جهان پاک‌تر شد

سلامت نیوز:با وجود تعطیلی شهرها و توقف رفت‌وآمد اتوبوس‌ها، خودرو‌های شخصی، کامیون‌ها و توقف فعالیت کارخانه‌ها در بسیاری از شهرها و در بعضی موارد در سراسر کشور، آلودگی هوا به شدت کاهش پیدا کرده است؛ از ذرات معلق گرفته تا دی‌اکسیدکربن و نیتروژن‌ دی‌اکسید ناشی از سوختن بنزین در خودروها.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شهروند،کاهش آلودگی هوا در چین و اروپا همزمان با آغاز اقدامات سختگیرانه به وضوح قابل مشاهده است [مجتبی پارسا] «پائولا کولمیجر» از درون خانه‌اش می‌توانست این را احساس کند که جهان اطرافش درحال آرام‌تر شدن است. پائولا، زلزله‌شناس است، او یک لرزه‌نگار مینیاتوری را در خانه، پایین شومینه گذاشته است.

این لرزه‌نگار می‌تواند هرگونه لرزشی را نشان دهد؛ از حرکت قطارها روی ریل‌هایی که از کنار خانه پائولو می‌گذرد تا زمین‌لرزه‌هایی که در فاصله‌های دور اتفاق‌می‌افتد. از زمانی که دولت بریتانیا قانون فاصله اجتماعی را در ماه گذشته وضع کرد و به مردم گفت خانه‌هایشان را جز در موارد ضروری ترک نکنند، پائولا کاهش چشمگیر لرزش‌هایی را احساس می‌کند که به واسطه فعالیت‌های انسانی ایجاد می‌شد.

به گزارش آتلانتیک، با وجود حرکت کمتر قطارها، اتوبوس‌ها و مردمی که روی سنگ‌فرش‌های پیاده‌رو با عجله حرکت می‌کردند و با وجود ناپدیدشدن زندگی اجتماعی، ریتم آن هم از بین رفته است. پیش از آنکه ویروس کووید١٩ شهر را تعطیل کند، دستگاه لرزه‌نگار پائولا لرزه‌های ناشی از حرکت قطارها را به‌طور مرتب و دقیقه‌به‌دقیقه نشان می‌داد.

اما حالا همه‌چیز تغییر کرده؛ گاهگاهی لرزش حرکت قطارهایی که به صورت نامرتب حرکت‌می‌کنند، ثبت می‌شود. پائولا از طریق اسکایپ به آتلانتیک می‌گوید: «این لرزه‌نگار به معنای واقعی کلمه به ما می‌گوید که زندگی ما آرام‌تر شده است.» پائولا می‌گوید که لحظه تعجب از این واقعیت بسیار کوتاه است، چراکه این اتفاق‌ها به علت حوادث طبیعی، تغییرات اقلیمی یا اتفاقی بی‌قاعده نیست، بلکه به علت ویروسی فاجعه‌آفرین است که هزاران نفر را کشته، اقتصاد جهان را فلج کرده، زندگی اجتماعی مردم را به برزخی ترسناک تبدیل کرده است و به نظر نمی‌رسد که به زودی پایان خواهد یافت.اما این همه ماجرا نیست.

این بیماری همه‌گیر و ناخواسته، اثرات دیگری هم در مقیاس بزرگ داشته که شاید کمتر آشکار باشد. کاهش سرعت زندگی، فرصت نادری را برای محققان فراهم کرده تا دنیای مدرن را تحت شرایطی واقعا عجیب مورد مطالعه قرار دهند و تا جایی که می‌توانند داده جمع می‌کنند. در چهار حوزه تأثیر این ویروس همه‌گیر روی زمین، در هوا و دریا احساس‌می‌شود.

لرزش‌های کمتر زمین

لرزه‌شناسان در سراسر جهان به نتایجی مشابه با پائولا رسیده‌اند. «توماس لکوک»، لرزه‌شناس در رصدخانه رویال بلژیک در شهر بروکسل نخستین کسی بود که به این موضوع اشاره کرد. مناطق لرزه‌نگاری خارج از شهر ساخته می‌شوند که کاملا از شهرها و لرزه‌های داخل شهر به دور باشند، اما مرکز لرزه‌نگاری بلژیک بیش از ١٠٠‌سال پیش ساخته و شهر در اطراف آن گسترده شده است، به همین دلیل راحت‌تر می‌توان لرزش‌های شهری را اندازه گرفت.

لکوک پیش از این متوجه شده بود که وقتی برف می‌بارد، لرزش‌ها به علت کاهش فعالیت‌های انسانی کم می‌شود و در روز مسابقات اتومبیل‌رانی لرزش‌ها شدت می‌گیرد. فردای روز تعطیلی شهر به واسطه کرونا، لکوک داده‌های لرزه‌نگار را بررسی کرد. افت فعالیت مردم به وضوح به چشم می‌خورد. لرزه‌ها شبیه کریسمسی برفی بود:

بسیار کم. لکوک این موضوع را در اینترنت مطرح کرد و پس از او لرزه‌شناس‌های دیگر در آمریکا، فرانسه، نیوزلند و مناطق دیگر شروع به بررسی این موضوع در کشورهای خود کردند. حالا به نظر می‌رسد قرنطینه احساس لرزش‌های درون زمین را راحت‌تر کرده است. پائولا می‌گوید: «در حالت عادی ما نمی‌توانستیم لرزه‌های ٥,٥ ریشتری را در سایر نقاط دنیا ثبت کنیم، چراکه دنیا خیلی شلوغ بود، اما حالا ابزارهای ما بسیار راحت می‌توانند این لرزه‌ها را ثبت کنند.»

آلودگی کمتر هوا

با وجود تعطیلی شهرها و توقف رفت‌وآمد اتوبوس‌ها، خودرو‌های شخصی، کامیون‌ها و توقف فعالیت کارخانه‌ها در بسیاری از شهرها و در بعضی موارد در سراسر کشور، آلودگی هوا به شدت کاهش پیدا کرده است؛ از ذرات معلق گرفته تا دی‌اکسیدکربن و نیتروژن‌ دی‌اکسید ناشی از سوختن بنزین در خودروها. کاهش آلودگی هوا در چین و اروپا همزمان با آغاز اقدامات سختگیرانه به وضوح قابل مشاهده است. طبق برآوردهای سازمان بهداشت جهانی، آلودگی هوا علاوه بر مشکلات و بیماری‌هایی که ایجاد می‌کند، سالانه باعث مرگ ٤ میلیون و ٢٠٠‌هزار نفر در سراسر جهان می‌شود.

هوای پاک که به واسطه ویروس کرونا ایجاد شده است، می‌تواند به مثابه فرصتی برای تنفس باشد، خصوصا در شهرهای بزرگ و آلوده جهان. براساس تخمین‌های پروفسور «مارشال بورکه» در دانشگاه استنفورد، پاکیزگی هوای ناشی از ویروس همه‌گیر در همین دو ماه جان حدود ٤‌هزار کودک و ٧٣‌هزار میانسال را در چین نجات داده است.

«جوزف مایکوت»، مدیر سیاستگذاری اقلیمی در مرکز نیسکانن در واشنگتن اما می‌گوید این اثرات موقتی است: «پس از کرونا یعنی زمانی که ما به دنبال احیای اقتصاد خود می‌رویم، شرایط دوباره به وضع سابق بازخواهد گشت.» از طرف دیگر او می‌گوید کاهش دی‌اکسیدکربن که سبب گرمایش زمین می‌شود، تأثیر بسزایی روی بحران آب‌وهوایی در بلند‌مدت ندارد.

صدای شهرها تغییر کرده است

با وجود تعطیلی شهرها و خانه‌نشینی مردم صدای بسیار کمتری اعم از صدای خودرو‌ها، اتوبوس‌ها و قطارها شنیده می‌شود. «اریکا واکر»، پژوهشگر فضای عمومی در دانشگاه بوستون که همواره یک دسی‌بل‌متر (دستگاه سنجش صدا) به همراه خود دارد، می‌گوید: «همه‌جا بسیار ساکت‌تر شده است.»

به طور کلی در روزهای عادی پیش از شیوع کرونا در میدان «کنمور» که یکی از فضاهای شلوغ شهری است، حدود ٩٠دسی‌بل در ساعات شلوغ صدا بود. روز گذشته، اریکا واکر صداهای این میدان را اندازه گرفت: در شلوغ‌ترین حالت زیر ٦٨دسی‌بل. (به عنوان مثال یک قطار زیرزمینی با عبور از کنار شما صدایی حدود ٩٥ دسی‌بل تولید می‌کند؛ در حالی که صدای گفت‌وگویی عادی حدود ٦٠ تا ٧٠ دسی‌بل است.)در بعضی از نقاط شهر که اریکا آن مناطق را دارای آلودگی صوتی می‌دانست، حدود ٣٠ دسی‌بل کاهش سروصدا اتفاق افتاده است. اریکا واکر می‌گوید: «به طرز غیرقابل باوری تغییر ایجاد شده است.»اما نکته جالب این است که توجه انسان‌ها به صداهای اطراف بیشتر شده است.

«ربکا فرانک» یک آمریکایی ساکن شهر ووهان در چین است. او پس از ٤٨ ساعت خانه‌نشینی و سکوت در فیس‌بوک نوشت: «همیشه فکر می‌کردم که در ووهان هیچ پرده‌ای وجود ندارد. من هیچ‌وقت صدای آنها را نشنیده بودم، اما حالا می‌شنوم.» گرچه برخی این سکوت را نشانه‌ای ترسناک شبیه آرامش پیش از طوفان می‌بینند، اما برخی دیگر به یاد آرامش دوران کودکی‌شان افتاده‌اند.» «سیلویا پوگیولی» از ساکنان یکی از خیابان‌های شلوغ رُم در ایتالیا نیز در مورد پرنده‌ها می‌گوید:

«آنها تمام روز آواز می‌خوانند و من حتی صدای بال‌زدن‌شان را می‌شنوم. شما به راحتی از صدای آنها تشخیص می‌دهید که بهار آمده است. صدایشان خیلی زیاد است.»آلودگی صوتی علاوه بر اینکه زندگی بسیاری از پرندگان و جانداران را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، اثرات منفی زیادی روی سلامت انسان دارد. سروصدای زیاد؛ افزایش استرس، فشارخون بالا، اختلالات خواب و مشکلاتی نظیر آن دارد.

احتمالا اقیانوس‌ها هم ساکت‌تر شده‌اند

قطعا کاهش سروصدا برای همه موجودات خوشایند است، حتی موجودات دریایی. «میشله فورنت»، متخصص محیط دریایی در دانشگاه «کورنل» نیویورک است که روی تأثیر صدا در محیط دریایی کار می‌کند. او می‌خواهد میکروفن‌هایی را در زیر آب، در سواحل آلاسکا و فلوریدا کار بگذارد تا تأثیر کاهش صدا روی زندگی وال‌ها را بررسی کند. کرونا نه‌تنها باعث تعطیلی شهرها و سکوت شده، بلکه موجب شده به علت حرکت نداشتن کشتی‌های تفریحی و تجاری، دریاها و اقیانوس‌ها هم ساکت‌تر شوند. «میشله فورنت» می‌گوید: «ما درحال تجربه‌کردن سکوتی بی‌سابقه هستیم. سکوتی که سال‌های متمادی آن را تجربه نکرده بودیم.»

تحقیقات نشان داده است که سروصدای ناشی از کشتی‌های تفریحی و تجاری و رفت‌وآمد در اقیانوس‌ها باعث افزایش هورمون استرس در موجودات دریایی می‌شود و می‌تواند تولیدمثل آنها را تحت‌تأثیر قرار دهد. وال‌ها هم که قابلیت انطباق بالایی با شرایط دارند، با نزدیک‌شدن کشتی‌ها دست از آوازخواندن می‌کشند و با دورشدن کشتی‌ها آوازشان را از سر می‌گیرند.

شرایط این روزها، خانم میشله فورنت را به یاد شرایط مشابه پس از حوادث یازده سپتامبر می‌اندازد. تا چند روز پس از یازده سپتامبر حرکت کشتی‌ها در آب‌های آمریکای شمالی متوقف شد. محققانی که آن زمان در سواحل کانادا کار می‌کردند، متوجه شدند که با کاهش سروصدای دریایی، سطح استرس وال‌ها کاهش پیدا کرده است.

نهنگ‌های ساحل فلوریدا و آلاسکا به زودی به همراه بچه‌نهنگ‌های تازه‌متولد‌ شده به سمت جنوب‌شرق آلاسکا حرکت خواهند کرد، جایی که پیش از این یکی از مناطق شلوغ دریایی بود. میشله فورنت حالا به این فکر می‌کند که ورود آنها اینبار آرام‌ترین و ساکت‌ترین ورود به این منطقه است: «طبیعت حالا فرصتی پیدا کرده تا نفس بکشد.»