محمد خادمی: زنان نقش پر رنگي در جامعه ايراني دارند و در زمانهاي گوناگون حماسه ساز بودهاند، از پيروزي انقلاب اسلاميو مبارزه با حکومت پهلوي تا جنگ تحميلي دوشا دوش مردان فعاليت کردهاند، زنان بعد از گذشت نزديک به چهار دهه از انقلاب اسلاميتوانستهاند خدمات زيادي را براي پيشرفت ميهنشان به اجرا درآورند، آنها در حوزههاي توليد، کشاورزي، صنعت، آموزش ، فرهنگ و....خدمات زيادي را انجام دادهاند و اين روزها در تلاشند تا سهم بيشتري از پستها و سمتهاي مديريت کشور را از آن خود کنند.
طبق آمارها 6 درصد از ثبت نام کنندگان نامزدي پنجمين دوره شوراهاي شهر و روستا را بانوان تشکيل دادند، جمعيتي حدود 18 هزار نفر در کل کشور پا به عرصه اين رقابت گذاشتند، که در اين دوره در بعضي از شهرها تعداد اعضاي زنان شوراي جديد افزايش و در بعضي از شهرها کاهش داشته است، در دوره قبل تعداد زنان براي مشارکت در انتخابات شوراهاي شهر و روستا 12 هزار نفر بودند که در اين دوره به 18 هزار نفر رسيدهاند و اين نشان دهنده بالا رفتن مشارکت زنان در مسائل اجتماعي و مديريت است، در گزارش پيش رو به روند حضور زنان در شوراهاي شهرو روستا ميپردازيم که در ادامه ميخوانيد:
*آمار حضور بانوان براساس تفکيک شهرهاي بزرگ
در ابتدا نيم نگاهي به انتخاب بانوان در پنجمين دوره شوراي شهر در مراکز استانها مياندازيم. بانوان تبريزي توانستند در اين دوره از انتخابات تنها يک کرسي در شوراي شهر تبريز را از آن خود کنند که نسبت به دوره قبل 2کرسي کمتر به دست آوردند، در دوره جديد شورا هيچ زني نتوانسته عضو شوراي شهر اروميه شود. در دو شهر اردبيل و اصفهان زنان توانستند دو کرسي اعضاي شوراي شهر را از آن خود کنند در حالي که نسبت به دوره قبل يک نفر افزايش پيدا کرده است.در شوراي شهر کرج دو نفر از زنان توانستند وارد اين مجموعه نظارتي شوند، البته نسبت به دوره قبل يک کرسي کمتر را از آن خود کردهاند.در اين ميان در شهر ايلام يک نفر از اعضاي اين شهر زن است که همانند دوره قبل است. بوشهريها نيز در اين دوره از انتخابات تنها به دو نفر از بانوان اجازه ورود به شوراي شهر را دادند درحالي که دوره قبل 4کرسي اين شورا را زنان تشکيل ميدادند، تهرانيها رکورد دار حضور زنان در شوراي شهر در حال حاضر هستند، به طوري که در اين دوره از شوراي شهر توانستند 6نفر از اعضاي اين شورا را بانوان تشکيل دهند، درحالي که در دوره قبل تنها 3 نفر از زنان عضو اين شورا بودند. شهر بيرجند و شهرکرد در اين دوره 2نفر از اعضاي شوراي شهرشان زنان هستند در صورتي که در دوره قبل در اين دو شهر 3نفر عضو شورايشان را زنان تشکيل ميدادند. کمترين استقبال از حضور زنان در شوراهاي شهر در اين دوره از انتخابات مربوط به شهرهاي قم، کرمانشاه، ياسوج ، زنجان، اهواز و سمنان است، به طوري که در اين شش شهر زنان نتوانستند هيچ کرسي از شوراي شهر را از آن خود کنند. از سوي ديگر شهرهايي مانند شيراز، گرگان و اراک همانند دوره قبل تنها يک کرسي را به حضور بانوان در شوراي شهر اختصاص دادند. شهر همدان نيز بعد از تهران به عنوان رکورد دار حضور زنان در اين دوره شوراها شد به طوري که در اين دوره 3کرسي شوراي شهر در اختيار بانوان قرار گرفت در حالي که در دوره قبل تنها يک کرسي از آن بانوان بود.از سوي ديگربراساس آمارهايي که به دست خبرنگار «تجارت» رسيده است ۶ استان به لحاظ تعداد زنان ثبت نام کننده در دوره پنجم شوراهاي شهر و روستا در صدر بيشترين تعداد زنان نامزد در کشور قرار دارند، اين استانها شامل کرمان با ثبت نام يک هزار و ۸۴۰زن، سيستان و بلوچستان با يک هزار و ۳۹۷ زن، تهران با يک هزار و ۳۳۷ زن، فارس با يک هزار و ۱۸۹زن، خراسان رضوي با يک هزار و ۱۱۶زن و مازندران با ثبت نام يک هزار و پنج زن در صدر قرار داشتند.
*آمار زنان شاغل در بدنه دولت
با آغاز به کار دولت حسن روحاني توجه ويژه اي به فعاليت بانوان در جايگاه مديريت به وجود آمد، به طوري که سه نفر از معاونان رئيس جمهوري را زنان تشکيل دادند، در اين دولت يک هزار و 544 زن به عنوان دهيار فعاليت دارند و 817 زن نيز مشاور امور بانوان دستگاههاي اجرايي هستند.همچنين دو زن به عنوان معاون استاندار و 50 زن به عنوان مديران کل استانداريها انتخاب شدهاند و اين در حالي است که در کل دستگاههاي اجرايي 49 مديرکل زن فعاليت دارند.معاونان زن مديرکل در استانداريها 40 نفر، معاونان مديران کل در دستگاههاي اجرايي 215 نفر هستند که علاوه بر آن چهار فرماندار زن و هفت معاون فرماندار زن، 220 زن به عنوان مشاور امور بانوان در فرمانداريها و 19 زن نيز به عنوان بخشدار فعاليت دارند.
*حضور زنان مهم تر از نتيجه است
«الهام فخاري» منتخب شوراي شهر تهران در اين باره به خبرنگار«تجارت» ميگويد:« افزايش مشارکت زنان در نامزد شدن در انتخابات شوراهاي شهر و روستا نسبت به دوره قبل مهم تر از نتيجه انتخابات است، چرا که زنان طي سالهاي اخير به اين باور رسيدهاند که ميتوانند همانند آقايان بهامورات اجتماعي و مديريتي دست پيدا کنند.»
او در پاسخ به سوال خبرنگار ما درباره اينکه علت اين افزايش حضور زنان در انتخابات شوراها نسبت به دورههاي گذشته را چه ميدانيد؟ پاسخ ميدهد:« بنده چند سال پيش مقاله اي تهيه کردم که در آن مقاله به نقش زنان و تاثير آنها در سالهاي آينده پرداختم،چرا که روز به روز به تعداد زنان تحصيل کرده افزود ميشود، بنابراين جامعه ما به سمتي ميرود که زنان به دنبال به دست آوردن جايگاه مديريتي هستند، درست است که در اين دوره از انتخابات بانوان نتوانستند کرسي بيشتري را در شوراهاي شهر و روستا نسبت به دوره قبل از آن خود کنند، اما مشارکت بانوان در زمان ثبت نام براي نامزدي شوراهاي شهر و روستا از دوره قبل بيشتر بوده و اين موضوع نشان دهنده تمايل بانوان براي حضور در فعاليتهاي اجتماعي است.»
*وزارت خانهها در اختيار بانوان قرار گيرد
«سيده حميده وزيري» منتخب پنجمين دوره شوراي شهر يزد نيز در اين باره به خبرنگار« تجارت» ميگويد:« نيمياز جمعيت کشور را زنان تشکيل ميدهند، بنابراين بالا رفتن مشارکت زنان در فعاليتهاي اجتماعي امري طبيعي است، به خصوص اينکه در اداره شهر خانمها با دقت بيشتري موضوعات و مسائل را بررسي ميکنند، به طور مثال خانمها با ريزبيني بيشتري به موضوعات شهري ميپردازند و از همه ابعاد به يک طرح نگاه ميکنند، در صورتي که آقايان ريز بين نيستند و به راحتي از بسياري از مسائل عبور ميکنند که اين نشان ميدهد حضور زنان در شوراهاي شهر کمک بزرگي به مديريت شهري خواهد کرد.»او ادامه ميدهد:« خوشبختانه بعد از چهار دهه از پيروزي انقلاب اسلاميشاهد بالا رفتن حضور بانوان در مسائل اجتماعي هستيم ، به طوري که در بسياري از دانشگاهها اساتيد را خانمها تشکيل ميدهند.»اين عضو شوراي شهر يزد در ادامه به خبرنگار«تجارت» ميگويد:« دولتهاي قبل مدام شعار حضور زنان در پستهاي کليدي را ميدادند، در دولت يازدهم کميبه اين امر توجه شده و پستها و سمتهاي مناسبي را در اختيار بانوان قرار دادند اما بازهم انتظار ميرود که دولت دوازدهم توجه بيشتري به اين موضوع کند و پستهاي بالا تر را در اختيار زنان قرار دهد، به طور مثال بيش از 60 درصد کارکنان وزارت آموزش و پرورش کشورمان را بانوان تشکيل ميدهند، بنابراين در صورتي که يک وزير زن در اين وزارت خانه قرار بگيرد راحت تر ميتواند با پرسنل اين وزارت خانه ارتباط برقرار کند.»
*احزاب کمک بزرگي در به دست آوردن مديريت زنان ميکنند
«سيده فاطمه حسيني» نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي نيز در اين باره ميگويد:« اگر چه وضعيت مشارکت سياسي زنان در عرصه بين الملل پيشرفت چنداني نداشتهاما خوشبختانه در کشور ما اين پيشرفت قابل ملاحظه است و در دوره دهم مجلس شوراي اسلاميتعداد کانديداهاي زن مجلس از 8 درصد به 11 درصد افزايش پيدا کرد و تعداد نمايندگان زن مجلس نيز از 9 نفر به 17 نفر افزايش يافت.»وي با اشاره به افزايش درصد کانديداهاي زن در انتخابات اخير شوراهاي شهر و روستا از 4،2 درصد به 6،3درصد ميافزايد:« در انتخابات قبلي شوراي شهر نيز بيش از 12 هزار زن کانديد شده بودند که نيمياز اين افراد انتخاب شدند.»نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلاميخاطرنشان ميشود:« افزايش مشارکت سياسي زنان در انتخابات مجلس دهم بخشي از آن به دليل تعيين سهميه 30 درصدي از سوي برخي احزاب براي زنان در ليستهاي انتخاباتي و البته اراده احزاب براي مشارکت زنان بود که در افزايش مشارکت سياسي زنان نقش داشت.»به گفته «حسيني»در نهايت شاهد بوديم براي نخستين بار در تاريخ مجلس ايران درصد زنان نماينده از 3 درصد به 5،9 درصد افزايش پيدا کرد و ميانگين سني نمايندگان زن از 48 به 42 کاهش يافت که نشان دهنده اعتماد ملي به زنان جوان است.
*زنان ؛نيمياز جمعيت کشور
«فاطمه ذوالقدر» نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامينيز بر ضرورت مشارکت زنان در شوراها تاکيد جدي دارد و ميگويد:« يکي از گسترده ترين عرصههاي حضور زنان در اجتماع عضويت آنان در شوراهاي اسلاميروستا، بخش، شهر، شهرستان و استان است که از دو جهت حائز اهميت است ؛از يک سو نشان دهنده اعتماد اقشار مختلف مردم از جمله مردان در سپردن کارهاي مديريتي به زنان در يک انتخابات آزاد است و از سوي ديگر حضور قدرتمند زنان در مراکز تصميمسازي کلان مناطق است که در توجه به خواستههاي زنان که نيمياز جمعيت کشور را تشکيل ميدهند، بسيار موثر است.»«ذوالقدر» ادامه ميدهد:« اين نکته حائز اهميت است که در بحث انتخابات، حضور کميتي نبايد مطرح باشد، بلکه حضور کيفي و عاقلانه، مدبرانه، با تدبير و آگاهانه بايد مطرح باشد؛ با توجه به اينکه زنان در بحث هدايت دهي به افکار خانواده نقش مهميدارند و راي يک زن راي يک خانواده است به همين منظور بايد در زمينه آگاه سازي زنان در حوزه سياسي و اجتماعي توجهي بيش از پيش انجام پذيرد.
اگرچه در سالهاي اخير شاهد حضور پررنگ زنان در عرصه انتخابات شوراي شهر و روستا بودهايم، اين بار در در انتخابات شوراهاي اسلاميشهر و روستا نيز حضور پررنگي از خود به نمايش گذاشتهاند. »
*زنان به دنبال شهردار شدن
پيش از اين نيز« اطهره نژادي» معاون برنامه ريزي و هماهنگي معاونت امور زنان و خانواده رياست جمهوري در گفت و گو با ايرنا در پاسخ به اين سوال که آيا با انتخاب زنان در شوراها در عرصه انتخاباتي ميتوان به شهردار بودن آنها اميدوار شد؟ ميگويد:« عرصه انتخاب شهرداران نيز مانند همه عرصههاي انتخاب، از تصميم گيري غالب مردانه متاثر است. نميدانم اين تصور که مديريت اصلي هر عرصه اي حق مردان تلقي ميشود، به پشتوانه کدام رقابت سالم تخصصي شکل گرفته و به صورت پيدا و پنهان، ادامه دارد.»وي ادامه ميدهد:« اما اميدواريم در اين دوره از شوراي شهر، شاهد حضور شهرداران زن در کلان شهرها، شهرهاي متوسط و شهرهاي کوچک باشيم؛ گمان نميکنم شهرداري شهرداران زن، خاطره ناخوشايندي در ذهن شهروندان ايجاد کند؛ يک بار هم جسارت اعتماد داشته باشيم.بايد گفت که حضور و مشارکت زنان در عرصههاي اجتماعي، فرهنگي و سياسي ميتواند تاثير بسزايي در توسعه کشور داشته باشد چرا که زنان از ظرفيتها و توانمنديهاي بالايي برخوردار هستند، که البته در شوراهاي اسلاميو شهر و روستا ميتوان مديريت را به زنان سپرد چون آنان از ظرافت بيشتري براي انجام فعاليتهاي شهري و روستايي برخوردار هستند.اگرچه با روي کار آمدن دولت تدبير و اميد مشارکت اقتصادي و اجتماعي زنان در عرصههاي مختلف افزايش يافته است، اما بايد تلاش زنان براي افزايش اين مشارکتها به دليل داشتن توانمنديهاي فراوان بيشتر شود.»
*فعاليت و حضور زنان در دولت يازدهم چشمگيرتر شد
مشاور رييس ستاد اصلاح طلبان گفت: حضور و فعاليت زنان در سطح جامعه و پستهاي مديريتي، در دولت يازدهم چشمگيرتر شد.به گزارش ايرنا، الهه کولايي در اولين نشست خبري ستاد زنان اصلاح طلب افزود: متاسفانه در دوره هشت ساله دولت نهم و دهم، زنان را از حضور و فعاليت در سطح جامعه و بازار کار منع و خانه نشين ميکردند که تمام بودجهها و فرصتها را در اين دورهها در حوزه زنان از دست داديم.وي اظهار کرد: دولت يازدهم سعي کرد، صدمات سنگيني را که در دوره هشت ساله پديد آمد، ترميم کنند. حضور زنان در عرصه عموميدر دولتهاي نهم و دهم صدمه ديد و رضايت بخش نبوده است.اين استاد دانشگاه تصريح کرد: در دولت روحاني زنان شرايط بهتري يافته و بازسازي نهادهاي مدني براي حضور و نقش مهم زنان در جامعه تاثيرگذار بوده و دستاوردهاي خوبي داشتيم.مشاور رييس ستاد اصلاح طلبان ادامه داد: بايد از تجربههاي سالهاي گذشته استفاده شود و سهم زنان در پستهاي مديريتي افزايش پيدا کند.وي با بيان اينکه زنان بايد بتوانند در کمپين مبارزات انتخابات وارد شوند، افزود: زنان ايراني با توجه به اينکه از دهههاي گذشته تاکنون نقش مهميرا در تمام عرصههاي سياسي، اجتماعي و غيره ... داشته و تلاشهاي آنان مثمرثمر بوده، بايد به ضرورت جنسيتي شدن برنامه توسعه توجه ويژه اي شود و اين مساله توسط رييس جمهوري نيز پذيرفته شده است.کولايي خاطرنشان کرد: اکنون وعده افزايش سهم مديريت زنان دنبال ميشود و رييس جمهوري نيز وعده داده است فرصتهاي مناسبي را براي تحقق اين وعده بدهند.وي با بيان اينکه مساله زنان رابطه مستقيميبا جنبش دموکراسي خواهي دارد، گفت: در دوره رياست جمهوري احمدي نژاد تلاش شد که زنان به خانه بازگردانده شوند که بسياري از فرصتها از زنان گرفته شد و آنان در عرصه عموميصدمه خوردند.