بیکاری را چگونه تک رقمی کنیم؟

روزنامه تجارت- کورش شرفشاهی؛  بی شک بیکاری در مناطق برخوردار کمتر و در مناطق محروم بیشتر است و آنچه که اعلام می شود، میانگین آن در سطح کشور است. البته مدتهاست که دولتها وعده تک رقمی شدن بیکاری را داده اند، اما هرگز این وعده محقق نشده است. اما در شرایط امروز با توجه به لغو تحریمها می توان امیدوار بود در سایه گسترش سرمایه گذاری و رونق اقتصادی به مرور زمان شاهد کاهش بیکاری باشیم اما برای نیل به این هدف چه اقداماتی باید انجام دهیم؟ در این رابطه با تنی چند از  نمایندگان مجلس شورای اسلامی گفت و گو کردیم.
بخش خصوصی ورود کند
سید احسن علوی، عضو کمیسیون عمران مجلس در گفت و گو با تجارت، با تاکید بر اینکه مساله بیکاری قصه پر غصه ای در کشور شده است گفت: میزان بیکاری در بسیاری از مناطق محروم از 25 درصد هم فراتر رفته و در کردستان بالای 30 درصد است. بی تردید مادامی که بخش خصوصی ورود نکند و بخشهایی همچون کشاورزی، صنایع و معادن به درستی فعال نشوند، وضعیت بیکاری ما روز به روز وخیم تر خواهد شد.
نماینده سنندج با اشاره به اینکه در سایه کم لطفی به بخش خصوصی، تک رقمی کردن بیکاری به هیچ وجه امکان پذیر نیست گفت: اگر در سالهای اخیر بخشی از صنایع به دلیل تحریم بین الملی دچار مشکل شده بود، متاسفانه مدیریت کلان کشور نیز خود تحریمی داشت و چه بسا در مواقعی مساله تحریم خارجی باعث کندی فعالیت صنایع و کشاورزی ما نشده، بلکه سوء مدیریت باعث ایجاد مشکل شده که امروز باید این مشکل را حل کرد.
وی با اشاره به کاهش بودجه های عمرانی گفت: در پروژه های عمرانی، وقتی پروژه تعطیل است یا به دلایلی فعال نیست، بسیاری از نیروهای کار ماهر یا ساده به خیل بیکاران می پیوندند. هم اکنون بیش از 40 شهرک صنعتی ما فعال نیست و این باعث شده که شاغلان صنایع هم به سیل عظیم بیکاران اضافه شوند.
وی تصریح کرد: تنها راهکار رفع بیکاری این است که به بخش خصوصی میدان بدهیم و به توانایی آنها اعتماد کنیم.
نماینده سنندج با تاکید بر اینکه باید مرزهایمان را ساماندهی کنیم و تعریفی برایش داشته باشیم گفت: براساس توانایی مرزهایمان می توانیم تجارت را توسعه دهیم به خصوص استان های مرزی مثل آذربایجان غربی، ایلام، کرمانشاه ، سیستان و بلوچستان و خوزستان توان تجارت خوبی دارند. زیرا با ابزار تجارت مرزی می توان اشتغال ایجاد و بیکاری را کمرنگ تر کرد. البته قوانین در مواقعی بسیار سخت گیرانه است و باید مقداری امور را تسهیل کنیم. درست است که ما شاهد قاچاق کالا هم هستیم اما در این شرایط آیا بهتر نیست واردات را قانونمند کنیم و در بستر آن شغل ایجاد کنیم؟
عضو کمیسیون عمران در پاسخ به این سوال که اگر واردات را قانونمند کنیم، به تولید داخل ضربه نمی زند گفت: یا باید قاطعانه جلوی قاچاق گرفته شود و اجازه ندهیم کالایی به داخل کشور وارد شود و بگوییم فقط تولید داخلی باشد، یا آنکه به دیگران هم فرصت کار بدهیم.
وی گفت: وقتی عده ای سرمایه دار می توانند در خیلی از مسایل لابی کنند و می توانند بی رویه کالای خارجی وارد کنند، آنگاه افراد ضعیف زیر پایشان له می شوند. نتیجه آنکه آنهایی که پولدار هستند، پولدارتر می شوند. الان فکر می کنید این همه اجناس قاچاق که در تهران به فروش می رود از کجا می آید؟ قطعا به دست کسانی است که می توانند لابی کنند یا قانون را دور بزنند.
علوی با تاکید بر اینکه باید بازار کار و زمینه اشتغال را در کشور تسهیل کنیم گفت: برای این مهم هیچ چاره ای جز محترم شناختن بخش خصوصی نخواهیم داشت و این در حالی است که بخش خصوصی ما امروزه با مشکلات عدیده ای رو به روست و هنوز نتوانسته ایم محیط کسب و کار را برایشان امن کنیم و موانع را برداریم.

ضرورت حمایت از بخش تولید
از سوی دیگر اله ویردی دهقانی، عضو کمیسیون صنایع مجلس در خصوص تک رقمی کردن بیکاری در شرایط امروز و پس از برداشته شدن تحریم ها گفت:  تنها راه موفقیت ما در تمام ابعاد، حتی در ابعاد سیاسی - اقتصادی، رونق تولید است. اگر نگاهمان را به سمت تولید و برنامه ریزی در راستای امر صادرات سوق بدهیم، می توانیم شغل های موجود را تثبیت و در کنار آنها شغل های جدیدی ایجاد کنیم.
وی با اشاره به اینکه هم اکنون نزدیک به نیمی از واحدهای تولیدی و کارخانجات ما زمینگیر هستند گفت: صنایع مشکلات زیادی دارند. سرمایه گذاری های بسیاری شده ولی به نتیجه نرسیده که تنها مشکلشان این است که سرمایه در گردش ندارند.
نماینده ورزقان با اعلام اینکه کارخانجات و واحدهای تولیدی بسیاری دچار مشکل شده اند که می توان با اندک سرمایه ای مشکل را برطرف کرد و به راه انداخت افزود: راه اندازی اینها پویایی را در صنعت، تولید و اشتغال ما ایجاد خواهد کرد.
وی نقش بانک ها، سرمایه گذاری دولتی و جلب سرمایه بخش خصوصی را بسیار با ارزش دانست و گفت: بدون سرمایه گذاری مناسب نمی توانیم اشتغال زایی کنیم، حالا این سرمایه گذاری می خواهد توسط دولت یا بخش خصوصی یا بخش خارجی صورت گیرد.
دهقانی با اشاره به اینکه تحریم ها فعالیت بخش خارجی را دچار مشکل کرده بود گفت: با لغو تحریم ها پای سرمایه گذاران خارجی به ایران باز خواهد شد و سرمایه گذاری آنها در صنایع مختلف، رونق تولید را به همراه خواهد داشت.
وی با ابراز تاسف از نابسامانی مدیریتی در کشور گفت: هنوز شاهد هستیم که موانع اعتباری و بانکی پیش روی موسسات تولیدی قرار دارد و با چنین شرایطی، هیچ موسسه تولیدی نمی تواند فعالیت کند. اگر قرار باشد سود سرمایه کسی که پولش را در بانک می گذارد و سود آن را می گیرد، از فعالیت در حوزه تولید بیشتر باشد، پیشرفت در این عرصه اتفاق نخواهد افتاد.
عضو کمیسیون صنایع مجلس گفت: یکی از مهمترین کارهایی که مسوولین ما باید بکنند، این است که منابع پولی کشور را ساماندهی کنند و نرخ سود تسهیلات را پایین بیاورند، به طوریکه تک رقمی شده و به نرخ سود کشورهای خارجی که حدود سه درصد است، برسد.
وی با تاکید بر اینکه باید اشتغال را برای جوانانمان توسعه بدهیم گفت: ایجاد اشتغال برای جوانان یک امر بدیهی است و کشورهای مختلف این راه را در گذشته رفته اند، ولی ما متاسفانه هنوز اندر خم یک کوچه ایم.
دهقانی با اشاره به قانون رفع موانع تولید گفت: این قانون و بسیاری موارد دیگر فقط روی کاغذ است و اجرای آنها همت می خواهد. اکنون قانون را داریم و مسوولان اجرایی باید وارد میدان شوند و تصمیمات میدانی و عملی بگیرند. درحالیکه سالهاست که منابع را هدر می دهیم و فقط حرف می زنیم و قانون تصویب می کنیم.
وی با تاکید بر اینکه تک رقمی کردن بیکاری مدیریت اجرایی قاطع و اعتقاد به قانون را می طلبد گفت: باید آستینها را بالا زد تا کار اساسی انجام شود. نماینده ورزقان کاهش سود بانکی را مهم توصیف کرد وگفت: طبیعی است که کاهش نرخ تسهیلات، با مشکلات زیادی در کوتاه مدت همراه است، ولی در دراز مدت چاره ای غیر از این نخواهیم داشت.
وی در پاسخ به این سوال که بانکها مشکل نقدینگی دارند و کاهش نرخ سود باعث فرار سرمایه می شود، آیا دولت توان دارد این کار را انجام بدهد گفت: دولت باید سیستم بانکی را سر و سامان بدهد. امروزه یک موسسه قرض الحسنه در یک استان تاسیس می شود و منابع مالی را در سراسر کشور به طور گسترده جمع می کند. دولت باید امثال این موارد را ساماندهی کند تا بتواند این منابع را در جهت تولید و کارآفرینی هدایت کند.
دهقانی با تاکید بر اینکه دولت باید تضمین های لازم را برای بخش خصوصی ایجاد کند گفت: دولت اجازه ندهد بخشهای دولتی با بخش خصوصی رقابت کنند بلکه بستر را برای بخش خصوصی آماده کند. باید سود بخش خصوصی تضمین شود تا با خیال راحت برای رونق تولید سرمایه گذاری شود.

چهار هزار میلیارد تومان اعتبار برای رفع بیکاری
عباس صلاحی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس نیز با یادآوری اینکه نمایندگان مجلس نسبت به میزان بیکاری نگران هستند گفت: همین دغدغه ای که نمایندگان مجلس داشتند، در تدوین بودجه سال 94 لحاظ شد. بدین معنا که دولت در لایحه بودجه برای ایجاد اشتغال و رفع بیکاری مبلغ یک هزار میلیارد تومان پیش بینی کرده بود که می بایست بودجه آن از درآمد هدفمندی یارانه ها تامین شود و کمیسیون اجتماعی این مبلغ را به چهار هزار میلیارد تومان افزایش داد.
نماینده تفرش با اشاره به برنامه ریزی انجام شده برای کاهش میزان بیکاری گفت: قرار شد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی که متولی امر اشتغال است، این بودجه را برای کاهش بیکاری هزینه کند. اکنون منتظریم تا وزارت کار لایحه ای بیاورد و برآوردهایی که از میزان بیکاری انجام داده اند، به کمیسیون اجتماعی توضیح بدهند تا از این اعتبارات استفاده بهینه شود.
صلاحی با بیان اینکه مجلس شورای اسلامی مشخص کرد که این بودجه چگونه هزینه شود گفت: به خصوص در مورد فارغ التحصیلان دانشگاهی تاکید شده بود تا در اولویت قرار گیرند.
وی افزود: اگر تعللی برای هزینه کرد این بودجه صورت گرفته، تاوانش را باید دولت بدهد، چون چهار هزار میلیارد اعتبار گذاشته شده و مسوولان وزارت کار باید مشخص کنند که می خواهند چه کار کنند. عضو کمیسیون اجتماعی افزود: دولت باید برنامه ریزی کند و لایحه بیاورد. البته مجلس هم نظارت خودش را ارایه می دهد و تغییراتی که لازم باشد، انجام می دهد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا می توان در شرایط فعلی کشور، میزان بیکاری را تک رقمی کرد گفت:  کاهش میزان بیکاری به تک رقمی در زمانی کوتاه بسیار دشوار است. امروزه اقتصاد کشور با مشکلات عدیده ای روبه رو است و اینکه بخواهیم به همین راحتی بگوییم میزان بیکاری تک رقمی می شود، این طور نیست.
عضو کمیسیون اجتماعی با تاکید بر اینکه هر طرح یا برنامه و پروژه ای زمانبر هست گفت: باید نتایج طرح ها را ببینیم و بر اساس آن تصمیم گیری کنیم. برای ما ملاک کاهش نرخ بیکاری است تا به مرور زمان به نقطه مطلوب برسیم. بعد از اینکه نتیجه عملکردها را دیدیم و اوضاع کشور مشخص شد، آنوقت می شود برنامه ریزی کرد و بر اساس داده ها و داشته هایمان برای کاهش بیشتر میزان بیکاری اقدام کنیم.
صلاحی با تاکید بر اینکه هدف از تخصیص بودجه این است که شغل ایجاد کنیم گفت: الان بیکاران زیادی داریم و مطمئنا یکسری بیکار دیگر به این جمعیت اضافه می شود. امروزه افزایش تعداد دانشجویان در شرف فارغ التحصیل شدن زنگ خطر افزایش بیکاری است بنابراین آمارهای بیکاری متغیر است.  حداقل این است که شاغلان را به نوعی مدیریت کنیم که به آمار بیکارها اضافه نشود و در نهایت میزان بیکاری را کاهش بدهیم.
صلاحی با اشاره به اینکه امروزه ملاک تعیین بیکاری شهرهای بزرگ است گفت: در همین شهرهای بزرگ واقعا میزان بیکاری وحشتناک است. نه شرکتی، نه استخدامی، نه شغلی و نه امیدی به یافتن کار وجود دارد، آن وقت تصور کنید که شهرهای کوچک و مناطق محروم در چه وضعیتی هستند. وی با تاکید بر اینکه هدف ما در شرایط فعلی استخدام نیست، بلکه هدف ما حمایت از تولید است گفت: باید اشتغالزایی کنیم. از طریق استخدام دولتی نشد، از طریق کارگاههای تولیدی بشود.
عضو کمیسیون اجتماعی افزود: اگر واقعا می خواهند برای بیکاری چاره اندیشی کنند باید کار گروهی تشکیل شود که تمام ارگان های مرتبط با اشتغال و بیکاران مثل وزارت صنعت، وزارت کار، وزارت بهداشت، وزارت علوم، سازمان مدیریت و دیگر دستگاهها در آن حضور داشته باشند و مشخص کنند که تا چه اندازه در رفع بیکاری می خواهند سهیم باشند.
صلاحی با تاکید بر اینکه نباید بار بیکاری را بر دوش وزار کار بگذاریم گفت: وزارت علوم باید مشخص کند که براساس خروجی دانشگاهها، آیا کار به میزان متناسب تعریف شده یا وزارت صنعت و دیگر دستگاهها سهم خودشان را مشخص کنند.
نماینده تفرش تاکید کرد: کاهش میزان بیکاری، کار پیچیده ای است اما اعتبار لازم تخصیص داده شده و دولت باید لایحه ای برای هزینه کرد آن ارایه بدهد.اما اگر نمی تواند، با مجلس شفاف باشد و بگوید تا خود ما دست به کار شویم.