جنگل کهور منحصربه‌فرد ایرانی که در شهرستان ریگان وجود دارد کویر خشک این خطه را سر سبزی خاصی بخشیده است.
این جنگل زیبا مسافران خسته کویر را به سمت خود می‌کشد و ساعاتی را در کنار این درختان به استراحت می‌پردازند.
زندگی مردم بومی کویر زیر سایه جنگلهای کهور
کویر لوت در حالی بخش شرقی کرمان را در برگرفته است که وجود برخی از گونه‌های طبیعی در قلب این کویر ازجمله جنگل بزرگ کهور خلیج عمانی همچون معجزه‌ای باورنکردنی می‌ماند که موجب تداوم حیات بسیاری از حیوانات در معرض انقراض در کویر شده است.
جنگل کهوری درواقع ۲۹۶روستا را از هجوم شن‌های روان نجات می‌دهد، این جنگل زیبا که در حاشیه روستاهای شهرستان و مزارع ریگان قرار دارد در این روزهای آخر پاییز سرسبزتر از همیشه شده است.
اما این وسیع‌ترین ذخیره‌گاه جنگلهای کهور ایرانی در شرق کرمان، در حاشیه کویر خشکیده لوت، به دلیل خشک‌سالی و هجوم شن‌های روان در حال نابودی است.
این در حالی است که این جنگل انبوه در کنار کویر لوت از مهم‌ترین منابع گیاهی منطقه محسوب می‌شود که پناهگاه بسیاری حیوانات و گونه‌های در معرض انقراض است.
از سوی دیگر وجود این جنگلها تنها دلیل ادامه حیات انسانی و جلوگیری از توسعه بیابان در شرق استان کرمان محسوب می‌شود.
بادهای ۱۲۰ روزه سیستان و طبیعت سخت منطقه در صورت تخریب این جنگلها موجب توسعه بیابان‌ها به روستاهای و شهرهای اطراف و جلوگیری از ادامه فعالیت حیاتی در منطقه می‌شود
بادهای ۱۲۰ روزه سیستان و طبیعت سخت منطقه در صورت تخریب این جنگلها موجب توسعه بیابان‌ها به روستاها و شهرهای اطراف و جلوگیری از ادامه فعالیت حیاتی در منطقه می‌شود و در حقیقت کویر لوت بخشی از جنگلهای مهم منطقه را در خود می‌بلعد.
فرماندار ریگان در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: در شهرستان ریگان با حد ارتفاعی ۶۶۰ تا ۸۱۰ متر از سطح دریا با میانگین بارندگی ۴۸.۲ میلی‌متر منطقه رویشی خلیج عمانی با تیپ جنگل کهور که عمدتاً به‌صورت خالص و بعضاً همراه با گز، تاغ و گاهی با زیراشکوب کهورک است، قرار دارد.
امین باقری بابیان اینکه این منطقه یکی از معدود زیستگاه‌های طبیعی کهور ایرانی در سطح جهان به شمار می‌رود، بیان داشت: در شهرستان ریگان به دلیل منطقه گرمسیری، این‌گونه منحصربه‌فرد و زیبا دارای دیر زیستی بالا بوده و در سطح ۳۵هزار هکتار از این شهرستان پراکنش دارد.
وی عنوان کرد: تاج و پوشش آن در سطح شهرستان به‌طور میانگین بین یک تا پنج درصد مشاهده‌شده که در برخی مناطق این تاج پوشش به ۳۶ درصد نیز می‌رسد.
فرماندار ریگان گفت: این‌گونه گیاهی به دلیل ساختار خاص برگ‌های خود در فصل‌های خشک و بدون بارندگی قادر است رطوبت موردنیاز خود را از طریق برگ جذب کند. در سطح شهرستان گونه‌های کوره گز و کهور دره‌ای نیز همراه این‌گونه مشاهده‌شده است.
جنگلی که غذای دام شد
باقری خاطرنشان کرد: درگذشته سرشاخه‌های این‌گونه گیاهی زیبا و منحصربه‌فرد به دلیل کالری زیاد در برگ‌ها توسط دامداران و همچنین به دلیل چوب مستحکم و زغال مرغوب توسط افراد سودجو قطع می‌شده است.
وی افزود: در سال‌های اخیر با توجه به اقدامات قانونی و فرهنگ‌سازی‌های انجام‌شده توسط اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان از این امر جلوگیری شده است.
فرماندار ریگان گفت: با توجه به پراکنش کهور ایرانی در سطح ۲۹۶روستای شهرستان و همچنین با توجه به ارتفاع و تاج پوشش این‌گونه درختی نقش مهمی در تولید اکسیژن، کاهش سرعت باد، فرسایش بادی و تثبیت شن‌های روان در سطح این شهرستان ایفا می‌کند.
براثر خشک‌سالی‌های اخیر و برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی و توسعه شهری و روستایی زادآوری طبیعی درختان کهور ایرانی به‌شدت کاهش‌یافته است
باقری کرد: با توجه به افت شدید آب‌های زیرزمینی براثر خشک‌سالی‌های اخیر و برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی و توسعه شهری و روستایی زادآوری طبیعی درختان کهور ایرانی به‌شدت کاهش‌یافته و تعدادی از پایه‌های سبز شادابی خود را ازدست‌داده‌اند و در حال خشک شدن می‌باشند که با بارش رحمت الهی جان دوباره‌ای خواهند گرفت.
وی افزود: این شادابی و نشاط در این جنگل کهور منحصربه‌فرد ایرانی در ریگان باعث شده است که طبیعت ریگان سرسبز و شاداب شود و این سر سبزی باعث شده که این درختان سایه‌هایی بر این طبیعت و مزارع شهرستان داشته باشند.
محمد ایلاقی، فعال محیط‌زیست در گفتگو با مهر می‌گوید: جنگلهای عمانی در عمق کویر ریگان درواقع مانند رؤیایی می‌مانند که تحقق‌یافته است.
وی افزود: این جنگلها در مکانی قرارگرفته‌اند که چند کیلومتر آن‌سوتر در کویر لوت هیچ گیاهی رشد نمی‌کند و کویر سوزان قرارگرفته است و این جنگل درواقع پناه گاه بسیاری از جانوران در معرض انقراض همچون سوسمار دم تیغی است.
جنگل در گودترین منطقه کویر ریگان قرار دارد
ایلاقی ادامه داد: جنگل درست در مکانی قرارگرفته که گودترین منطقه کویر در جنوب ریگان است اما همین شیب و گودی موجب می‌شود آب موردنیاز در زیر سطح زمین این منطقه تجمع کند و همیشه آب برای رشد و نمو جنگلها وجود داشته باشد.
وی گفت: این جنگلها در حالی ازنظر اکولوژیکی بسیار مهم هستند که کمترین میزان سرانه فضای سبز در شرق کرمان وجود دارد و وجود هر تک‌درخت می‌تواند نعمتی قابل‌توجه محسوب شود.
این فعال محیط زیست بیان کرد: در سال‌های اخیر شاهد بروز ریز گردها و گردوغبار فراوان در شهرستان ریگان و شرق استان کرمان هستیم به صورتی که حتی شعاع این پدیده به شهر کرمان هم در صدها کیلومتر آن‌سوتر می‌رسد و دلیل عمده آن خشک شدن مراتع، دریاچه‌ها و جنگلهای موجود در شرق کرمان است و درنهایت با وزش هر بادی طوفان و گردوغبار برمی‌خیزد.
بیابان‌زایی در شرق کرمان بسیار فعال و این منطقه کانون بحرانی بیابانی است و مهم‌ترین سد در مقابل توسعه بیابان در شرق کرمان بعد از خشک شدن دریاچه ریگان همین جنگلها هستند
وی گفت: بیابان‌زایی در شرق کرمان بسیار فعال و این منطقه کانون بحرانی بیابانی است و مهم‌ترین سد در مقابل توسعه بیابان در شرق کرمان بعد از خشک شدن دریاچه ریگان همین جنگلها هستند.
نقش محوری این جنگلها در حالی توسط فعالان و دوستداران محیط زیست ترسیم می‌شود که خشک‌سالی، چرای دام، سوزاندن جنگلها برای تولید زغال و وزش بادهای ۱۲۰ روزه هرلحظه این جنگلها را به لبه دره نابودی سوق می‌دهد.
این در حالی است که به دلیل خشک‌سالی و کمبود شدید آب و علوفه دامداران در ماه‌های اخیر به سمت استفاده از این درختان برای تغذیه دام‌ها تمایل پیداکرده‌اند و وزش بادهای ۱۲۰ روزه نیز که در سال‌های اخیر شدت گرفته به معضلی برای ادامه حیات این جنگلها تبدیل‌شده است همچنین بیابان نیز با وزش هر طوفان درختان جدید را در خود می‌بلعد.
حفاظت و نگهداری از این جنگلها در واقع رمز ادامه حیات صدها روستا و شهر بزرگ در شرق استان کرمان است و بدون شک در صورت خشک شدن جنگلهای کهور مهاجرت از شرق استان کرمان شدت خواهد گرفت و بر حجم روستاهای خالی از سکنه این شهرستان افزوده خواهد شد.
منبع: مهر
