امیرحسن کاکایی
استاد دانشگاه
در ماههای گذشته مجلس جدید نشان داده که میخواهد کارهایی انجام دهد و در برخی موارد حرف های قشنگی نیز میزند، اما از آنجا که نمایندگان بر کل قوانین و مقررات مسلط نیستند کارهایی که انجام میشود ممکن است بسیار خطرناک باشد که یکی از این موارد تعیین مالیات بر خودروهای گران قیمت است وقتی در یک نظام اقتصادی بهتدریج موانعی ایجاد میشود، بهطور مثال صحبتهای زیبای پوپولیستی مثل گرفتن مالیات به نفع فقرا زده میشود و در نهایت مالیات هم اخذ میشود، اما این افراد پولدار که معمولاً بزرگ و تولیدکننده یا تاجر هستند، این هزینهها را از جیب مردم جبران میکنند.
به نظر میرسد آقایان در حل معضلات اصلی و زیربنایی کشور ماندهاند و فقط مسائل روبنایی را به صورت منفی دستکاری میکنند، در این زمینه به نظر میرسد اگر دولت الکترونیک هرچه سریعتر در همه ارکان به صورت کامل راهاندازی شود و نظام بانکی و پرداختیها شفاف شده و سپس مالیات گرفته شود، بهتر باشد تا این راهکارهای مقطعی.
به عنوان نمونه کشور گرجستان تا چند سال قبل جزو فاسدترین کشورهای جهان به شمار میرفت، اما طی هشت سال توانست این فساد را به حداقل برساند، همچنین نمونه مشابه آن کشور بنگلادش است.
بنابر این اخذ مالیات باید اصولی باشد. امروز شاهدیم افراد پولدار جامعه به انواع و اقسام شیوهها از مالیات دادن طفره میروند و در عوض، نمایندگان مجلس به دنبال آن هستند تا از آنچه در جلوی چشم است مالیات بگیرند. چنین شیوههایی فقط هزینههای مردم را افزایش خواهد داد، هر چند درآمد مختصری هم برای دولت کسب میشود که آن هم ارزش لازم را ندارد، این در حالی است که کارهای مهمتری هنوز روی زمین باقی مانده است. اخذ مالیات از مصرف بنزین، مالیات بیشتر در معامله خودروها، اخذ عوارض پارکینگ و رفت و آمد در شهرهای بزرگ از جمله تجارب موفق سایر کشورهاست. اکنون فقط طرح مالیات بر خودروهای میلیاردی خالی از اشکال نیست، بلکه طرحی نظیر ساماندهی صنعت خودرو نیز که ماههاست نمایندگان مطرح کردهاند، پر از اشکال و تناقض است.شاید نیت نمایندگان مجلس خوب باشد، اما از آن جایی که طرحهایشان بدون مطالعه و بدون بررسی تبعات است و از طرفی شجاعت اجرا را نیز ندارند، وارد یک دور باطل می شویم، به طوری که امروز بسیاری مسائل جزئی نیز در کشور با مشکل مواجه است.اکنون نحوه و چگونگی قیمتگذاری خودرو برای این بند از لایحه بودجه ۱۴۰۰ نیز محل فساد است که چرا یک میلیارد تومان به عنوان شاخص در نظر گرفته شده و چرا خودروهای کمتر از یک میلیارد تومان که شاهدیم در همین قرعهکشی خودروها بسیاری از دلالان و واسطهها سودهای چند صد میلیون تومانی کردهاند نباید مشمول مالیات باشند؟ اما کسی که شاید ۱۰ سال پیش روی خودروی خارجی میلیاردی خریده امروز باید مالیات بپردازد؟ اگر بخواهیم از پولدارها بیشتر مالیات بگیریم در وهله نخست باید نظام بانکیمان بسیار شفاف باشد، همچنانکه امروز در بسیاری کشورها حمل پول نقد بالای ۱۰۰ دلار قاچاق محسوب میشود و با افراد به شدت برخورد میشود.
