گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: از هنگامی که فشارهای آمریکا به سوی اقتصاد کشیده شد و جنگ نظامی به سمت جنگ اقتصادی رفت، شاهد تحریم های گسترده ای بودیم که چالش های بسیاری برای کشور به وجود آورد. هر روز بخشی از اقتصاد کشور به چالش کشیده شد. روزی شاهد بازی دلار بودیم، روز دیگر قیمت طلا بالا رفت، در نوبت دیگر قیمت مسکن و در بخش دیگر قیمت خودرو سر به فلک کشید و به تبع آن تمامی بخشهای دیگر به چالش کشیده شد. اما در تمامی این سالها مقام معظم رهبری بر توجه به توان داخلی تاکید کردند و رهنمودهای بسیاری پیش روی روسای جمهور ترسیم کردند که متاسفانه در بسیاری از موارد شاهد انحراف از رهنمودهای ایشان بودیم. اما بودند و هستند افرادی که معتقدند می توان قطار کشور را بر روی ریلی قرار داد که مقام معظم رهبری ترسیم کرده اند.
علاج مقابله با تحریم
در این رابطه وزیر اسبق بازرگانی تحریم را عدم دسترسی به نیازهای کشور تعریف کرد که از سوی آمریکا و بدخواهان ایجاد شده و گفت: برای کاهش اثرات تحریم باید شرایط را بهگونهای مدیریت کرد که از طریق تکیه بر تولید داخلی نیازمان را تولید کنیم و یا نوع نیازمان را تغییر دهیم. یحیی آلاسحاق افزود: در برخی واحدهای تولیدی به موادی نیاز داریم که باید از خارج وارد شود ولی بهدلیل تحریمها با مشکل همراه شدیم در اینجا باید نوع نیاز را تغییر دهیم و با استفاده از مواد اولیهای که در داخل کشور تولید میشوند، نیازمان را تأمین کنیم.
استفاده از منابعی که تحت سلطه آمریکا نیست
این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه در شرایط تحریم باید از منابعی استفاده کنیم که آمریکا به آنها سلطه ندارد و نمیتواند با اعمال قدرت، در دسترسی ایران به آن منابع محدودیت ایجاد کند گفت: آمریکا برای اینکه در اعمال تحریمها موفق باشد باید قدرت اعمال محدودیت در تمام حوزهها و کشورها را داشته باشد ولی الآن میتوانیم برخی از منابع مورد نیازمان را از کشورهایی که آمریکا سلطهای بر آنها ندارد، تأمین کنیم.
روحیۀ واداده مانع ایستادگی
وزیر اسبق بازرگانی داشتن روحیه فعال را نکتهای مهم در جریان مقابله با تحریمها دانست و تأکید کرد: بهترین دفاع در برخی موارد، حمله عقلایی است؛ روحیه واداده و منفعل نمیتواند مقابل تحریمها ایستادگی کند درحالی که باید مقابل برخی از حملهها حمله عقلایی داشت. وی با تاکید بر اینکه اعتماد مردم و مدیریت کشور باید بیشتر از قبل شود گفت: ایجاد آرامش در جامعه بهمنظور بالا بردن توان مقاومت و تابآوری اشاره کرد و گفت: باید رفع نیازهای اساسی جامعه بهویژه طبقه متوسط به پایین در اولویت باشد.
افزایش تابآوری مردم
آلاسحاق در تشریح نیازهای اساسی طبقه متوسط جامعه که برای افزایش تابآوری باید تقویت شوند گفت: معیشت، اجاره منزل، پوشاک، بهداشت و آموزش مردم جزو نیازهای اساسی این طبقه است که ۷۵ درصد از هزینههای این خانوارها را تشکیل میدهد، به همین دلیل برای تابآوری جامعه باید تأمین این ۵ حوزه در اولویت باشد.وی با ابراز اینکه "برای تأمین کالاهای اساسی و دارو به ۸ــ۷ میلیارد دلار نیاز داریم"، افزود: در بخش مسکن نیز سالانه به یکمیلیون مسکن نیاز داریم که میتوانیم از طریق تکمیل پروژههای نیمهتمام مسکن با استفاده کمک از نهادهای حمایتی و دولتی بخشی از نیاز این گروه از جامعه به مسکن را تأمین کنیم.
مدیران ریسکپذیر باشند
وی بهره گیری از راههای غیرنرمال با افزایش روحیه ریسکپذیری را از دیگر محورهایی دانست که در شرایط تحریمی باید در دستور کار باشد و گفت: همیشه یا همواره راههای عادی جواب نمیدهد و باید از راههای غیرمعمول و پرریسک استفاده کرد؛ مدیران باید ریسک کنند و جرئت تصمیمگیری داشته باشند هرچند ممکن است تصمیمشان اشتباه باشد ولی باید تبعات این تصمیمات از سوی نظام تصمیمگیری پذیرفته شود.
برخورد جدی با نفوذیها
وزیر اسبق بازرگانی عوامل نفوذی و فرصتطلب را یکی از چالشها توصیف کرد و گفت: همواره برخی مهرههای داخلی دشمنان با فرصتطلبی از بحرانها سعی میکنند به تشدید بحران دامن بزنند؛ بهعنوان نمونه در حوزه ارز عدهای در حال سوءاستفاده از شرایط آشفته بازار هستند و سودشان هم اتفاقاً از همین آشفتگی بازار به دست میآورند در حالی که باید با آنها برخورد جدی صورت گیرد.آلاسحاق تصریح کرد: عدهای مثل زالو افتادهاند و از شرایط نامتعادل سوءاستفاده میکنند و حفظ این شرایط برایشان سودمند است درحالی که اگر توزیع و تولید ساماندهی شود اینها سود نمیبرند، بنابراین باید بهصورت جدی و قاطع با ذینفعان سودجو و فرصتطلب برخورد شود.
نقدینگی به سوی تولید برود
این کارشناس اقتصادی به ایجاد هماهنگی و وحدت نظر و عمل مدیریت صحیح بین راهبردهای سیاستهای مالی پولی و ارزی و راهبردها و سیاستهای بازرگانی داخلی و خارجی تأکید کرد و گفت: هدایت نقدینگی جامعه، تسهیلات نظام بانکی و بازار سرمایه بهسمت تولید و تأمین نقدینگی واحدهای تولیدی کوچک و متوسط را باید مدنظر قرار داد. حجم نقدینگی با تولید ناخالص داخلی هماهنگ نیست، درحالی که تولید ناخالص داخلی ۱۷ درصد کاهش داشته رشد نقدینگی بیش از ۳۰ درصد بوده است که عدم هماهنگی بین این دو شاخص باعث ایجاد تورم میشود.
اقتصاد مقاومتی راه نجات
وی برحذف بوروکراسی و نامهنگاریهای اضافی تاکید کرد و گفت: باید شفافسازی صورت گیرد ضمن اینکه قواعد غیرضرور و مزاحم بهصورت جدی و سریع حذف گردند. تقریباً تمام مسئولان و اقتصاددانان قبول کردهاند که راه نجات اقتصاد کشور از بند ۲۴ اقتصاد مقاوتی میگذرد ولی عدهای که علم دارند به آن باور ندارند و مانع از عملگرایی اقتصاد مقاومتی شدهاند درحالی که باید بهصورت جهادی مدیران نسبت به عمل به بندهای اقتصاد مقاومتی عمل کنند.
استفاده از ظرفیتهای منطقه ای
آلاسحاق استفاده از ظرفیتهای کشورهای منطقه را بهعنوان راه علاجی برای تحریمها عنوان کرد و گفت: بین همسایگان ۱۵ کشور داریم که با یکدیگر ۱۲۰۰ میلیارد دلار صادرات و واردات دارند از این میزان میتوانیم حدود ۳۰۰ میلیارد دلار مراودات مالی داشته باشیم ولی هماکنون حجم صادرات و وارداتمان با این کشورها بیشتر از ۲۶ــ۲۵ میلیارد دلار نیست درحالی که میتوانیم با مذاکره و تعاملات مستقیم از ۳۰۰ میلیارد دلار مراودات مالی استفاده کنیم چرا که هم هاب منطقه هستیم و هم دروازه طلایی برای صادرات و واردات ۱۵ کشور، بنابراین باید از این ظرفیت بهعنوان راهی برای مقابله با تحریمها استفاده کرد.
اجتناب از اقتصاد حزبی و قبیله ای
وی به خارج کردن اقتصاد از فضای سیاسی حزبی و قبیلهای و تدوین و اجرای تدابیر اقتصادی براساس شاخصهای اقتصادی تأکید کرد و افزود: هماکنون اقتصاد ما سیاستزده است درحالی که اقتصاد شاخصهای خودش را دارد و نباید فضای اقتصادی را با سیاست قاطی کرد؛ اگر بخواهیم با نگاه سیاسی به موضوعات نگاه کنیم باید در ۱۰ ماه باقیمانده از عمر دولت فعلی فقط شاهد دعوا بین مجلس و نهادهای دیگر باشیم درحالی که در ده ماه باقیمانده باید تعامل با دولت برای حل مشکلات به حداکثر برسد.
استفاده از فرصت بورس
از سوی دیگر معاون اقتصادی مرکز پژوهشهای مجلس با اشاره به اینکه بازار سرمایه کشور فرصت مناسبی برای هدایت نقدینگی کشور به سمت تولید است گفت: روزانه حدود ۲ تا ۳ هزار میلیارد تومان از نقدینگی کشور به بازار سرمایه سرازیر میشود. با اجرای مجموعهای اقدامات سیاستی میتوان این حجم عظیم نقدینگی را در راستای افزایش سرمایه، تولید و اشتغال استفاده کرد و هم جلوی عواقب خطرناکی که عدم اجرای این بسته میتواند برای کشور داشته باشد را گرفت. سیدمحمدهادی سبحانیان در گفتگو با مهر گفت: برخی بر این باور هستند که افزایشها در شاخص بازار سرمایه به افزایش قیمت در بازار سایر داراییها سیگنال میدهد و اگر نتوانیم آنرا به درستی کنترل کنیم میتواند موجب افزایش قیمت در بازار سایر داراییها شود بنابراین با اجرای تمهیدات لازم برای افزایش بیشتر سهام هم جلوی این عواقب گرفته میشود و هم میتوان از ظرفیت بازار سرمایه برای تأمین مالی تولیدیها جهت جهش تولید استفاده کرد.
تاکید رهبری بر حفظ ارزش پول ملی
عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی درباره این تاکید رهبری مبنی بر لزوم حفظ ارزش پولی ملی، گفت: در حوزه ارز افزایشها در بازار، افزایشهای افسار گسیختهای بوده و بانک مرکزی و سایر دستگاههای مرتبط باید اقدامات سلبی و ایجابی را در زمان مناسب انجام دهند.وی ادامه داد: برای کنترل بازار ارز در شرایط فعلی، دستگاههای نظارتی مثل مجلس و همچنین خود دولت و بانک مرکزی میبایست اقداماتی را انجام دهند به طور مثال باید مشخص شود، افرادی که ارز حاصل از صادراتشان را به چرخه اقتصاد بازنگرداندهاند چه افرادی هستند. وقتی مشخص شد که این افراد در چه دسته بندیهایی جای میگیرند و فهرست آنها مشخص شد (به عنوان نمونه بخش دولتی هستند یا بخشی خصوصی همچنین اشخاص حقیقی هستند و یا حقوقی)، میتوان اقدامات مقتضی برای بازگشت ارزها به کشور را پیاده کرد.سبحانیان درباره ریشه مشکلات ارزی اخیر، با بیان اینکه در حال حاضر در بازار ارز مشکل اسکناس نداریم، اظهار داشت: مساله کنونی بازار ارز کشور، مساله حوالههای ارزی است. علت آن هم کاهش در صادرات غیرنفتی در اثر تشدید تحریمها و مهمتر از آن شرایطی است که به دلیل کرونا به وجود آمد و مرزهای کشور برای مدتی بسته شد و صادرات غیرنفتی کاهش قابل توجهی یافت. لذا عملاً حجم بالایی از تقاضا برای حواله برای نیازهای وارداتی وجود دارد که تأمین آن به سهولت گذشته میسر نبود.
