شرکت های تجاری از نظر اقتصادی اهمیتی فراوان دارند و نمی توان در عرصه اقتصادی نقش شرکت ها را در نظر نگرفت .به همین جهت شرکت ها در کنار روابط اقتصادی خود و عرصه رقابت خواه نا خواه دچار و درگیر روابط حقوقی پیچیده می شوند.شرکت های تجاری در بسیاری مواقع در مسائلی مانند نقل و انتقال سهام و خروج شرکتها،افزایش سرمایه و سهام،تغییرات اساسنامه ،اختیارات و مسئولیت های قانونی هیات مدیره و بازرسین و ورشکستگی ،انحلال و امثالهم دچار مشکلاتی می شوند.و با توجه به اینکه مدیران شرکتها به تمامی اصول و قواعد حقوقی احاطه کافی ندارند لذا داشتن وکیل دعاوی شرکتها برای تمامی شرکتها لازم و ضروری می باشد تا بتوانند در صورت وقوع هر یک از موارد فوق الذکر از مشاوره حقوقی تخصصی بهره گیرند.یکی از دعاوی شرکتهای تجاری که بسیار رایج می باشد دعاوی سهام شرکتها است.سوالات بسیاری در این خصوص مطرح می گردد که در این مقاله سعی نموده ایم به برخی از این سوالات پاسخ دهیم تا از این طریق توانسته باشیم پاسخگوی برخی از سوالات شما عزیزان بوده باشیم.
انتقال سهام شرکت ها
تشکیل شرکت برای شرکاء ایجاد حقی می کند که در شرکت های اشخاص به سهم الشرکه و در شرکت های سرمایه به سهم تعبیر می شود و دارای ماهیت حقوقی ویژه ایی است.سهم الشرکه برخلاف سهم در شرکت های سهامی ،در ورقه ایی که بیانگر آن باشد درج نمی شود.این امر به دلیل آن است که در شرکت های اشخاص ،اصل غیر قابل انتقال بودن سهم الشرکه ،به هیچ شریکی اجازه نمی دهد تا حق خود را در شرکت آزادانه به دیگری منتقل کند.
در شرکتهای سهامی سهام به دو نوع بانام و بی نام تقسیم می گردد.انتقال سهام بانام نیاز به تشریفاتی دارد که باید رعایت شود در غیر اینصورت از نظر شرکت و اشخاص ثالث معتبر نمی باشد.اما سهام بی نام نیاز به تشریفاتی نداشته و با اقباض صورت می گیرد .بنابراین چنانچه شخصی سهام بانام را انتقال دهد و از انجام تشریفات قانونی آن خودداری شود می توان دعوای الزام به انتقال سهام و انجام تشریفات قانونی را علیه انتقال دهنده مطرح نمود.
اما همانطور که گفته شد سهم الشرکه غیرقابل انتقال به غیر است ولی اگر شرایطی که قانون معین و یا قرارداد طرفین پیش بینی کرده است محقق شود،سهم الشرکه قابل انتقال خواهد بود .بنابراین در شرکتهای اشخاص انتقال به دو صورت قهری و قراردادی امکان پذیر می باشد که در خصوص هر یک توضیحاتی خواهیم داد.
۱-انتقال قراردادی سهم الشرکه
انتقال قراردادی دارای شرایطی می باشد که به شرح ذیل می باشد:
الف)رضایت شرکاء:برای آنکه سهم الشرکه قابل انتقال باشد رضایت کلیه شرکاءضروری می باشد.به همین جهت نمی توان در اساسنامه یا قرارداد جداگانه شرطی را درج نمود که طبق آن شریکی بتواند بدون رضایت سایر شرکاءسهم خود را منتقل نماید.
ب)علاوه بر رضایت شرکاء،انتقال سهام می بایست دارای شرایط صحت معاملات باشد تا معتبر تلقی شود.این شرایط همان شرایط مندرج در ماده 190 قانون مدنی می باشد.
۲-انتقال قهری سهم الشرکه
انتقال قهری سهم الشرکه زمانی صورت می گیرد که یکی از شرکاءفوت نماید .از آنجایی که شخصیت شرکاءدر شرکت اشخاص حائز اهمیت است بنابراین در صورت فوت یکی از شرکاء شرکت باید منحل شود مگر آنکه سایر شرکاء و قائم مقام متوفی به بقای شرکت رضایت دهند.البته در این خصوص یک استثناء وجود دارد و آن هم در مورد شریک با مسئولیت محدود یک شرکت مختلط سهامی می باشد.در این نوع از شرکت با فوت شریک با مسئولیت محدود ،شرکت منحل نمی گردد.
دعوای الزام به تنظیم سند رسمی انتقال سهام شرکت
همانگونه که گفته شد در خصوص انتقال سهام نیازی به تنظیم سند نمی باشد.تنها در شرکت با مسئولیت محدود است که انتقال موکول به تنظیم سند رسمی گردیده است.در این حالت چنانچه شریکی سهام خود را منتقل نماید و از تنظیم سند خودداری کند می توان دعوای الزام به تنظیم سند رسمی سهام شرکت را مطرح نمود .در غیر اینصورت تنها دعوای الزام به انجام تشریفات قانونی و انتقال سهام مطرح می شود.دادگاهی که صالح به رسیدگی به این دعوا می باشد دادگاه محل اقامت خوانده است.
دعوای الزام به تحویل سهام شرکت
این دعوا در مورد سهام بی نام شرکت های سهامی خاص و عام که به صورت ورقه ایی می باشد مطرح می گردد.نقل و انتقال سهام بی نام با قبض و اقباض بوده و تشریفات دیگری ندارد.اما چنانچه شخصی سهام بی نام شرکت را خریداری و تمامی مبلغ اسمی آن را پرداخت نموده باشد و آن شخص یا شرکت از تحویل سهام ممانعت نماید می توان دعوای الزام به تحویل سهام شرکت را مطرح نمود.
دعوای ابطال نقل و انتقال سهام شرکت
عدم رعایت شرایط قانونی در نقل و انتقال سهام شرکت ،در شرکت های اشخاص و شرکت های سرمایه ایی دارای آثار متفاوتی می باشد .چنانچه در شرکت های اشخاص نقل و انتقال بدون رضایت سایر شرکاء صورت گیرد می توان دعوای ابطال نقل و انتقال را مطرح نمود . و یا اینکه انتقال از نظر شرکت و اشخاص ثالث بلا اثر خواهد بود و شریکی که سهم الشرکه خود را منتقل کرده شریک باقی مانده و انتقال گیرنده حق ورود به شرکت و دخالت در امور آن را نخواهد داشت .در شرکت های سرمایه ایی کسی که سهامی را خریداری می نماید می بایست تمام مبلغ اسمی آن را پرداخت نماید .در غیر اینصورت شرکت می تواند سهم شخص ممتنع را در بازار فروخته و مبلغ سهام را دریافت کند.برای این کار می بایست مراتب را در روزنامه کثیرالانتشار آگهی نماید و از این طریق به صاحبان فعلی سهام اطلاع دهد و مهلت مناسبی برای پرداخت مبلغ مورد مطالبه مقرر دارد .پس از اخطار و گذشتن یک ماه اگر مبلغ مورد مطالبه و خسارت تاخیر آن تماما پرداخت نشود شرکت اینکونه سهام را در صورتی که در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده باشد از طریق بورس ،در غر اینصورت از طریق مزایده به فروش خواهد رسانید.
با توجه به گسترده بودن قوانین و مقررات در خصوص انواع شرکتها ،داشتن وکیل و مشاور حقوقی متخصص در امور شرکتها برای هر شرکت لازم و ضروری می باشد تا بتوان از دانش و تخصص وی در مواقع ضروری بهره مند گردید.در بسیاری مواقع مشاهده می شود مدیران شرکتها بدون اخذ مشاوره دست به اقداماتی می زنند که در آینده برای آنها ایجاد مشکلاتی می نماید و پس از وقوع مشکل به دنبال راهکار جهت حل آن می گردند که این امر می تواند باعث ایجاد هزینه های گزافی برای شرکتها باشد. موسسه حقوقی بین المللی دادپویان حامی به همراه تیمی متخصص از حقوقدانان و وکلا و کارشناسان در امور موضوعه تخصصی در دپارتمان ها ی تخصصی و با پشتوانه سوابق و تجارب تخصصی ایشان ، آماده ارائه خدمات حقوقی تخصصی در حوزه شرکت ها و مسائل حقوقی مربوط به آن به شما فعالان اقتصادی می باشیم .
