گرانی گسترده از "رشته" تا "شيريني"

محمدخادمي: خبرافزايش قيمت نان بعد ازکش وقوس‌هاي فراوان بالاخره به مرحله اجرا رسيد و 15 درصد نان گران شد؛ علت اين افزايش قيمت مربوط به يکسان سازي قيمت آرد بوده است تا نان با کيفيت بهتربه دست مشتري برسد؛اما اين افزايش قيمت آرد تنها مربوط به نان نيست بلکه محصولات غذايي که با آرد تهيه مي‌شود نيزبا افزايش قيمت مواجه شده‌اند، صدها مواد غذايي ديگر از آرد تهيه مي‌شود که افزايش قيمت اين محصولات را در پي آورده است، دراين گزارش به بالا رفتن قيمت برخي از محصولات غذايي که وابستگي به آرد دارند مي‌پردازيم، که در ادامه مي‌خوانيد:

*آمار‌ها چه مي‌گويد
طبق تحقيقات خبرنگارما درکشورمان بيش از300 کارخانه توليد آرد وجود دارد و براساس نيازدرهراستان بين 10 تا 30 کارخانه آرد سازي فعاليت دارند،استان ايلام با 5 کارخانه آرد سازي واستان تهران با بيش از35 کارخانه آرد سازي مشغول به فعاليت هستند.کشت بيش ازنيمي‌ازگندم ما به طور ديم انجام مي‌شود که درسال‌هاي اخير به‌دليل ميزان وزمان بارش به يک ‌سوم کاهش يافته است. زماني که محصول ما به‌طورديم کشت مي‌شود و ديم هم به بارندگي وابسته است درواقع اين امکان وجود دارد که ۴ تا ۵ ميليون تن محصول را به خاطر نبود بارندگي از دست بدهيم، درسال 93 حدود تاکنون7 ميليون تن گندم واردات داشته‌ايم.تنوع گندم در کشور ما خيلي زياد است که باوجود اين تنوع مي‌توان انواع آرد با کاربردهاي صنعتي و صنفي را تهيه کرد؛با گندم ضعيف مي‌توان آردي ضعيف تهيه کرد که در بيسکويت‌سازي کاربرد دارد. ظرفيت توليد آرد درکشورمان بيش از22ميليون تن درسال است امابه‌طور ميانگين ۱۲/۵ تا ۱۳/۵ ميليون تن توليد و مصرف مي‌کنيم و يک ظرفيت صادراتي۴ تا۵ ميليون تني، بلکه بيشتروجود دارد.کشورهاي سوريه،عراق، افغانستان و حوزه کشورهاي خليج‌فارس، آسياي دور و ليبي و... صادرات گندم داريم. براي صادرات بيشتر بايد مسيرغلات و گندم را ازطريق روسيه تقويت کنيم تا گندم قزاقستان به ايران بيايد و تبديل به آرد و پس ازآن صادر شود . ۶۰ تا۷۰ درصد کارخانه‌هاي آردسازي ما دردسته‌بندي ترازاول دنيا قراردارند. امکان توليد۲۰ تا۳۰ نوع آرد در کارخانه‌هاي کشور وجود دارد و از نظر ظرفيت و فناوري آردسازي کشورمان در جايگاه بسيارخوبي قرار دارد.در دنيا درصد استخراج گندم از آرد به‌طور ميانگين ۷۸درصد است، درحالي که در ايران اين ميانگين حدود ۸۶درصد است و از ۸۳ درصد تا ۸۸درصد آرد سبوس‌گيري مي‌شود.بر اساس گزارش چشم انداز غذايي فائو سرانه مصرف گندم در ايران بالغ بر 165.2 كيلوگرم در سال است كه بدين ترتيب ايران در جايگاه ششم جهان از اين نظر قرار گرفته است. گندم غالبا به شكل نان در ايران مصرف مي‌شود.در سطح جهان تونس بالاترين مصرف سرانه گندم را به خود اختصاص داده است به طوري كه هر تونسي طي يك سال 216 كيلوگرم گندم مصرف مي‌كند. پس از اين كشور، الجزاير با 210 كيلوگرم در رتبه دوم و تركيه با 198 كيلوگرم در رتبه سوم جاي گرفته‌اند. سرانه مصرف گندم در مصر نيز 185 كيلوگرم و مراكش 191 كيلوگرم اعلام شده است. ميزان سرانه مصرف گندم در ايران بيش از دو برابر متوسط جهاني است. سرانه جهاني مصرف گندم بالغ بر 67.5 كيلوگرم در سال است و اين رقم براي كشورهاي در حال توسعه 60.1 كيلوگرم و براي كشورهاي توسعه يافته 97.3 كيلوگرم اعلام شده است. سرانه مصرف گندم در چين 64.9 كيلوگرم، عربستان 98.3كيلوگرم، كانادا 79.7 كيلوگرم، آمريكا 80.5 كيلوگرم، اتحاديه اروپا 110 كيلوگرم، و استراليا 82.7 كيلوگرم است.

*افزايش قيمت عنوان رشته غذايي
براي بررسي اين موضوع به تعدادي ازفروشگاه‌هاي مواد غذايي در پايتخت سري مي‌زنيم، به يکي از بزرگترين فروشگاه‌هاي غرب تهران مراجعه مي‌کنيم، به قسمت محصولات غذايي مي‌رويم چشممان به قفسه رشته آشي به عنوان يکي از محصولات غذايي که با آرد تهيه مي‌شود مي‌خورد،يکي ازشهروندان تهراني دراين باره مي‌گويد:« تا يک ماه پيش رشته آش با وزن 700 گرم به مبلغ 3هزارتومان بود که اين روزها رشته‌ها با وزن کمتردرحدود 500 گرم تبديل شده است، اما قيمت آن افزايش پيدا نکرده است.»اين شهروند تهراني درادامه مي‌افزايد:« برخي ازکارخانه‌ها يا با تغيير شکل و شمايل بسته بندي‌ها يا با حجم کم محصول اقدام به بالا بردن قيمت فروش رشته آش مي‌کند.»«رضا رسولي» از ديگر شهرونداني که مشغول به خريد در اين فروشگاه است، به بالا رفتن قيمت رشته سوپي اشاره مي‌کند، مي‌گويد:« تمامي‌برندها رشته‌هاي سوپي شان را گران کرده‌اند يا اينکه حجم محصولات شان را کم کرده‌اند.»او مي‌افزايد:« قيمت رشته‌ها با وزن 500 گرم 2هزار تومان بوده که اين روزها قيمت آن به 2هزارو300 تومان افزايش پيدا کرد، همچنين رشته سوپي 250 گرمي‌که پيش از اين گراني يک هزار و 500 تومان قيمت گذاري شده بود اين روزها 200 تومان افزايش قيمت پيدا کرده است.»يکي از فروشندگان رشته پلويي که درجمعه بازارمحله شهرزيبا تهران مشغول به کار است و از لهجه اش پيداست اهل يکي از شهرهاي آذري زبان است، به خبرنگار«تجارت» مي‌گويد:« درشهرزنجان يک کارگاه توليد رشته پلويي به شکل سنتي ازسوي چند زن بد سرپرست اداره مي‌شد واين افراد معيشت شان را از توليد رشته سوپي تامين مي‌کردند، که با بالا رفتن قيمت آرد اين کارگاه روبه تعطيلي رفته است.»او درپاسخ به سوال خبرنگار ما درباره اينکه چند درصد قيمت محصولات توليدي اين کالا افزايش پيدا کرده است؟ مي‌گويد:«رشته پلويي سنتي کيلويي 6هزار تومان براي مصرف کننده به فروش مي‌رسيد، که با افزايش قيمت آرد اين کالا به مرز10 هزارتومان نيز رسيده است.»

*گراني ماکاروني
به يکي ديگر از فروشگاه‌هاي بزرگ پايتخت مراجعه مي‌کنيم تا ببينيم قيمت محصولات آردي در چه وضعيتي قرار دارند، ماکاروني و لازانيا از ديگر محصولات آردي هستند که با کمي‌افزايش قيمت مواجه شده است، اين افزايش قيمت را مي‌توان از حذف شدن پلاکاردهاي قيمت حراجي اين نوع محصولات در قفسه‌هاي اين فروشگاه احساس کرد، اين موضوع را از يکي از کارکنان اين فروشگاه جويا مي‌شويم، او در اين باره مي‌گويد:« قيمت ماکاروني 700 گرمي‌ساده براي مصرف کننده 2هزار و 700 تومان در نظر گرفته شده بود که فروشگاه با تخفيف 2هزار و 500 تومان به مشتري عرضه مي‌کرد، اما اين روزها کارخانه‌هاي ماکاروني سازي محصولات شان را بين 100 تا 200 تومان افزايش داده‌اند و همين موضوع باعث شده تا فروشگاه‌ها اقدام به حراج کردن ماکاروني و لازانيا نکنند و درحال حاضر منتظر اين هستيم تا محصولات انبار شده اين کالا به فروش برسد و سپس کالاهايي که قيمت جديد روي آن درج شده را به فروش برسانيم.»او درپاسخ به سوال خبرنگار ما درباره اينکه کارخانه‌ها از چه زماني اقدام به افزايش محصولات ماکاروني کرده‌اند، مي‌گويد:« قبل از اينکه زمزمه‌هاي بالا رفتن قيمت آرد در رسانه‌ها به وجود بيايد کارخانه‌ها اقدام به کاهش توليد کردند و کالا‌هايشان را آن طور که بايد در بازار به فروش نمي‌رساندند و در حال حاضر با قيمت اندک دست به اين افزايش قيمت زده‌اند و برخي از اين کارخانه‌ها که با برند‌هاي معروف شان مشتري بيشتري دارند تصميم به افزايش قيمت 30 تا 40 درصدي دارند.»

*بالا رفتن قيمت انواع آرد
آردهاي گوناگون براي طبخ غذا دربازار وجود دارند، که اين محصولات نيز با افزايش قيمت مواجه شده‌اند، به يکي ديگر از فروشگاه‌هاي مرکز شهر مراجعه مي‌کنيم، در قفسه‌هاي عرضه آرد بسته بندي نيز قيمت‌هاي مختلفي روي اين کالا‌ها درج شده است.آرد برنج بسته بندي 250 گرمي‌با قيمت 4هزارو 500 تومان به فروش مي‌رسد، آرد نخودچي با وزن 250 گرم با قيمت 3هزار و 500 تومان ، آرد ذرت با وزن 250 گرم به قيمت 5هزار تومان، آرد نخود خام 250 گرمي‌به قيمت 4هزار تومان و آرد سوخاري نيز 250 گرمي‌به قيمت 3هزار تومان به فروش مي‌رسد.در اين خصوص يکي از فروشندگان مواد غذايي به خبرنگار«تجارت» مي‌گويد:« بسياري از کارخانه‌هايي که آردهاي گوناگون را توليد و بسته بندي مي‌کنند دست به افزايش قيمت زده‌اند و اين موضوع را بيشتر به دليل افزايش قيمت آرد گندم که به عنوان ارزان‌ترين آرد به حساب مي‌آيد مي‌دانند و معتقدند که آرد گندم که بسيار فراوان است دربازار با افزايش قيمت مواجه است و بايد محصولات آردي ديگر نيز همانند آرد گندم گران شود.» از ديگر محصولاتي که به شکل زنجيروار به همراه آرد نان گران شده است، گندم پرنده و ذرت است، که طبق تحقيقات خبرنگار ما گندم پرنده در خرده فروشي‌هاي سطح شهر تهران از کيلويي 1600 نومان به کيلويي 2هزار تومان افزايش قيمت داشته است، ذرت نيز از کيلويي 5هزار تومان به 7 هزار تومان افزايش قيمت داشته است.

*کيک ، کلوچه و شيريني
کيک و کلوچه از ديگر مواد خوراکي هستند، که با افزايش قيمت آرد هزينه آن نيز با کمي‌تغيير روبه رو شده است، در قفسه‌هاي مواد خوراکي فروشگاه‌ها اين افزايش قيمت را مي‌توان مشاهده کرد، که در اين خصوص يکي از ساکنان پايتخت مي‌گويد:« دو فرزند مدرسه اي دارم که هر روز براي تهيه خوراکي مدرسه شان کيک يا کلوچه مي‌خرم، اما هفته گذشته متوجه شدم قيمت اين خوراکي‌ها کمي‌گران شده است، حتي نان قندي و پيراشکي که يکي ديگر از خوراکي‌هاي بچه‌هاي مدرسه اي است با کمي‌افزايش قيمت مواجه شده‌اند.»او در پاسخ به سوال خبرنگار «تجارت» درباره اينکه قيمت جديد روي بسته بندي اين محصولات درج شده است؟ پاسخ مي‌دهد:«در برخي از محصولات که تاريخ توليدشان به تازگي است قيمت جديد درج شده و در برخي ديگر از محصولات قيمت گذاري همانند گذشته است، همچنين برخي خوراکي‌ها به شکل بسته بندي نيستند همانند کيک يزدي يا پيراشکي و مغازه داران خودشان قيمت را تعيين مي‌کنند، البته تعدادي از کارخانه‌ها قيمت مصرف کننده را روي محصولات توليدي شان درج نمي‌کنند.» شيريني فروشي‌ها نيز اين روز‌ها دست به کارشده‌اند و کمي‌دست به افزايش قيمت محصولات شان زده‌اند، چرا که آرد به عنوان نخستين مواد اوليه شيريني به حساب مي‌آيد.تغيير قيمت شيريني نه تنها در تهران صورت گرفته است، بلکه شهر يزد نيز به عنوان توليد کننده انواع شيريني سنتي اقدام به افزايش قيمت داده است، شيريني‌هاي سنتي قطاب و باقلوا و شيريني گل محمدي، زبان، پاپيوني و....اين روزها با کمي‌افزايش قيمت مواجه شده است.

*ورود مجلس به طرح افزايش قيمت نان
عضو کميسيون کشاورزي مجلس با انتقاد شديد از طرح افزايش قيمت نان درروزهاي آينده گفت که درصورت چنين اتفاقي، مجلس ورود خواهد کرد.«نظرافضلي» عضو کميسيون کشاورزي مجلس شوراي اسلامي‌درگفت‌وگو با تسنيم با انتقاد ازافزايش قيمت نان درشهرهاي مختلف کشور،گفت:« اقدام دولت در افزايش دستوري قيمت نان منطقي نيست.»وي با بيان اينکه دولت بايد درافزايش قيمت نان تجديدنظر کند، افزود:« دولتمردان ادعا مي‌کنند که در توليد گندم به خودکفايي رسيده‌ايم که همين مسئله اين سؤال را ايجاد مي‌کند که چرا قيمت نان بايد افزايش يابد؟»عضو کميسيون کشاورزي مجلس، تصريح کرد:«درشرايطي شاهد افزايش قيمت نان مورد نيازمردم هستيم که نرخ خريد تضميني گندم از کشاورزان نيز تغييري نکرده است؛افزايش در قيمت نان باعث مي‌شود که اقشار ضعيف وکم‌درآمد جامعه که بعضا قوت قالب‌شان نان است،قادربه تهيه آن نباشند.»«افضلي» اضافه کرد:«موضوع افزايش بي رويه در قيمت نان بايد کارشناسي باشد، درغيراينصورت مجلس به اين موضوع ورود خواهد کرد وابعاد آن را موشکافي مي‌کنيم.»عضو کميسيون کشاورزي مجلس درپايان خاطرنشان کرد:« مسئولان مربوطه بايد پاسخگوي افزايش قيمت در نان باشند.»