امیرعلی امینیان: سونامیدلار بازار کشور را در مینوردد و بانک مرکزی هنوز هم منفعلانه عمل کرده و تنها به تزریق قطره چکانی دلار در برخی صرافیها بسنده کرده است.
به گزارش تجارت آنلاین از عصر ایرانیان افزایش 250 تومانی قیمت دلار ان هم در کمتر از 24 ساعت یکی از رکوردهایی است که تنها در اقتصاد مبتنی بر سیاستهای دولت دوازدهم میتوان آن را به ثبت رساند.
تیم اقتصادی دولت همواره از شیوههای دولت نهم و دهم در زمینه بازار ارز انتقاد میکرد حال خود در گرداب بی تدبیری گرفتار شده و به نظر میرسد در رووزهای آینده هم نتواند بحران نرخ ارز را کنترل کرده و اختیار آن را به دست بگیرد. فعالان اقتصادی متعجب از شرایط کنونی تنها نظاره گر افزایش ساعتی قیمت دلار هستند و ناباورانه از اینکه دولتیها باز هم در بزنگاههای حساس اقتصادی ناپدید شدهاند گلایه دارند. اکنون که دلار از نرخ 4700 تومان هم عبور کرده اثرات آن بر جامعه ملموس تر از همیشه حس میشود و این گرانی لجام گسیخته قیمت سکه ، طلا و بسیاری از کالاهای دیگر در اقتصاد ایران را افزایش داده است چراکه ارز بر اساس یک رویه سنتی و البته روانی بر تمام قیمتهای بازار به صورت مستقیم و غیر مستقیم اثرگذار بوده است. شاید تنها کسانی که از این گرانی بی رویه خوشحال باشند صادرکنندگان نفت و خام فروشان باشند که با استفاده از «تسعیر نرخ دلار» میتوانند پولهای کلانی به جیب بزنند.از آنجائیکه فروشنده نفت و میعانات کشور کسی جز دولت نیست باید اذعان کرد که دولت از این گرانی خوشحال است چراکه میتواند بیشتر از قبل پول سازی کرده و از پس هزینههای شب عید خود بر آید. برخی از کارشناسان اظهار میکنند که به همین دلیل است که هیچ خبری از آقای سیف و یاران اقتصادی روحانی در بازار نیست.این گرانفروشی ارزی برای هیچ کس سود نداشته باشد برای دولت روحانی سود دارد چراکه خبرگزاری فارس مدتی پیش با ارائه گزارشی اعلام کرده دولت از محل فروش ارز مداخلهای در بازار آزاد ارز در هشت ماهه ابتدایی سال جاری بیش از ۵هزارمیلیارد تومان درآمد کسب کرده است. صرف نظر از این بازی عجیب دولتیها در بازار ارز ، کارشناسان معتقدند دولت روی خط دلار 6 هزار تومانی و حتی بیشتر برنامهریزی کرده است هرچند عده دیگری از کارشناسان نیز میگویند که بازار دلار از دست دولتیها در رفته و لوکوموتیو ارز در سراشیبی بی برنامگیهای اقتصادی دولت ترمز بریده است. وضعیت نابسامانی بازار دلار به حدی است که تنها در زمان نگارش این گزارش دلار حدود 110 تومان افزایش یافت و این موضوع نشان دهنده بحران جدی در این بخش است. در بدترین شرایط دلار در دولت قبل طی یک شب تنها 110 تومان گران شد اما دیروز تنها در یک ساعت شاهد گرانی بیش از 100 تومانی دلار و در یک شبانهروز افزایش قیمت 250 تومانی در قیمت دلار ثبت شد. در همین زمینه عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامیاز تداوم افزایش قیمت دلار در ماههای گذشته و گرانی کالاهای اساسی در بازار انتقاد کرد. سیدکاظم دلخوش در گفتوگو با خانه ملت، با انتقاد از روند صعودی قیمت دلار در چند ماه گذشته گفت: افزایش قیمت دلار در ماههای گذشته باعث رشد قیمت کالاهای اساسی شده و به طور طبیعی به افزایش تورم و گرانی منجر شد، این در حالی است که یکی از دغدغههای مردم وضعیت معیشتی است و نباید گرانی جدید به جامعه تحمیل میشد. این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامیافزود: ارز در کشور در اختیار بانک مرکزی است، بنابراین باید این بانک، بازار را مدیریت کند. روند متداوم افزایش نرخ ارز، به بخش تولید آسیب جدی وارد و آرامش نسبی بازارهای مختلف را با چالش روبهرو میکند.
*غیر قابل توجیه
برخی از کارشناسان اقتصادی این گرانیها را غیر قابل توجیه دانسته و شرایط را وحشتناک توصیف میکنند.
مهدی تقوی،استاد اقتصاد دانشگاه تهران در گفت و گو با یک سایت حامیدولت گفت: ممکن است صادرات کشوری بسیار کمتر از واردات آن باشد و در نتیجه ارز کمیوارد آن شود. در این صورت قیمت ارز بالا میرود. اما در کشور ما قبل از برجام یک میلیون بشکه نفت صادر میشد که پس از برجام به دو و نیم ملیون بشکه رسیده است. قیمت نفت هم بالا رفته. در نتیجه، به اندازه مبلغ 1.5 میلیون بشکه نفت در روز ارز وارد کشور شده است.
وی افزود: در این شرایط، اگر واردات ما افزایش زیادی پیدا کرده باشد میتوانیم بگوییم تقاضا برای دلار افزایش یافته و در نتیجه قیمت هم بالا رفته است. اما چنین موضوعی درست نیست و واردات ما افزایش قابل ملاحظهای نداشته است. تقوی با اشاره به تاثیر دو نظریه بر قیمت دلار گفت: در نظریه «برابری قدرت خرید» اگر تورم شما بسیار بالاتر از تورم ایالات متحده آمریکا باشد، قیمت دلار افزایش خواهد یافت. بر اساس نظریه پولی هم، اگر بانک مرکزی پول زیادی چاپ کند، ارزش پول ملی پایین آمده و قیمت دلار بالا میرود. این استاد دانشگاه ادامه داد: در حال حاضر هیچ یک از این دو نظریه افزایش قیمت دلار در کشور ما را توجیه نمیکند بلکه برعکس، بر اساس این دو نظریه، قیمت دلار باید کاهش یابد. او افزود: اگر بانک مرکزی در هر شرایطی دلار کم بیاورد - که در شرایط فعلی کشور نباید کم داشته باشد - دو راه برای جبران آن دارد. یکی فروش دلار و دیگری یک درآمد خطرناک به نام درآمد پولی. یعنی بانک مرکزی پول چاپ کند و برای خرج کردن به دولت بدهد. تقوی با بیان اینکه در حال حاضر کسری بودجه قابل ذکری نداریم گفت: در حال حاضر شرایط کشور مانند دوره دولت نهم و دهم نیست که نرخ رشد منفی و تورم 40 درصدی داشته باشیم. اکنون تورم به زیر ده درصد رسیده و رشد اقتصادی هم مثبت است. بنابراین مطابق نظریههای اقتصادی قیمت دلار نباید افزایش یابد بلکه باید کاهش یابد.
*خط دلار ۶هزار تومانی
یک کارشناس اقتصادی که خواست نامش درج نشود در این زمینه به خبرنگار «عصر ایرانیان» درباره گرانی دلار گفت: جلسه اخیر رئیسجمهور با صادر کنندگان پتروشیمیکه جلسهای خاص بوده و مورد انتقاد بسیاری از صادرکنندگان سایر کالاها قرار گرفته یکی از پیش زمینههای گرانی دلار است. وی افزود:شرکتهای بزرگ صادرات پتروشیمیو فولاد که مدیرانشان از دوستان نزدیک آقای نیلی و ارض اقدس به عنوان مشاوران اقتصادی رئیسجمهور و وزیر صنعت هستند نفوذ بالایی در بازار ارز دارند.در این جلسه مشترک یکی از صادرکنندگان بزرگ اینن محصولات از رئیسجمهور خواسته است که قیمت دلار را به 6 هزار تومان برساند و دلیل این خواسته را تقویت صادرات غیر نفتی عنوان کرده است! از سوی دیگر بیژن عبدی،کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه در گفت و گو با «عصر ایرانیان» اظهار کرد:ترمز دلار بریده است و افزایش دلار اگر دولت فکری برای آن نکند میتواند تا سه برابر هم باشد و این یعنی فاجعه و بدبختی برای اقتصاد و مردم کشور که از نظر روانی همواره آثار گرانی دلار را به صورت ملموس حس کرده اند. وی پیش از این نیز با اشاره به نقدینگی 1400 هزار میلیارد تومانی کشور هشدار داده بود که به زودی شاهد سونامیو انفجار اقتصادی در کشور با این حجم نقدینگی خواهیم بود و پیش بینی وی تنها یک ماه پس از اعلام میزان نقدینگی و مصاحبهاش با عصر ایرانیان در بازار ارز محقق شد.
*توضیحات غیر منطقی
در میان این حجم از نابسامانی در بازار دلار نمایندگان مجلس که تا پیش از این حتی به گرانی پیاز هم واکنش نشان میدادند ترجیح دادهاند سکوت کرده و کمتر حاضر به انتقاد از دولت و رئیسکل بانک مرکزی هستند اما آن دسته از نمایندگان مجلس که هنوز درگیر رانتهای اداری و دولتی نشدهاند معتقدند دولت باید پاسخگوی رفتارهای خود در بازار ارز باشد چراکه این بخش از بازار گرانیهای تازهای برای مردم به ارمغان میآورد. نادر قاضی پور نماینده مردم ارومیه در مجلس و عضو کمیسیون صنایع و معادن درباره گرانیهای دلار به خبرنگار «عصر ایرانیان» گفت: درباره این موضوع نامهای به رئیسکل بانک مرکزی نوشته شد اما پاسخهای ارائه شده سطحی و غیر منطقی بود. وی افزود:دولت پاسخ داده است که بازار ارز دست ما نیست و نمیتوانیم کاری کنیم و این عجیبترین پاسخی است که میتوان از دولت شنید. این نماینده مجلس تصریح کرد:دولت حقوق کارمندان و کارگران را با ریال پرداخت کرده و هزینهها را به دلار از آنان میگیرد.به جای استفاده از راهنماییهای اقتصادی رهبر انقلاب در اجرای اقتصاد مقاومتی دولت در صدد اجرای اقتصاد مورد نظر خود است و تمام توجه خود را به واردات معطوف کرده است و به همین دلیل مشکلات زیادی برای کشور ایجاد کرده است. قاضی پور تاکید کرد:دولت پیر و خسته روحانی توان اداره اقتصاد کشور و کنترل بازارها و تامین اشتغال و معیشت مردم را ندارد.
*انتقاد بخش خصوصی از سکوت بانک مرکزی
بر اساس گزارشهای میدانی از بازار ارز میدان فردوسی گروهی از صرافها اعلام میکنند که به دلیل آنکه بانک مرکزی به آنها دلاری نداده است شاهد گرانی دلار هستند و در نقطه مقابل برخی دیگر از صرافها میگویند که دلارهای خانگی به دلیل افزایش قیمت از پستوهای خانگی برای فروش بیرون آمده و این امر سبب تعادل در بازار میشود. اما نایب رئیس اتاق بازرگانی تهران هم در این میان معتقد است نوسانات شدید نرخ ارز باعث شده که امکان پیشبینی از تجار گرفته شود و بانک مرکزی و دولت باید سکوت خود را در قبال نرخ ارزشکسته و نرخ ارز را تثبیت کنند. میر محمد صادقی در گفت و گو با ایسنا تصریح کرد:وضعیت فعلی نرخ ارز تاثیر نامطلوبی بر روی کالاهای ایرانی خواهد گذاشت. قبلا وقتی تحولی در بازار ارز ایجاد میشد بانک مرکزی و رئیس آن در این مورد صحبت میکرد و سیاستهای خودشان را اعلام میکردند که در نهایت باعث میشد نرخ ارز یا پایین بیاید و یا حداقل تثبیت شود. اما سکوت مسئولین باعث شده است که برخی از واسطهها در موضوع ارز دخالت کنند و قیمت ارز افزایش پیدا کند. به گزارش «عصر ایرانیان»،بازار دلار چنین نابسامانی را حتی در دوران دولت نهم و دهم که دولت فعلی سیاستهای ارزی او را زیر سؤال برده، تجربه نکرده است.بههرحال این گرانی یا عمدی و از پیش برنامهریزیشده برای بهرهبرداری عدهای رانتخوار است و یا در اثر ناتوانی دولت در کنترل بازار و تناسب کردن عرضه و تقاضا دلار.هر چه باشد قربانیان نهایی این اتفاقات مردمیهستند که باید هزینههای سربار گرانی دلار را در زندگی خود و با پولشان بپردازند.ضرورت ورود نمایندگان مجلس نیز برای سؤال از رئیسجمهور و رئیسکل بانک مرکزی در این زمان بیشازپیش احساس میشود و مردم امیدوارند روزهای آینده دلار کمیبرای گران شدن عجله نکرده و آرام بگیرد.