نيک باتلر
فايننشال تايمز
توافق نفتي وگازي ايران با شرکت رويال داچ شل نشانگر قدميقابل توجه در تغيير در کشوري است که در دوره 18 ماهه اخير موضوع بحث و جذب سرمايه گذاريهاي بين المللي بوده است. ممکن است گامهاي بيشتري نيز در راه باشند از جمله ظهور ايران به عنوان منبع ثبات در منطقه.پس از يک سال پراز تلاطم در خاورميانه ، ايران تنها کشور بزرگي است که سال 2016 را ازنظر اقتصادي و سياسي قوي تر از بقيه به پايان ميرساند. عراق با وجود حمايت نيروهاي ائتلاف همچنان درگير جنگ است. تلاش براي بازپس گيري موصل از تروريستهاي داعش بيشتر از آنچه انتظار ميرفت ادامه پيدا کرده است. عربستان سعودي مجبور به رها کردن استراتژي خود نسبت به فشار به ديگر کشورها در کاهش توليد شد و در مقابل خودش مجبور به کاهش 486 هزار بشکه در روز شد تا قيمتها را ثابت کند. اصلاحات اقتصادي در عربستان هيچ پيشرفتي نداشته و استانداردهاي زندگي در حال سقوط هستند. با شدت گرفتن درگيريها در سوريه و افزايش مشکلات در ترکيه پس از سرکوب کودتاي نافرجام، ايران به تنهايي به عنوان قدرتي تاثير گذار در منطقه درحال ظاهر شدن است. از زمان امضا توافق هسته اي بين تهران و گروه 1+5، خارجيها بدون توجه به تحريمهاي باقي ماندهامريکا ، درحال سرمايه گذاري هستند. در ديدار ماه نوامبر اوپک ، ايران توانست ميزان توليد خود را حفظ و از سطح توليد خود دربرابر ديگر کشورها حفاظت کند. اين امر قدرتي محوري در سازمان اوپک شده است. ايران مشکلات زيادي دارد اما مسير تغيير خالي از اشتباه است. شايد مهمترين دليل پشت اين گردش آن است که برخلاف فشارها ايران کشوري با يک فرهنگ کاملا سياسي باقي مانده است ، کشوري واقعي و موثق با تاريخ متعلق به خود و نه کشوري شکل گرفته از يک اتفاق کشيده شده بر روي خطوط يک نقشه. از ابتداي سال 2016 توليد نفت در ايران بيش از 600هزار بشکه در روز بوده است. اين امر به نظر با توجه به قيمت کم نفت ميزاني زياد بوده است. ايران از ذخاير خوب نفت و گاز بهره مند است که ميتواند با هزينه کم در هر واحد توسعه يابد. هيئتهاي فرانسه، آلماني و چيني در ماههاي اخير در تهران بودهاند اما تا زمان اعلام قرارداد شل ، به نظر روسيه با قرارداد پنج ساله همکاري در اين زمينه پيشرو بود که شامل قرارداد 1 ميليارد دلاري دکل دريايي و سرمايه گذاري 1 ميليارد يورويي در نيروگاههاي جديد بود. روسيه کانديداي مورد علاقه در کمک به ايران در قابليتهاي انرژي هسته اي است.توافق شل تاييدي برآن بود که برخي از شرکتهاي غربي اکنون آماده شکستن رده بنديها و عبور از تحريمهاي آمريکا هستند.اين قرارداد نشانگر آن است که شل جاه طلبي و شجاعت خود را بازيافته و ذخاير کم هزينه قابل دسترس ايران را درک کرده و آنرا براي آينده رقابتي اش حياتي ميداند. ايران سهميه قابل توجهي را از اوپک گرفت ولي باقي ماندن پذيرش اين سهميه 3.8 ميليون بشکه در روز هنوز مشخص نيست تا چه زماني ادامه داشته باشد.براي ايران افزايش اين سهميه به يک ميليون بشکه ديگر ساده است به خصوص به دليل حضور فعال شرکتهاي روس و شل. حضور شرکت شل در ايران باعث افزايش فشار به دولت آيندهامريکا خواهد شد تا اجازه رقابت شرکتهاي آمريکايي در ايران را بدهد. اگر دونالد ترامپ معامله را دوست داشته باشد و اين امر قابل تصور است که معامله فراتر از موضوعات انرژي خواهد رفت. ايران اکنون ميتواند ثبات را با استفاده از قدرتش در منطقه خاورميانه کسب کند چيزي که متحدان آمريکا چون ترکيه و عربستان به دست بياورند.
ترجمه: فاطمه مهتدي