گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: امروزه اقتصاد کشور با بحران های متعددی رو به رو شده که رشد سرسام آور نقدینگی و هدایت این نقدینگی به بازارهای دلالی باعث گرانی و تورم در بخشهای گوناگون شده است. وقتی صحبت از گرانی خودرو، دلار، سکه، مسکن، لوازم خانگی و... می شود بدون آنکه بازار تقاضا تحریک شده باشد، باعث تعجب و تاسف می شود. اما نکته مهم اینجاست که دولت به عنوان مسوول مدیریت بازار، و ظیفه دارد این بحران ها را کنترل کند. تاکنون دولت در کنترل تورم و نقدینگی شکست خورده که تاوان آن را مردم داده اند اما اکنون رونق بازار بورس باعث امیدواری دولت شده و مسوولان بنا دارند از این ظرفیت استفاده کنند به همین دلیل دولت لایحه "افزایش سرمایه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار یا فرابورس ایران از طریق صرف سهام با سلب حق تقدم" را به مجلس شورای اسلامی ارسال کرد که کلیات آن با ۱۷۰ رأی موافق، ۲۰ رأی مخالف و ۱۸ رأی ممتنع از مجموع ۲۳۶ نماینده حاضر در مجلس به تصویب رسید.
عزم جدی دولت بر افزایش سرمایه
استارت آنچه در مجلس رقم خورد، درهیات وزیران زده شد به نوعی که دولت در راستای تقویت و مدیریت عرضه سهام شرکتها در بازار سرمایه و تأمین مالی بیش از پیش شرکتهای بورسی در بازار سرمایه از طریق افزایش سرمایه با استفاده از سرمایههای خرد تزریق شده به آن، لایحه افزایش سرمایه شرکتهای بورسی را با قید دو فوریت مصوب کرد تا در مجلس شورای اسلامی بررسی شود.طبق این لایحه شرکتهای پذیرفته شده در بورس که در سال۱۳۹۹ نسبت به افزایش سرمایه از طریق صرف سهام با سلب حق تقدم اقدام کرده و حداکثر چهار ماه پس از پایان سال مالی مستندات مربوط به ثبت افزایش سرمایه را به مرجع ثبت شرکتها تقدیم کنند تا سقف ۲۰ درصد مبلغ افزایش سرمایه مذکور از سود سال ۹۸ آنها مشمول مالیات به نرخ صفر میشود؛ منوط به اینکه گواهی ثبت افزایش سرمایه ارائه کنند. دو فوریت این لایحه هفته گذشته به تصویب نمایندگان مجلس رسید که نشان از اهمیت بازار سرمایه در بین دولتیها و مجلسیها دارد.
بررسی کلیات طرح
اگرچه تصویب دوفوریت این طرح بیانگر آن بود که کلیات این طرح نیز بدون دردسر تصویب می شود، اما نیاز به طی مراحل قانونی داشت. به همین دلیل در دستور کار مجلس قرار گرفت و در جریان بررسی کلیات این لایحه، دو نماینده به عنوان موافق و دو نماینده به عنوان مخالف نظرات خود را بیان کردند و وزیر اقتصاد هم از این لایحه دفاع کرد.
اظهارات مخالفان و موافقان
در حالی کلیات لایحه افزایش سرمایه شرکتهای بورسی در مجلس تصویب شد که موافقان، این لایحه را گامی موثر برای شفافیت در بورس دانسته و مخالفان از وضعیت فعلی بورس انتقاد کردند. ابتدا نماینده اراک به عنوان اولین مخالف گفت: چندی پیش در جلسهای با آقای قالیباف رئیس سازمان بورس گفتند که از ابتدای امسال بیش از هفت میلیون نفر وارد بورس شدند. دولت چه برنامهای برای آنها دارد؟. اگر فکری نشود این تبدیل به تهدید خواهد شد. در حالی برخی صنایع وارد بورس شدند که سهام آنها بیشتر از ارزش ذاتیشان خرید و فروش میشود. کاری که منطقی ندارد و باید درباره آن بررسیهای لازم صورت گیرد. محمدحسن آصفری با انتقاد از قیمتهای غیرواقعی و غیرکارشناسی سهام برخی شرکتهای بورسی گفت: مردم وام گرفته و یا طلا و ماشین فروخته و سهم خریدند آن هم سهامهایی که ارزش واقعی ندارند. حال میخواهیم با این لایحه شرکتهای بورسی افزایش سرمایه داشته باشند کاری که بدون حسابرسی و دقیق است، آن هم برای بسیاری از کارخانههایی که در بورس بوده و عملا ورشکسته هستند. چطور میخواهید در نهایت پول مردم را بدهید.پس از آن سیدکاظم دلخوش نماینده صومعهسرا در موافقت با کلیات این لایحه گفت: طبق تجربه قبلی در نوشتن قانون بورس معتقدم این لایحه به دلیل افزایش سرمایه میتواند باعث رونق بازار شود و شرکتهای بورسی تحت کنترل دولت هم سهام خود را در اختیار عموم قرار میدهند.
طبق قانون، شرکتها موظف شده اند تا پایان قانون برنامه پنجم تأمین مالی داشته باشند. در ادامه علیرضا سلیمی نماینده محلات به عنوان دومین مخالف کلیات این لایحه گفت: این لایحه شبهات زیادی دارد. ما هم موافق رونق بورس و رونق اقتصاد هستیم اما باید فکری به حال رفع شبهات کرد. اینکه گفته میشود قرار است شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فرابورس سهام خود را عرضه کنند ابهام دارد. بخشی از این لایحه مغایر قانون برنامه و اصل ۸۵ و اصل ۱۳۸ قانون اساسی است. باید درباره این موارد تدبیری اندیشیده شود.همچنین نماینده آباده به عنوان آخرین موافق کلیات این لایحه گفت: این لایحه باعث کارآمدسازی بازار سرمایه و شفافیت میشود. در این لایحه ایرادات قبلی به بازار سرمایه رفع شده است و میتوان به سمت بهرهبرداری از ابزارهای مالی و رقابتپذیری بازار بورس حرکت کرد. این لایحه ابزار نظارتی برای مجلس و دستگاههای نظارتی شده که بتوانند نظارتهای لازم را در بازار بورس داشته باشند. رحیم زارع اظهار کرد: باید کمک کنیم که سرمایههای خرد به سمت بازار سرمایه حرکت کند. این لایحه میتواند گامی برای رسیدن به این هدف باشد.در ادامه رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: امروز بازار سرمایه متأثر از فضای عرضه و تقاضاست. تنمایل زیادی از طرف مردم به سمت بازار سرمایه حرکت کرده که میتوان از این ظرفیت استفاده کرد.
در تمام دنیا بازار سرمایه محل ارائه نقدینگی خرد است که باید ما هم بتوانیم آنها را تجمیع کنیم. محمدرضا پورابراهیمی افزود: البته بازار سرمایه فرصت و تهدید است. تهدید از آن جهت که قیمت برخی سهامها فراتر از قیمت واقعی بوده و با کوچکترین ریزشی مردم متضرر میشوند. فرصت هم از این لحاظ که میتوان نقدینگیهای خرد را جذب تولید کرد به جای آنکه در بازارهای دیگر صرف شود.رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس تأکید کرد که باید نقدینگی مردم در بازار سرمایه به سمت تولید و اشتغال رود. گلایه ما از دولت این است که چرا پروژههای جدید نفتی و معدنی در قالب شرکتهای جدید تأسیس نمیکند که بتوان این پروژههارا اجرایی کرد. این لایحه میتواند منابع جدید را برای بهبود وضعیت اقتصادی خلق کند.
گامی در جهت مردمی کردن اقتصاد
در ادامه این اظهارات وزیر اقتصاد تأکید کرد که لایحه افزایش سرمایه شرکتهای بورسی باعث هدایت نقدینگی به بازار سرمایه، شفافسازی بورس و مشارکت مردم در اقتصاد میشود. فرهاد دژپسند گفت: تمامی دغدغهها به بازار سرمایه ناظر بر اقبال و استقبال پرشور از طریق آحاد جامعه به خصوص دارندههای سرمایههای خرد به بازار بورس است که باید پاسخ درخوری به اعتماد آنها به بازار سرمایه داد. اقتضای این امر آن است که بتوانیم در بازار اولیه سرمایه اقدامات درستی انجام دهیم. امروز ۳۰ درصد نقدینگی در عرض حدود پنج ماهه اول سال جاری جذب شده و به بازار سرمایه رفته که باید این ظرفیت را به خوبی جذب کرد.وی ادامه داد: باید بررسی کرد که چطور این نقدینگی را میتوان در بازارهای اولیه و ثانویه جذب کرد؟. برای تقویت بازار اولیه باید نقدینگی به صورت درست هدایت شود. یکی از نیازهای فوری امروز کشور سرمایهگذاری جهت هدایت نقدینگی است. دولت برای این کار سهام شناور را به ۲۵ درصد افزایش داد و شرکتهای دولتی موظف به عرضه سهام در بورس شدند. شرایط برای شرکتهای خصوصی برای ورود به بورس هم تسهیل شد.
اینها همه برای شفافیت بازار بورس و ایجاد محیط رقابتی است. برای رونق عرضه اولیه، تسهیلات لازم برای بخشهای دولتی و خصوصی فراهم شد تا بتوانند به خوبی وارد این بازار شوند. این کار را بخش خصوصی برای تأمین مالی کمک میکند تا بتوان سرمایه را به سمت تولید حرکت دهند.وزیر اقتصاد گفت: این لایحه نقش طلایی برای افزایش سرمایه واقعی با مشارکت بخش حقیقی و سهامداران خرد دارد و میتوان با آن مدل مشارکت مردمی در اقتصاد را اجرایی کرد. افزایش سرمایه شرکتها هم به دو شرط صرف سهام و سلب حق تقدم صورت میگیرد که نتیجه نهایی آن جذب سرمایه خواهد بود.دژپسند افزود: درباره مغایرت معافیت مالیاتی با قانون برنامه هم اگر مجلس به آن رأی دو سومی دهد مشکل حل خواهد شد، در نهایت این لایحه گام اساسی در بحث اقتصادی خواهد داشت. فراموش نکنیم که یکی از محورهای اقتصاد مقاومتی مردمی بودن آن است که این لایحه میتواند چنین هدفی را محقق کند.
اجبار دولت به رونق بورس
در این رابطه یک اقتصاددان گفت: کاهش درآمدهای دولت و سرکوب تورم ناشی از نقدینگی بالای جامعه دولت را وادار به رونق بورس کرده است. آلبرت بغوزیان در گفت و گو با موج دولت با افزایش سرمایه در گردش بنگاه های اقتصادی از طریق ایجاد رونق در بورس، اقتصاد را بهبود می بخشد تا اقتصاد جان تازه ای گرفته و از این طریق درآمدهای مالیاتی دولت بهبود یابد. وی گفت: در سال های گذشته رکود اقتصادی و کاهش جذابیت بخش های مولد، نقدینگی در بازار را افزایش داده بود، در این شرایط مردم برای جلوگیری از کاهش ارزش پولشان وارد بازارهای مختلف می شوند و نوسانات آن بازارها را زیاد می کردند، در این شرایط دولت برای جلوگیری از نوسانات این بازارها به دنبال جذب نقدینگی برآمده و بورس به عنوان ابزاری مناسب توانسته سیاست های دولت در این بخش را اجرایی کند.
