روزنامه تجارت- فاطمه مهتدي؛ آوارهها و پناهندگان به طوركلي به عنوان مهاجر غيرقانوني تلقي نميشوند حداقل تا زماني كه موقعيت پناهندگياين افراد مشخص باشد. مهاجران غيرقانوني بيشتر از كشورهاي فقير به مقصد كشورهاي ثروتمند حركت ميكنند. زماني كهاين مهاجران بهاين نتيجه ميرسند كه بدون توجه به خطر و هزينههايش به كشوري بهتر مهاجرت كنند گزينه مهاجرت غيرقانوني به طور قابل توجهي مطرح ميشود.اين مهاجران به اميد دستيابي به امتياز شهروندي و كار به كشور مقصد مهاجرت ميكنند. هزينهاي كه مهاجران غيرقانوني در كشور مقصد ميپردازند شامل دوري از خانواده ، مشكلات زبان و بازداشت است. در كشور مقصد نيز افزايش جمعيت مهاجران غيرقانوني ميتواند منجر به بحران كمبود آب ، فقر و افزايش جمعيت شود. برخي از مهاجران غيرقانوني به دنبال پيوستن به خانواده خود در كشورمقصد هستند و با از بين رفتن تاريخ ويزاي خود تمايلي به بازگشت ندارند. جنگ از ديگر دلايل مهاجرت قانوني است.اين افراد از جنگهاي داخلي ، فشارهاي ديني ،سركوب يا نسل كشي به ديگر كشورها مهاجرت ميكنند و درخواست پناهندگي ميكنند. درصورتيكهاين افراد به عنوان پناهنده شناخته نشونداين افراد به عنوان مهاجر غيرقانوني دستگير و بازداشت ميشوند. از خطراتي كه دربرابراين مهاجران است سواستفاده از سوي قاچاقچيان انسان و به كارگيري آنها در فعاليتهاي غيرقانوني در شبكههاي برده داري جنسي و يا كاراجباري ميتوان اشاره كرد. هرساله چندين هزار نفر مهاجر غيرقانوني براي ورود به كشور مقصد جان خود را از دست ميدهند. از روشهاي مهاجرت غيرقانوني ميتوان به عبور از مرزهاي خاكي و آبي توسط قاچاقچيان انسان ، ازدواج سوري و باقي ماندن در كشور مقصد پس از انقضا تاريخ ويزا اشاره كرد. از كشورهايي كه با مسئله مهاجرت غيرقانوني، چه به عنوان مهاجرت فرست و چه به عنوان مهاجر پذير در چالش هستند ميتوان به كشورهاي آنگولا، استراليا، بنگلادش ، بوتان، برزيل ، كانادا، شيلي ، چين ، فرانسه ، يونان ، ايتاليا ، انگلستان و كشورهاي اتحاديه اروپا ، هند، ايران، سوريه، ليبي ، پاكستان،مكزيك، آمريكا، تركيه اشاره كرد.
11 ميليون مهاجر غيرقانوني درآمريكاموضوع مهاجرت در انتخابات رياست جمهوري سال 2016 يكي از مهمترين مسائل مورد بحث نامزدها ميباشد. برطبق نظرسنجيها 72 درصد مردم آمريكا معتقدند مهاجران غيرقانوني درايالات متحده درصورت داشتن شرايط خاص بايد دراين كشور باقي بمانند. بيش از 11 ميليون مهاجر از آمريكاي لاتين غيرقانوني در آمريكا زندگي ميكنند. 68 درصد از كودكاني كه غيرقانوني وارد آمريكا شده اند ازخشونتهاي گروهاي تبهكار در آمريكاي مركزي بهايالات متحده فرار كرده اند. قانونگذاران برسراعطاي گرين كارت به مهاجران غيرقانوني بحث ميكنند كهايااين مهاجران بايد به طبقه جديدي از شهروندان تبديل شوند.سال گذشته باراك اوباما رئيس جمهور آمريكا اعلام كرد قصد دارد تا به ميليونها مهاجر غيرقانوني كه بيش از پنج سال در آمريكا سكونت داشتند مدارك قانوني بدهد. طبق گزارش نيويورك پست ، مهاجرت غيرقانوني به آمريكا از طريق مرز مكزيك كاهش يافته است. در سال 2000 حدود1.6 ميليون مهاجرغيرقانوني وارد آمريكا شدند. از سال 2012اين تعداد به 400 هزار نفر رسيده و در سال گذشته 28 درصد كاهش داشته است.برطبق آمار مهاجرين چيني جايگزين مهاجرين مكزيكي شدند و جمعيت مكزيكي آمريكا در سالهاي اخير كاهش داشته است كه نشانگر تاثير اقتصاد برمهاجرت غيرقانوني است. مكزيك اكنون با فرصتهاي روبه رشد اقتصادي دليل براي كاهشاين موج مهاجرت بوده است اما دليل مهمتر آن مراقبت بهتر در مرز دوكشور است درحال حاضر 18 هزار مامور در مرز دوكشور حضور دارد. مهاجران نيمياز جمعيت مهاجران غيرقانوني را در آمريكا تشكيل ميدهند درسالهاي اخير 5.9 ميليون مهاجرمكزيكي غيرقانوني وارد آمريكا شدند در سال 2012 تعداد مهاجران غيرقانوني از كشورهاي آسيايي، خاورميانه ، آفريقا و آمريكاي مركزي افزايش داشته است. 60 درصد از مهاجران غيرقانوني در ششايالت كاليفرنيا، تگزاس، نيويورك، نيوجرسي وايلينوي زندگي ميكنند. بين سالهاي 2009 تا 2012 چندينايالت شرقي نيز با افزايش جمعيت مهاجران غيرقانوني روبرو شدند درحاليكه چندينايالت غربي با كاهش مهاجرت همراه بوده است. درايالاتهاي فلوريدا،ايداهو، مريلند، نبراسكا، نيوجرسي، پنسيلوانيا و ويرجينيا مهاجرت غيرقانوني افزايش داشته است. مهاجران غيرقانوني 5.1 درصد نيروي كار آمريكا را تشكيل ميدهند.طبق آمار سال 2012 درآمريكا 8.1 ميليون مهاجر غيرقانوني يا كار ميكنند يا به دنبال كار هستند. درايالتهاي نوادا 10 درصد، كاليفرنيا 9 درصد، تگزاس 9 درصد و نيوجرسي 8 درصد نيروي كار مهاجر غيرقانوني هستند. والدين 7 درصد از دانش آموزان آمريكايي، مهاجرغيرقانوني هستند. به طور مثال درايالت نوادا 18 درصد يعني از هر پنج دانش آموز يك نفر از پدرومادري به دنيا آمده كه غيرقانوني به آمريكا مهاجرت كرده است. طبق آمارها اكثريت اسپانياييها ساكن آمريكا خواهان اعمال قوانين سخت عليه استخدام مهاجران غيرقانوني هستند. 62 درصد راي دهندگان آمريكايي مخالف رويكرد اوباما دربرابر مهاجران غيرقانوني هستند و 67 درصد معتقدند مهاجرت غيرقانوني موضوعي بسيارجدي است. عدهاي معتقدند مهاجرت غيرقانوني باعث تقويت اقتصاد آمريكا از طريق درآمد مالياتي اضافي و گسترش نيروي كار ارزان شده واين مهاجران مشاغلي را كه شهروندان آمريكايي تمايلي به انجامش ندارند برعهده ميگيرند درعين حال مخالفان مهاجرت از افزايش نژادپرستي و استفادهاين افراد از هزينههاي عموميو اعمال فشار اقتصادي بيشتربر دوش ماليات دهندگان آمريكايي ابراز نگراني ميكنند.
سرسختي انگليس در مقابله با مهاجرت غيرقانونيديويد كامرون نخست وزير انگلستان قصد دارد تا درمبارزه با مهاجران غيرقانوني دست اقدام كند كه شامل قانون تازهاي ميشود كه درآن به پليس اجازه ميدهد تا درآمد مهاجران غيرقانوني را كه در كشور كار ميكنند را ضبط كنند. ديويد كامرون در دوره جديد نخست وزيري خود قصد دارد تا به مقاماتاين قدرت را بدهد تا سريعترمهاجرين غيرقانوني خانههاي اجارهاي خود را تخليه كنند و پليس پيش از اعلام اعتراض مهاجران آنها را اخراج كنند. مهاجرات غيرقانوني موضوع داغي در بريتانيا بوده است . در دهه گذشته با بازشدن مرزها كشورهاي اروپاي شرقي ، انگلستان با موجي از مهاجران غيرقانوني روبرو شده كه بر بازاركار و ميزان خدمات اجتماعي تاثيرگذاربوده است. به گزارش واشنگتن پست اخيرا در شرق انگلستان 68 مهاجر غيرقانوني در يك كانتينر پيدا شدند. حزب محافظه كار انگلستان كه اكثريت كرسيهاي پارلمان را دردست دارد قصد دارد تا ميزان مهاجران را به طرزقابل توجهي كاهش دهد. تلاشهاي دولت كامرون به نوعي بيانگر روابط تازهاين كشور با اتحاديه اروپاخواهد بود و خواستار اجراي رفراندوم در سال 2017 و جدايي از اتحاديه است. گفته ميشود 1.1 ميليون مهاجر غيرقانوني در انگلستان وجود دارد اگرچه آمار از وجود بيش از 800 هزارمهاجر غيرقانوني حكايت دارد كه 600 هزار نفرشان در حوالي لندن زندگي ميكنند .اين مهاجران غيرقانوني از كشورهاي چين، پاكستان، هند، نيجريه، بنگلادش هستند. بااين وجود دستيابي به آمار درست به دليل ثبت نشدن اطلاعات مهاجران مشكل است. برخي ازمهاجران غيرقانوني در ابتدا به صورت قانوني وارد انگلستان ميشوند ولي با گذشت تاريخ ويزاي خود دراين كشور باقي ميمانند. ازسيستم ويزاي دانشجويي و ازدواج بيشترين سواستفاده ميشود. روايتهاي زيادي درباره ازدواج سوري در انگلستان وجود دارد. بيش از 3500 ازدواج سوري در سال 2005 گزارش شده درسال 2009 آمار افزايش قابل توجهي يافته است. پناهندگاني كه نتوانستند از مقامات انگليسي پناهندگي دريافت كنند اغلب غيرقانوني دراين كشور باقي ميماننداين تعداد بين سالهاي 2009 تا 2010 نزديك به 17 هزارنفر بوده است. درخواست پناهندگي 70درصد متقاضيان توسط انگلستان رد ميشود ولي آنها تا زماني كه داوطلبانه يا به اجبار از كشور خارج شوند در انگلستان باقي ميمانند. مقامات مهاجرت ممكن است رد برخي ازاين پناهندگان را گم كنند واين افراد غيرقانوني دراين كشور زندگي خواهند كرد. بسياري از مهاجران غيرقانوني در انگليس از طريق يك كشور اروپا وارد بريتانيا ميشوند. كانال آبي درجنوب انگليس از راههاي ورودي هستند. مهاجران غيرقانوني همچنين با پنهان شدن در خودروهاي باري از طريق تونل بين كاله و دور از فرانسه به انگليس ميايند. كنترل سخت تر در مرزهاي اروپايي باعث كاهش موج مهاجران غيرقانوني شده است. درسال 2008 مقامات مرزي نزديك به 20 هزار مهاجرغيرقانوني را كه خواستار ورود به انگلستان از طريق مرز كاله بودند را دستگيركردند. قابل ذكر است مشخص نيست چه تعدادي ازاين طريق وارد انگليس ميشوند. طبق گزارشات اكثراين مهاجران آسيايي يا آفريقايي بودند كه براي يافتن كار بهاين كشور آمدند. هزينه اخراج مهاجران غيرقانوني براي مقامات انگليسي 12 ميليارد پوند است. در سال 2008 دولت انگلستان براي كارفرماياني كه اقدام به استخدام مهاجران قانوني ميكنند 10 هزارپوند جريمه اعلام كرد.طبق آمار مهاجران چيني و هندي به ترتيب اولين و دومين گروه بزرگ مهاجران قانوني به انگلستان هستند كه براي تحصيل و كار وارداين كشور ميشوند در سال 2013 ، بيش از 46 هزار چيني و 33 هزار هندي وارد انگلستان شدند. مهاجرين اسپانيايي و ديگر كشورهاي اتحاديه اروپا در ردههاي بعد قراردارند نزديك به 29 هزارنفر از استراليا، 27 هزار از لهستان ، 22 هزار نفر از فرانسه و 20 هزار نفر از آمريكا بوده اند.
وضعيت غم انگيز براي مهاجران غيرقانوني در استرالياوضعيت مهاجران غيرقانوني در استراليا همواره با انتقادهاي بينالمللي همراه بوده است. مقامات استراليايي در ماههاي اخير قايقهاي حامل مهاجراني از كشورهاي نپال ،ايران و بنگلادش را به آبهاي اندونزي بازگردانده است. بيشتر مهاجران غيرقانوني استراليا در كريسمسايلند و يا جزيره مانوس در پاپاآ گينه نو مستقر ميشوند و در كمپهاي مخصوص زندگي ميكنند و اخبار بسياري از رفتارخشونت آميز نيروهاي محافظاين كمپها با مهاجران غيرقانوني گزارش شده كه در چندين حادثه چندتن از مهاجرانايراني جان باختند. سياستهاي دولت استراليا با اعتراض سازمان ملل متحد همراه بوده است رويكرد پنهان كارانه استراليا نسبت به چگونگي فعاليت مراكز نگهداري پناهندگان نيزبا انتقاداتي از سوي سازمانهاي مختلف روبرو شده است. خبرنگاران بدون ويزا تاييد شده توسط مقامات مهاجرت اجازه ورود به جزيره مانوس را ندارند.اين مركز در سال 2014 با چند شورش اعتراضي از سوي پناهجويان خبرساز شد و بيش از 60 پناهجو زخميويك جوان 23 سالهايراني كشته شد. با وجود ديوار پنهانكاري ، خبرنگار استراليايي آسوشيتدپرسايئون بلكول از آن ديدن كرده است واين مركز را كه درآن دو پناهندهايراني جان باخته اند به گودال بدبختي بشريت تشبيه كرده است وي در گزارش خود ذكر كرده زندگي براي هزار پناهنده مرد بسيار غم انگيز است . هواي داغ ، جمعيت زياد ، بهداشت ناكافي ، اعتصاب غذا ، كمبود آب و بيماريها رواني قابل مشاهده است. سازمان بينالمللي مهاجرت اخيرا اعلام كرد كه بودجه مركز پناهندگان استراليا را كاهش خواهد داد به دنبالاين امر چندين مركز نگهداري پناهندگان دركريسمسايلند تعطيل خواهد شد. دولت استراليا هزينه اضافه 21 ميليون دلاري را براي كمك بهاين مراكز اختصاص خواهد داد همچنين در دوسالاينده 390 ميليون دلار را صرف ترتيب دادن به اسكان مجدد پناهندگان در كامبوج ، پاپوآ گينه نو و نائورو خواهند كرد. دولت براي تقويت محافظت از مرزهايش 165 ميليون دلار هزينه خواهد كرد كه شامل آموزش نيروهاي مرزبان و استفاده از كامپيوتر و استفاده از تجهيزات انگشت نگاري است. از ديگر برنامههاياين كشور اختصاص 40 ميليون دلار براي مقابله با قاچاق انسان در چهارسالاينده و 74 ميليون دلار هزينه در تقويت بخش كنترل آبهاي استراليا خواهد بود. طبق آمار درسال 2013 حدود 17.698 نفراز استراليا تقاضاي پناهندگي كرده اند. استراليااين پناهندگان را به دو گروه تقسيم ميكند. گروهي كه از طريق قايق و به صورت قاچاق وارد ميشوند و گروهي كه از طريق هوايي وارد ميشوند پناهندگاني كه با قايق وارد استراليا ميشوند بيشتر از مهاجراني است كه از فرودگاه وارداين كشور ميشوند. با وجود رشد ميزان درخواست پناهندگي در استراليااين كشور تنها 3 درصد از پناهندگان جهان را در خود دارد. طبق آمار سازمان ملل بيش از 30 هزار پناهنده در استراليا زندگي ميكنند. طبق آمار دولتي پناهندگاني كه از طريق هوايي در سال 2011وارد استراليا شدند بيش از 7 هزار نفر بودند. پناهندگاني كه از طريق هوايي و با قايق بهاين كشور آمدند از افغانستان، هند، پاكستان ، ليبي و سوريه هستنداخيرا مقامات استراليايي يك قايق حامل 65 مهاجرغيرقانوني را بازگرداند.اين مهاجران از كشورهاي سريلانكا، بنگلادش و ميانمار بودند. دولت استرالیا در ماه سپتامبر ۲۰۱۴ با کامبوج قراردادی بست که طبق آن پناهجویانی که با تقاضای پناهندگیشان موافقت نشده میتوانند به این کشور انتقال یابند. مدت این قرارداد چهار سال است. کامبوج در ازای پذیرش پناهجویان ۴۰ میلیون دلار استرالیایی از دولت استرالیا دریافت کرده است. قرار است پرداخت هزینه انتقال پناهجویان را دولت استرالیا بر عهده گیرد. استرالیا چهار پناهجو را که درخواست پناهندگیشان در این کشور پذیرفته نشده ۴ ژوئن به کامبوج انتقال داد. این چهار پناهجو شامل دو مرد و یک زن ایرانی و یک مرد مسلمان اقلیت روهینگیا اهل کشور میانمار هستند و پیش از این در اردوگاه پناهجویان استرالیا در جزیره نائورو اقامت داشتهاند. مدتهاست که از استرالیا به دلیل سیاست انعطافناپذیرش در برخورد با پناهجویان انتقاد میشود. نیروی دریایی استرالیا قایقهای حامل پناهجویان را که به سوی سواحل استرالیا در حرکت هستند مجبور به بازگشت و اغلب به سمت اندونزی هدایت میکند.
جنگ داخلي عامل مهاجرت غيرقانونيروزانه 300 مهاجر غيرقانوني از طريق دريا وارد جزيره لسبوس يونان ميشوند. اگرچه براياين مهاجران كمپهاي آوارگانايجاد شده ولي مقامات يونان نسبت به ادامهاين موج مهاجرت و رسيدگي به وضع آنها ابراز نگراني كردند. هزار و دويست آواره سوري و افغاني به جزيره كوس يونان وارد شدنداين مهاجران كه غيرقانوني از طريق آبهاي تركيه خود را به سواحل يونان رساندند به اميد رسيدن به اروپا و زندگي بهتر دست بهاينكار زدند بيشتراين مهاجران از جنگ و خشونتهاي گروه داعش و يا وضعيت بد اقتصادي آمده اند تقريبا 30 هزار مهاجر غيرقانوني امسال وارد يونان شده است. انتظار ميرود يونان تركيه و بلغارستان نظارت بيشتري براين امر داشته باشند. درحال حاضر تركيه به دوميليون مهاجر پناه داده است طبق آمار سازمان بينالمللي مهاجرت ، امسال 1.770 آواره در طول سفر به اروپا جان خود را از دست دادند. درجريان درگيريهاي برمه اقليت روهينگا با قايقهاي كوچك دسته دسته خود را به مرزهاي تايلند، مالزي و اندونزي ميرساننداين درحالي است كهاين كشورها نسبت به پذيرشاين مهاجران بي تمايلي نشان ميدهند. 6 هزار مهاجر روهينگيا توسط قاچاقچيان در آبهاي جنوب شرق آسيا رها شدند. يكي از قايقهاي حامل مهاجران پس از رسيدن به ساحل توسط نيروي دريايي مالزي چندين روز متوقف شد. اقليت مسلمان روهينگيا در كشور ميانمار با حملات و خشونتهاي داخلي ساكنين بودايي ميانمار روبرو هستند همچنين كمبود فرصتهاي شغلي باعث مهاجرت عده زيادي ازاين اقليت شده است. مهاجرين كه توانسته اند خود را به ساحل برسانند در شمال آچه در يك استاديوم جاي داده شدند. درخبرها به چندين گور دسته جمعي در مالزي و نزديك مرز تايلند اشاره شده كه درآن اجساد مهاجران غيرقانوني كشف شده است. پليس در تايلند نيز چندين گوردسته جمعي مرتبط با قاچاق انسان را يافته است. بحرانهاي اخير در ميانمار و وضعيت بد اقتصادي در بنگلادش باعث شده قاچاقچيان از آن به نفع خود سود ببرند. سازمانهاي بینالمللی مدافع حقوق پناهندگان اعلام كردند در حال حاضر حدود ۸ هزار پناهجو، بدون برخورداری از آب و غذای کافی، در آبهای شمال شرق اقیانوس هند در پی یافتن کشوری امن که آنان را بپذیرد، سرگردان هستند. از زماني که نیروهای امنیتی تایلند، مبارزهای شدید علیه باندهای قاچاق انسان را در این منطقه آغاز کردهاند، این پناهجویان و قایقهای کوچک و نامجهز قاچاقچیان در خلیج بنگال رها شدهاند. مهاجرين روهينگا پس از رسيدن به ساحل در يك انبار بزرگ نگه داشته شدند .اين مهاجران اكنون در اندونزي ، مالزي و تايلند در انتظار كمكهاي سازمانهاي جهاني هستند. گسترش خشونتهاي گروه بوكوحرام در آفريقا نيز بحراني مشابه ناشي از تنش جنگ است كه باعث فرار هزاران نفر به كشورايتاليا شده است . گاردساحلي در جزيره سيسيلايتاليا 741 مهاجر غيرقانوني را كه با قايق از سومالي، اريتره، نيجريه و سوريه بهاين جزيره آمدند را از آبهاي متلاطم نجات داد.اين مهاجران از ليبي به سويايتاليا حركت كردند. سازمان ملل متحد تخمين زده است درپنج ماه گذشته 60 هزار نفر غيرقانوني از درياي مديترانه عبور كرده و 1.800 نفر جان باخته اند. افزايش 30 درصدي مهاجرت در سال 2014 به دليل درگيريها در ليبي است. اخيرا در جریان عملیاتی گسترده با مشارکت نیروی دریایی چندین کشور اروپایی در دریای مدیترانه نزدیک به ۳۵۰۰ مهاجر در آبهای سواحل لیبی نجات داده شدند. به گفته گارد ساحلی ایتالیا، تمامی این مهاجران به سلامت از دریا به خشکی انتقال داده شدهاند. این عملیات ساعاتی پس از آن آغاز شد که قایقهای ماهیگیری و بادی سفر خود به سوی اروپا را در پیش گرفته بودند. در این عملیات نیروهای دریایی آلمان، ایتالیا، ایرلند و یک سازمان غیردولتی لیبی مشارکت داشتهاند. این مهاجران مجموعا سوار بر ۱۵ قایق ماهیگیری شده بودند که هیچکدام از آنان مستحکم و دارای شرایط استاندارد نبودهاند. بسياري از مهاجران خواستار فرار از تنش و درگيري و يا فقر در كشورهايي چون سوريه ، اريتره و سومالي هستند. نخست وزيرايتاليا نيز اعلام كردهاين كشور در سال گذشته 90 هزار مهاجر غيرقانوني را توسط نيروي دريايي اش نجات داده است. اتحاديه اروپا به زودي 40 هزار مهاجرغيرقانوني بهايتاليا و يونان را كه خواهان پناهندگي هستند را ميپذيرد. رويكرد كميسيون اتحاديه اروپا با مخالفت كشورهايي چون انگليس روبرو شده است. تصميم اتحاديه اروپا پس از غرق شدن مهاجران در درياي مديترانه بود. درخواست اتحاديه جابجايي 24 هزار مهاجر كه واردايتاليا شدند و 16 هزار مهاجر در يونان براي جابه جايي در ديگر كشورهاست.بيشتراين مهاجران از سوريه و اريتره هستند. فرانسه و اسپانيا كشورهاي اروپاي شرقي از معترضيناين درخواست سهميه بندي هستند. آلمان، سوئد و اتريش سهم قابل توجهي را در پذيرش پناهنده برعهده گرفتند. طبق آمار اتحاديه اروپا 220 هزار نفر مهاجر غيرقانوني سال گذشته واردايتاليا و يونان شده اند. كشور دانمارك نيز نسبت بهاين موضوع ابراز بي تمايلي ميكند . هله تورنينگ اشميت نخست وزير دانمارك كه با انتخابات سراسري روبروست و سعي دارد موضع گيري كمتري را ازخود نشان دهد. حزب مردم دانمارك كه تبليغات مخالف مهاجرت دارد اكنون درحال رشد است.ايرلند كه جزواين سياست نيست اعلام كرده پذيراي پناهندگان خواهد بود.