گروه اقتصاد: مدتها است این بحث مطرح شده است که دولت باید از پولی کردن کسری بودجه پرهیز کند تا منجر به تورم نشود. گرچه استقراض مستقیم دولت از بانک مرکزی و لذا پولی کردن کسری بودجه دولت به شکل مستقیم بر اساس قانون برنامه سوم ممنوع شده است، اما دولت از طرقی مانند بدهکار شدن به بانکها و سپس تبدیل بدهی دولت به بانکها به بانک مرکزی یا استفاده از منابع صندوق(که عملا قابل استفاده برای بانک مرکزی نیست) یا تجدید ارزیابی دارایی های خارجی بانک مرکزی کم و بیش به نتیجه ای شبیه به استقراض مستقیم از بانک مرکزی پرداخته است. بهمن آرمان در گفتگو با تجارت آنلاین انتشار اوراق برای تامین هزینه های جاری دولت را امری خطرناک می داند. در ادامه مشروح صحبت های وی را بخوانید.
*انتشار اوراق برای تامین بدهی های دولت چه تبعاتی دارد؟
انتشار این حجم از اوراق بدهی آن هم توسط دولت برای تامین منابع مالی و هزینه های جاری خود برای اقتصاد کشور بسیار خطرناک است. اگر میزان کسری بودجه دولت از سایر روش ها که استقراض از بانک ها بانک مرکزی و یا سایر ابزارهای بودجه را به این رقم اضافه کنیم شاید میزان کسری بودجه دولت نسبت به تولید ناخالص داخلی که بایستی یک درصد مشخصی باشد فراتر برود طبیعتاً مسئله خطرناکی است، ضمن اینکه اصولاً در کشورها البته به استثنای آمریکا در مورد کشورهای عضو اتحادیه اروپا میزان استخراج دولت عمدتاٌ از طریق انتشار ارواق قرضه و یا همین اروق بدهی که صورت می گیرد از درصد مشخصی از تولید ناخالص داخلی فراتر رود آن کشور اخطار لازم و کتبی را از اتحادیه اروپا دریافت می کند تا کنون چند مورد از این موارد در کشورهای اسپانیا، پرتغال، ایتالیا و یونان اتفاق افتاده است و به نظر من این کار دولت کار بسیار اشتباهی است و در نهایت از آنجایی که این منابع از چرخه اقتصادی خارج نمی شوند یعنی منجر به جذب نقدینگی می شود به هر حال این مقدار انتشار نقدینگی از آنجایی که صرف هزینه های جاری دولت می شود و یا می توان به این صورت عنوان کرد که دولت حقوق کارکنان خود را با دست کردن در جیب مردم تامین می کند کار بسیار خطرناکی است.
*این اوراق چگونه می تواند در سایر بخش ها مانند بودجه های عمرانی صرف شود؟
اگر دولت که عملا سه سال است دارای هیچ گونه بودجه عمرانی نیست و این اوراق را برای اجرای پروژه های خاصی منتشر می کرد همانند تکمیل شبکه های آزاد راهی کشور که 10 هزار کیلومتر طبق اعلام معاون وزیر راه نیاز است. ولی به علت نبود بودجه و عدم تمایل بخش خصوصی این کار انجام نمی شود می آمدند این اوراق را برای یک روزهای خاص منتشر می کردند که نیاز ارزی ندارند و متاثر از تحریم ها نیستند یا فرض کنید که تعداد قابل توجهی از سد های نیمه تمام مخزنی که می توانند هزاران هکتار دهها هزار هکتار را زیر کشت ببرند یا فرض بفرمایید ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال یا مجهز کردن سالانه دویست هزار هکتار به شیوه های آبیاری نوین قطعاً هم رشد اقتصادی محقق خواهد شد و هم نرخ بیکاری پایین می آمد و هم جذب نقدینگی برای بخش مولد و واقعی اقتصاد صورت می گرفت ولی اینگونه انتشار لجام گسیخته ارواق بدهی کار بسیار خطرناکی است و در نهایت می تواند برای دولت های بعدی و حتی خود این دولت ایجاد مشکلات اساسی بکند و من به عنوان یک اقتصاددان و معاون پیشین بورس تهران شگفت زده هستم از اینکه چرا دولت در بازار سرمایه تنها برای یک کسری بودجه هزینه های جاری خودش استفاده می کند و چرا نسبت به ایجاد اشتغال رشد اقتصادی و درآمد پایدار مردم اقدام نمی کند .
