سعيد قليچي
saeedg6@gmail.com
هنوز هم به اعتقاد بسياري از كارشناسان تعرفه‌ها نشان از ناکارآمدی یک نظام اقتصادی نسبت به شرایط رقابت بین‌المللی است. به‌عبارت دیگر هر کشور متناسب با شرایط اقتصادی خود برای آنکه در صنایعی که از گذشته و با یک دلیل تاریخی در آن کشور وجود داشته، ادامه حیات یابد یا رشد کند، تعیین می‌شود. تعرفه یک ابزار است که دولت‌ها برای حمایت از خود به کار می‌برند تا با ورشکستگی یک یا چند صنعت مشخص، بیکاری اجتماعی بزرگ گریبان او را نگیرد و مزیت‌هایی را در کشور توسعه دهد.
حدود ۵۰ سال پیش که صنعت خودرو با وابستگی زیاد به غرب وارد کشور شد، تعرفه‌های سنگینی برای ورود خودروی خارجی بسته شد که این امر طبیعی بود چراکه به‌هرحال کشوری که صنعتی نبود باید از طریق توجه به چند صنعت ویژه خود را توسعه می‌داد. در آن زمان یکی از مهمترین صنایع دنیا، خودروسازی بود و حتی هم‌اینک نیز به‌عنوان پيش‌ران صنعت شناخته می‌شود. پس کشور برای ایجاد زیرساخت‌های لازم، تعرفه‌هایی را تعیین کرد که این حمایت‌های تعرفه‌ای در دو حالت قابلیت کاهش دارند؛ یا نظام اقتصادی به اندازه کافی کارآمد شده و عملکرد رقابتی ممکن است یا اینکه صنعت جایگزینی برای پر کردن خلأهای لازم وجود دارد.
ساختار صنعت پویایی لازم را ندارد و برخی در این میان مدعی هستند تا وقتی حمایت‌های تعرفه‌ای از این صنعت وجود دارد، این صنعت به بلوغ نمی‌رسد اما به نظر می‌رسد تا وقتی دخالت‌های دولت در صنعت خودرو به شکل غیرشفاف وجود دارد، جامعه صنعتی شکل نمی‌گیرد البته اگر دولت بتواند از تمام دخالت‌های خود به طور یکجا دست بردارد، می‌توان بخش مهمی از تعرفه‌ها را حذف کند. به عنوان مثال اجازه دهد یک مدیرعامل مانند بخش خصوصی عمل کند و نیروی ناکارآمد را اخراج و نیروی کارآمد را به شدت تشویق کند. اجازه دهد تا از سرمایه‌گذاری خارجی در شرایط رقابتی استفاده کند. اجازه دهد تا مواد اولیه و قطعات خود را مانند هر خودروساز بین‌المللی از بازار رقابتی تامین کند اما همه می‌دانیم که هیچ‌گاه تمام این موارد و ده‌ها مورد لازم برای اجرای این کار، به‌طور همزمان اجرا نمی‌شود.
نتیجه اين موضوع هم معلوم است. همان‌طور که صنایع نساجی و لوازم خانگی در کشور با کاهش تعرفه‌ها و البته قاچاق از بین رفتند، این صنعت با کاهش معنی‌دار دوباره در مدت کمتر از دو سال از بین خواهد رفت.واقعیت این است که قبل از آنکه بخواهیم در صنعت خودرو رقابت را بیش از وضعیت موجود افزایش دهیم، لازم است در بخش‌های دیگر اقتصاد و نظام اقتصادی که از صنعت خودرو عقب‌تر هستند، تحولاتی ایجاد کنیم. نمی‌توان با کاهش ناگهانی تعرفه‌ها انتظار تحول جدی و بالندگی صنعت و حتی ماندگاری آن را داشت اما می‌توان با یک برنامه جامع و همه‌جانبه همزمان با کاهش تدریجی تعرفه‌ها متناسب با بهبود فضای کسب‌وکار و ساختار رقابتی اقتصادی در کشور انتظار رشد و بالندگی کل صنعت کشور و از همه جلوتر صنعت خودرو را داشت.
saeedg6@gmail.com
هنوز هم به اعتقاد بسياري از كارشناسان تعرفه‌ها نشان از ناکارآمدی یک نظام اقتصادی نسبت به شرایط رقابت بین‌المللی است. به‌عبارت دیگر هر کشور متناسب با شرایط اقتصادی خود برای آنکه در صنایعی که از گذشته و با یک دلیل تاریخی در آن کشور وجود داشته، ادامه حیات یابد یا رشد کند، تعیین می‌شود. تعرفه یک ابزار است که دولت‌ها برای حمایت از خود به کار می‌برند تا با ورشکستگی یک یا چند صنعت مشخص، بیکاری اجتماعی بزرگ گریبان او را نگیرد و مزیت‌هایی را در کشور توسعه دهد.
حدود ۵۰ سال پیش که صنعت خودرو با وابستگی زیاد به غرب وارد کشور شد، تعرفه‌های سنگینی برای ورود خودروی خارجی بسته شد که این امر طبیعی بود چراکه به‌هرحال کشوری که صنعتی نبود باید از طریق توجه به چند صنعت ویژه خود را توسعه می‌داد. در آن زمان یکی از مهمترین صنایع دنیا، خودروسازی بود و حتی هم‌اینک نیز به‌عنوان پيش‌ران صنعت شناخته می‌شود. پس کشور برای ایجاد زیرساخت‌های لازم، تعرفه‌هایی را تعیین کرد که این حمایت‌های تعرفه‌ای در دو حالت قابلیت کاهش دارند؛ یا نظام اقتصادی به اندازه کافی کارآمد شده و عملکرد رقابتی ممکن است یا اینکه صنعت جایگزینی برای پر کردن خلأهای لازم وجود دارد.
ساختار صنعت پویایی لازم را ندارد و برخی در این میان مدعی هستند تا وقتی حمایت‌های تعرفه‌ای از این صنعت وجود دارد، این صنعت به بلوغ نمی‌رسد اما به نظر می‌رسد تا وقتی دخالت‌های دولت در صنعت خودرو به شکل غیرشفاف وجود دارد، جامعه صنعتی شکل نمی‌گیرد البته اگر دولت بتواند از تمام دخالت‌های خود به طور یکجا دست بردارد، می‌توان بخش مهمی از تعرفه‌ها را حذف کند. به عنوان مثال اجازه دهد یک مدیرعامل مانند بخش خصوصی عمل کند و نیروی ناکارآمد را اخراج و نیروی کارآمد را به شدت تشویق کند. اجازه دهد تا از سرمایه‌گذاری خارجی در شرایط رقابتی استفاده کند. اجازه دهد تا مواد اولیه و قطعات خود را مانند هر خودروساز بین‌المللی از بازار رقابتی تامین کند اما همه می‌دانیم که هیچ‌گاه تمام این موارد و ده‌ها مورد لازم برای اجرای این کار، به‌طور همزمان اجرا نمی‌شود.
نتیجه اين موضوع هم معلوم است. همان‌طور که صنایع نساجی و لوازم خانگی در کشور با کاهش تعرفه‌ها و البته قاچاق از بین رفتند، این صنعت با کاهش معنی‌دار دوباره در مدت کمتر از دو سال از بین خواهد رفت.واقعیت این است که قبل از آنکه بخواهیم در صنعت خودرو رقابت را بیش از وضعیت موجود افزایش دهیم، لازم است در بخش‌های دیگر اقتصاد و نظام اقتصادی که از صنعت خودرو عقب‌تر هستند، تحولاتی ایجاد کنیم. نمی‌توان با کاهش ناگهانی تعرفه‌ها انتظار تحول جدی و بالندگی صنعت و حتی ماندگاری آن را داشت اما می‌توان با یک برنامه جامع و همه‌جانبه همزمان با کاهش تدریجی تعرفه‌ها متناسب با بهبود فضای کسب‌وکار و ساختار رقابتی اقتصادی در کشور انتظار رشد و بالندگی کل صنعت کشور و از همه جلوتر صنعت خودرو را داشت.
آخرین اخبار
پرطرفدارترین عناوین