مرتضي برکاتي
mortezabarekati@gmil.com
سال 2017 و سالهاي آينده اقتصاد جهان با چالشهايي مواجه خواهد بود. گو اينکه اين چالشها از سالها پيش به وقوع پيوسته بودند و بسياري از کارشناسان و تحليلگران اقتصادي و همچنين آمارها حکايت از بهمن اقتصادي داده بودند.
اگرزماني اقتصاد جهان با چالشهايي از نوع ظهور اقتصادهاي جديد و نابرابري اقتصادي که به بيعدالتي اجتماعي دامن ميزد امروز اين اقتصاد با نگاه پوپوليستي و حمايتگرانه از سوي مردان سياسي نوظهور، برابري اجتماعي را در اولويت سياستهاي خود قرار داده است.
اين همان پاشنه آشيل اقتصاد جهاني قرار گرفته است. سياستمداران راستگرا امروز با اين نگاه در تلاش هستند که کرسيهاي قدرت را در اروپا و آمريکا بدست گيرند که در آمريکا با انتخاب ترامپ و آغاز به کار او در اواخر ژانويه به طور رسمياين موضوع کليد خورد.
فرانسه، آلمان و هلند نيز کشورهايي هستند که انتخابات در آنها به سمتي پيش ميرود که جريان راستگراي حمايتي يعني همان نگاه عوامانه بر اين کشورها مسلط شود.
اين همان نگرشي است که در سال 2012 جنبش وال استريت به وجود آمد. جنبشي اعتراضي که در آن نابرابري اجتماعي و اقتصاد سرمايهداري را به شدت مورد نقد قرار داد و اين جنبش خواستاري عدالت اجتماعي بود.
نکته جالب آنکه اين جنبش با بهار عربي و خيزش مردميدر خاورميانه و شمال آفريقا همزمان بود.
حالا بعد از يک دوره قدرت نظام سرمايهداري حالا اقتصاد به سمتي پيش ميرود که نگاه پوپوليستي بيشتر بر نگاه سرمايهداري و کاپيتاليسم خريدار دارد و اين را حتي کشورهاي نوظهور اقتصادي به خوبي حس ميکنند.
اين نوع نگاه باعث شده تا بازارهاي ارز و سهام در اروپا و آمريکا به علت نااطميناني از سياستهاي دولتها به شدت با نوسان همراه شوند و قيمت دلار نيز روند افزايشي به خود بگيرد. مجموع اين عوامل موجب شده که از آغاز سال 2017 تاکنون بر اساس آمارهاي ارائه شده ميزان سرمايهگذاري اقتصادي در سطح جهان به شدت کاهش يابد.
از طرف ديگر سياستهاي مالي نامطمئن نيز عاملي در جهات تشديد اوضاع نابسامان اقتصادي شده است.
اتخاذ سياستهاي پولي انقباضي در برخي کشورهاي اروپايي از جمله بريتانيا باعث ميشود تا نبض رشد اقتصادي به شدت حرکت لاک پشتي به خود گرفته و نويد کندي رشد اقتصادي در سالهاي آينده در اقتصاد جهاني بدهد.
از طرف ديگر رکود در اقتصاد کشورهاي نوظهور اقتصادي مثل برزيل و چين و هند نيز تداعيي کننده اين موضوع است که اقتصاد جهاني با چالشهايي سخت در آينده دسته و پنجه نرم خواهد کرد.
به اين موضوع بايد توجه داشت که اقتصاد اين کشورهاي نوظهور اقتصادهاي وابسته هستند که با ظهور حس ناسيوناليستي در آمريکا و کشورهايي مثل آلمان، هلند و فرانسه بيش از پيش دچاز زيان خواهند شد.
خروج بريتانيا از اتحاديه اروپا و در پي آن آثار منفي ناشي از اين خروج را ميتوان به عنوان يک نمونه بارز در اقتصاد اروپا مشاهد کرد.
آنچه که مشخص است، قدرت يافتن راستگرايان و گسترش نگاه پوپوليستي اقتصاد را وارد فاز جديدي ازبحران خواهد کرد.