زمان خروج بازارمسکن از رکود

خارج شدن بازار مسکن از رونق و گرفتار شدن آن در رکودی عمیق که همچنان تداوم دارد، پیش بینی آینده بازار مسکن را برای بسیاری از فعالان و کارشناسان این حوزه اقتصادی مهم، دشوار کرده است. رکود بازار مسکن را باید درعوامل مختلفی جستجو کرد اما اینکه آینده بازار مسکن چه خواهد شدو عوامل سیاسی و اقتصادی تا چه حد می توانند بر این بازار تاثیرگذار باشند می تواند تا حدی دور نمایی از آینده بازار مسکن را ترسیم کند.
با توجه به اینکه مسکن به دلیل آثار ملموس آن در زندگی مردم نقش مهمی در اقتصاد دارد و تا زمانی که از رکود خارج نشود نمی توان به رونق اقتصادی هم امیدوار بود انتظار می رود وقوع اتفاقات سیاسی همچون اجرای برجام و لغو تحریمها، تلنگری بر خواب عمیق بازار مسکن باشد واین بازار را از رکود خارج کند تا به دنبال آن دوباره اقتصاد کشورهم به روزهای خوب امیدوار شود. از سوی دیگر اجرای برجام و به وجود آمدن فضایی به نام پسا تحریم
می تواند از یک طرف برای بازار مسکن فرصتی مغتنم باشد و از طرفی دیگر اگر به درستی از این فضا استفاده نشود می تواند آسیب‌های جدی را به حوزه مسکن وارد کند. البته رونق بازار مسکن موضوع دیگری است که نیازمند اتخاذ تصمیمات ویژه است چرا که عالی ترین مقام وزرات راه و شهرسازی در سخنان خود بارها به رونق بازار مسکن بدون افزایش قیمت تاکید کرده است هرچند تجربیات سالهای گذشته نشان از این دارد که رونق بازار مسکن همواره با افزایش قیمت همراه بوده است واگر دولت تدبیر وامید موفق شود بازار مسکن را بدون افزایش قیمت به رونق برساند برای نخستین بار است که چنین اتفاقی رخ می دهد. از طرفی دیگر زمان رونق گرفتن بازار مسکن هم مهم به نظر می رسد. در واقع بسیاری از فعالان و مسئولان حوزه مسکن بر سر پیش بینی زمان رونق گرفتن بازار مسکن باهم اختلاف نظر دارند و زمان رونق گیری بازار مسکن را منوط به عوامل مختلفی از اقدامات دولت گرفته تا حضور مجدد سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری در حوزه مسکن می دانند.
به منظور بررسی بیشتر موضوع و ترسیم آینده ای روشن تر از بازار مبهم مسکن با دو عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی و دو نفر از کارشناسان اقتصادی حوزه مسکن گفت و گو کردیم.
سیاست دولت مشخص نشده است
 رییس کمیسیون عمران مجلس درباره آینده بازار مسکن در پسا تحریم به "تجارت"
می گوید: از نظر من لغو تحریم‌ها اثرگذاری چندانی بر ادامه رکود یا رونق گرفتن بازار مسکن نخواهد داشت و اجرای برجام تنها می تواند به لحاظ روانی بر بازار مسکن تاثیر گذار باشد.
سید مهدی‌هاشمی تصریح می کند: آن موضوعی که بازار مسکن را از رکود خارج خواهد کرد گذر زمان است. چراکه بازار مسکن طی دو یا سه سال به رکودی عمیق فرو می رود و پس از آن مدتی رونق می گیرد که تغییر رکود به رونق یا برعکس نیازمند طی شدن زمان است. وی می افزاید: دولت یازدهم هنوز سیاست‌های کلی در بخش مسکن را برای تولید کننده ومصرف کننده مشخص نکرده است که اگر سیاستهای دولت در بخش مسکن تدوین و مشخص می شد آن موقع بازار مسکن هم از حالت انتظارخارج می شد.
رییس کمیسیون عمران مجلس اضافه می کند: عوامل متعددی در قرار گرفتن بازار مسکن در وضعیت‌های مختلف اثرگذارهستند که بیشتر این عوامل مانند قیمت‌های ارز،مصالح ساختمانی، بنزین ونفت به تحولات داخل کشور مربوط می شوند.وی تصریح می کند: بازار مسکن برای خارج شدن از رکود نیازمند حمایت دولت است و تا زمانی که نهادهای اجرایی وابسته به بخش مسکن و در راس آنها دولت برنامه‌ها و سیاستهای خود را در حوزه مسکن اعلام نکند نمی توان آینده روشنی را برای بازار مسکن تصور کرد.
احتمال افزایش قیمت پس از خروج از رکود
سید بهلول حسینی عضو کمیسیون عمران مجلس نیز در رابطه  با آینده بازار مسکن در پسا تحریم به "تجارت" می گوید: لغو تحریم‌ها اثر قابل توجهی بر بازار مسکن ندارد و قیمت‌های کنونی بازار مسکن و استمرار رکود حاکم برآن هیچ ارتباطی به موضوع تحریم و اثرگذاری آنها ندارد.
وی می افزاید: اعطای وام با بهره‌های بسیار پایین می تواند بازار مسکن را ازحالت رکود خارج کند و اگر این موضوع از سوی دولت مورد حمایت قرار بگیرد می تواند راهگشای بازار مسکن باشد و این حوزه را به تدریج از رکود خارج کند. حسینی تصریح می کند: در وضعیت کنونی استمرار رکود مسکن هیچ ارتباطی با اعمال یا لغوتحریم ندارد. البته نباید از تاثیر روانی لغوتحریم‌ها بر روی بازار مسکن به راحتی گذشت اما این تاثیر روانی فقط می تواند تلنگری کوچک به بازارمسکن باشد و نمی تواند این بازار را به صورت کامل از رکود خارج کند.
این نماینده مجلس تاکید می کند: لغوتحریم‌ها به جای اینکه اثر مستقیمی بر بازار مسکن داشته باشد اثرغیرمستقیمی برروی متغیرهای تاثیرگذار بر بازار مسکن همچون ارز و نفت دارد که با تغییر این متغیرها در اثر لغو تحریم‌ها و متاثر شدن بازار مسکن از آنها می توان به رونق گرفتن حوزه مسکن امیدوار بود. این عضو کمیسیون عمران مجلس می افزاید: البته رونق گرفتن بازار مسکن همواره با افزایش قیمت همراه بوده است که وقوع این اتفاق پس از رکود می تواند سیاستهای ضدتورمی دولت را با مشکل مواجه کند. حسینی تصریح می کند: برای اینکه نرخ تورم همزمان با رونق گیری بازارمسکن افزایش نیابد باید به دنبال راه حلی مناسب برای رونق گرفتن بازار مسکن بدون افزایش قیمت پس از طی شدن زمان رکود باشیم.
این نماینده مجلس با پیش بینی اینکه بازار مسکن در اوایل سال آینده به رونق می رسد می گوید: مدت طولانی از رکود بازار مسکن می گذرد وبه نظر می رسد که سال آینده، سال رونق گرفتن بازار مسکن باشد.هرچند حسینی به این نکته مهم هم اشاره می کند که رکودی که قیمت‌ها را ثابت نگه می دارد یا کاهش می دهد بهتر از رونقی است که افزایش قیمت را در پی داشته باشد.
دولت با پارادوکس روبروست
علیرضا اقبالی کارشناس اقتصادی و صاحب نظر در حوزه مسکن نیز در گفت و گو با "تجارت" با اشاره به اینکه سیاستهای حمایتی و پولی دولت اثربخشی چندانی بر بازار مسکن نداشته است می گوید: آنچه امروز در بازار مسکن اتفاق افتاده است کاهش شدید میزان تقاضا برای خرید مسکن است و  همین موضوع در به خواب رفتن بازار مسکن نقش موثری داشته است.
وی اعطای وام با نرخ بهره پایین به متقاضیان خرید مسکن را بسیار مهم ارزیابی می کند و از بانکها به دلیل پرداخت نکردن تسهیلات به متقاضیان بخش مسکن به شدت انتقاد می کند و می افزاید: در شرایط کنونی دولت با یک پارادوکس روبروست به طوری که از یک طرف تمام تلاش دولت در جهت کاهش تورم در بازار است و از طرف دیگر اگر بخواهد بازار مسکن را از رکود خارج کند باید اقدامی موثر در جهت افزایش تعداد تقاضا در این بازار بکند که این اقدام می تواند شوک تورمی به بازار وارد کند و در نهایت موجب افزایش نرخ تورم شود. این کارشناس حوزه مسکن با بیان اینکه در شرایط پسا تحریم با آزادشدن پولهای بلوکه شده و تزریق آن در بازار مسکن می توان این بازار را از رکود خارج کرد می گوید: البته دولت خود باید فکری اساسی بکند که در شرایط پسا تحریم و با آزاد شدن پولهای بلوکه شده مجددا تورم افزایش پیدا نکند که این افزایش خود صعودی شدن قیمت مسکن را در پی خواهد داشت.
اقبالی از خرداد سال آینده به عنوان ماهی نام برد که بازار مسکن در آن دچار تغییر و تحول خواهد شد و به گفته او مطمئنا این تغییرات در جهت رونق گرفتن حوزه مسکن خواهد بود که این رونق قطعا با افزایش قیمت همراه خواهد شد.
گره بازار مسکن باز می شود اگر...
ازسوی دیگر اصغر پورمتین دیگر کارشناس اقتصادی هم بر این باور است که در سال جاری قیمت مسکن به کف رسیده است و دلیل اصلی آن هم واگذاری واحدهای مسکونی زیاد مسکن مهر به متقاضیان است که وقوع این اتفاق موجب کاهش تقاضای بخش مسکن شده است وبه دنبال آن رکود عمیقی را ایجاد کرده است. وی با انتقاد از اینکه وام‌های تصویب شده در بخش مسکن از سوی هیچ بانکی پرداخت نشده است به "تجارت" می گوید: پرداخت وام‌های ارزان قیمت با اقساط پلکانی با بهره پایین می تواند گره گور بازار مسکن را باز کند.
پورمتین از لیزینگ مسکن و افزایش میزان وام ارزان قیمت به عنوان دو راهکاری نام می برد که می تواند بازار مسکن را از رکود خارج کند و می افزاید: حوزه مسکن نیاز به شارژ مالی دارد و دولت باید با تزریق نقدینگی به این بازار بخش مسکن را از رکود خارج کند. این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه اجرای برجام و لغو تحریم‌ها تاثیر زیادی بر بازار مسکن ندارد می گوید: لغو تحریم‌ها به صورت غیرمستقیم می تواند بر بازار مسکن اثرگذارباشد که وقوع این اتفاق نیازمند گذشت زمان است ونباید در دوره پساتحریم انتظار داشت که بازار مسکن به یکباره از رکود خارج شود. پورمتین با اشاره به اینکه خارج شدن اقتصاد از رکود نیازمند این موضوع است که بازار مسکن مجددا رونق بگیرد تصریح می کند: بازار مسکن برای رونق گرفتن به شارژ مالی نیازدارد و تا زمانی که نقدینگی  به این بازار وارد نشود نمی توان انتظار رونق داشت.

*** احمدرضا صباغي