خصوصی سازی، در حد شعار

مسعود یوسفی

روزنامه نگار

میلتون فریدمن اقتصاددان مطرح معاصر گفته است : «اگر مسئولیت یک صحرا را به بخشِ دولتی واگذار کنید بعد از گذشت پنج سال با کمبود شن مواجه می شوید». ظاهر امر در ایران همینطور است که فریدمن گفته است. برای تکمیل بیش از 80 هزار پروژه نیمه کاره در کشور پول نداریم. برای اعزام تیم های ورزشی به مسابقات بین المللی پول نداریم...برای پرداخت مطالبات بخش خصوصی پول نداریم. برای پرداخت معوقات حقوق بازنشستگان پول نداریم. برای نوسازی ناوگان حمل و نقل هوایی و ریلی و جاده ای و دریایی پول نداریم. تعداد زیادی مدرسه کپری در کشور داریم که باید برچیده شوند و بخاری های بسیاری از مدارس هنوز نفتی و حادثه ساز است اما نه پولی برای تبدیل به احسن مدارس کپری داریم و نه پولی برای بهسازی سیستم گرمایشی مدارس. خودروسازان و قطعه سازان با کمبود شدید نقدینگی دست به گریبان و چند ده هزار کارگر این بخش ها در آستانه بیکاری هستند.... از این دست " پول نداریم " ها الی ماشاءالهد وجوددارد که همگی ناشی از انحصار اقتصاد در دست دولت است و هیچ اراده و تمایلی هم برای نجات این اقتصاد از انحصار وجود ندارد. تو گویی جان دولت به این انحصار بسته است. البته بخش های دیگری به غیر از دولت هم هست که آن ها هم بخش هایی از این اقتصاد را در تیول خود گرفته اند و به هیچ قیمتی حاضر نیستند دست از سر آن بردارند. روشی که در مملکت ما در باره اقتصاد در پیش گرفته شده است در یک معنای کلی با هیچ یک از روش ها و معیارهای پذیرفته شده و مدل های اقتصادی امروزی نمی خواند. آنچه که ما در قبال اقتصاد انجام می دهیم جز تحمیل هزینه های سنگین، زیانبار و بنیان سوز بر بنیه نحیف این بخش نیست. گفته اند مشت نمونه خروار؛ صنعت خودروسازی در این دیار آیینه تمام نما و حقیقی یک اقتصاد تنبل، ورشکسته و انحصار زده است. خودروسازی با همین دست فرمان که دارد می رود به دره سقوط می کند. هزینه های سرسام آوری برای پلتفرم و راه اندازی خط تولید خودرویی به نام سمند به عنوان خودرو ملی صرف شد. با این حال سمند تنها یک کپی ناقص از کآرخانه و برند خودروسازی پژو از آب در آمد و هیچ وقت نه خودرو شد و نه ملی. این در حالی است که کشورهایی مثل چین و کره جنوبی توانسته اند با هزینه ای به مراتب کمتر از آنچه برای سمند صرف شد کارخانه و برندهای جدید خودروسازی با محصولات متنوع راه اندازی کنند و با صادرات آن ها هم ارزآوری داشته باشند و هم اشتغالزایی کنند. خودروسازی های ما الان به حیاط خلوت سیاسیون تبدیل شده و از سوی دیگر دارای یک نیروی عظیم مازاد است که هر دو این موارد هزینه های جاری فلج کننده ای را به اقتصاد و بودجه مملکت تحمیل کرده است. اگر خصوصی سازی در صنعت خودروسازی صورت بگیرد رقابت ایجاد خواهد شد، در هزینه ها و ساختار آن تحول و چابک سازی صورت خواهد گرفت و بار بسیار سنگینی از هزینه های تحمیلی به اقتصاد کشور حذف خواهد شد و ای بسا که با تولید یک محصول نهایی استاندارد و کارآمد به بهبودی اقتصاد و درآمد مملکت هم کمک شود و با آنچه که از این طریق و از طریق صنایع دیگر حاصل می شود ثروت و رفاه لازم برای شهروندان نیز ایجاد خواهد شد. این مهم نیز از طریق خصوصی سازی واقعی صنایع و از جمله صنعت خودروسازی دست می دهد، در غیر این صورت همچنان بایستی شاهد از دست رفتن منابع و ذخایر کشور به دست دولت باشیم تا زمانی که این کشور به بیابان تبدیل شود تا جایی که به قول »فریدمن با کمبود و حتی نبود شن مواجه شویم.