شکست اوباما در انجام وعده‌هاي خاورميانه

ديويد گاردنر
فايننشال تايمز

باراک اوباما مردي که زماني به عنوان "اوباما بدون حاشيه" معروف شده بود حال سابقه دولت او در سياست خارجه و خاورميانه تصويري لرزان را نشان مي‌دهد که به راحتي ناپديد نخواهد شد و بسياري او را نخواهند بخشيد. بسياري از مخالفان اوباما در آمريکا او را مقصر در کاهش تاثير گذاري قدرت آمريکا در سراسر جهان و به خصوص خاورميانه دانستند. جايي که متحدان آمريکا نيز شکست خوردند و ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه خود را به عنوان حامي‌سوريه ثابت کرده است. بسياري معتقدند تصميم اوباما در سال 2013 در عدم اعمال فشار عليه دولت اسد براي قابليت آمريکا يک فاجعه بود و پوتين به خوبي از اين امر استفاده کرد. درعين حال منتقدان اوباما تمايلي به ناديده گرفتن اين امر ندارند که اوباما با هدف انجام وعده خود در خروج نيروهاي آمريکايي از خاورميانه انتخاب شد. او از ديپلماسي استراتژيک صحبت کرد که با کم حوصلگي دولت جورج بوش تقابل کامل داشت.
 اوباما صاحب ميراث جنگ عراق و دهه‌ها سياستهاي نادرست آمريکا و غرب در منطقه بود.تاريخچه طولاني حمايت غربي‌ها از ديکتاتورها از کودتا عليه دولت مصدق در 1953 تا حمله اسرائيل به جمال عبدالناصر بر سر کانال سوئز تا ديروز رخ داده است. حمله ائتلاف آمريکا به عراق در سال 2003 باعث برهم زدن توازن قدرت بين سني‌ها و شيعي‌ها و تقويت موج گروه‌هاي جدايي طلب افراطي شد.
در جنگ عراق درسال 1991 جورج بوش پدر و متحدينش با کنار کشيدن و عدم دخالت در رويکرد صدام حسين که اعتراضات شيعيان را در خون ساکت کرد نقطه اي تاريک بود و بالاتراز آن حمايت غرب از صدام درجنگ تحميلي ايران و عراق درسالهاي 1980 تا 1988 بود. عدم اعتماد به غرب به اين معني بود که تهران و متحدانش از حمله‌امريکا به عراق در سال 2003 استفاده مي‌کنند. حمله به عراق همچنين به القاعده و گروه داعش سکويي براي آغاز شد. اوباما با يک تناقض روبرو شد عدم دخالت در سوريه و يا حمايت از شورشيان وهابي عربستان و قطر، هر دو سياست منجر به شعله ور کردن اختلاف کهنه شيعه و سني شد. بنابراين اوباما اقدام به شروع رويکردي منطقي با ايران کرد. هدف اصلي او خوداري از تقابل با بستن توافق هسته اي بود. اوباما متوجه شد که اين هدف دستاوردي بزرگ براي دفاع از سياست‌هاي خارجي اش دربرابر دونالد ترامپ است.
روابط آمريکا با متحدين سنتي خود در منطقه از جمله ترکيه، عربستان سعودي ، مصر و رژيم صهيونيستي در زمان اوباما خيلي بدتر شد اين درحالي بود که اوباما اميد به از سر گيري روابط با اين شکل نگرفت. با ورود گروع داعش ، آمريکا در منطقه گيرافتاد. اوباما ميتواند بگويد که پيدا کردن و کشتن اوسامه بن لادن از دستاوردهايش است اما نيروهاي القاعده سه سال گذشته وارد عراق و سوريه شدند امري که بيانگر آن است که اوباما تنها بخش کمي‌از نيمه دوم دوره خود را صرف جنگ با داعش کرد امري که هرگز با وعده‌هاي اوليه‌اش نمي‌خواند.
ترجمه: فاطمه مهتدي