گروه صنعت، معدن و تجارت: مدتی است که نمایندگان مجلس به موضوع کاهش عوارض واردات خودرو ورود کرده‌اند. روز گذشته بهرام پارسایی، عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس از طرح دو فوریتی نمایندگان برای کاهش عوارض واردات خودرو خبر داد. به گفته این نماینده مجلس طرحی با عنوان «تعیین ضوابط حقوق ورودی خودروهای وارداتی و ساماندهی بازار خودرو» تهیه شده و قرار است با تصویب این طرح ایراداتی که در واردات و تولید خودرو وجود دارد که در عمل مشکلات زیادی برای مردم ایجاد کرده از طریق قانون‌گذاری توسط نمایندگان برطرف شود.
آخرین مصوبه هیات دولت درباره افزایش میزان عوارض واردات خودرو به کشور موضوعی است که طی هفته‌های گذشته با واکنش‌های منفی از سوی کارشناسان صنعت خودرو و همچنین نمایندگان مجلس همراه شده است. کارشناسان معتقدند که افزایش میزان تعرفه‌های واردات خودرو در عمل موجب می‌شود که واردات خودروهای خارجی به کشور به سختی و همراه با افزایش قیمت انجام شود که این موضوع می‌تواند موجب انحصاری شدن بازار خودرو در کشور شود. در این مدت نمایندگان مجلس هم بیکار نبوده و آنطور که رسانه‌ها گزارش داده‌اند پرونده‌ای در کمیسیون اصل ۹۰ درباره موضوع واردات خودرو و صنعت خودروسازی داخلی تشکیل شده و حتی نمایندگان جلسه‌ای با مسئولان مربوطه و وزیر صنعت در این باره داشته‌اند.
چه کسانی از افزایش تعرفه‌ها زیان می‌بینند؟
صحبت‌های مختلفی درباره سودهای چندین میلیاردی از ایجاد رانت در زمینه واردات خودرو و با افزایش تعرفه‌ها طی روزهای گذشته در رسانه‌ها منتشر شده است. اما این کدام گروه هستند که در عمل توانسته‌اند سود افزایش تعرفه واردات خودرو را به جیب بزنند؟ در پاسخ به این سوال، فربد زاوه؛ کارشناس صنعت خودرو در گفتگو با خبرنگار «تجارت» می‌گوید: آنچه مسلم است واردکنندگان خودروهای خارجی، دولت و خودروسازان داخلی از افزایش میزان تعرفه‌ها و متعاقب آن افزایش قیمت خودروهای وارداتی متضرر نخواهند شد. در قدم اول، خریداران این خودروها وارداتی هستند که ضرر خواهند کرد و باید هزینه افزایش تعرفه را پرداخت کنند که این خریداران عمدتا از دهک‌های بالای جامعه و اقشار پردرآمد هستند.
این کارشناس صنعت خودرو در ادامه با اشاره به سود احتمالی خودروسازان داخلی از افزایش تعرفه واردات خودرو به کشور، تصریح کرد: با توجه به اینکه با افزایش تعرفه واردات خودرو و گران شدن خودروهای خارجی، در عمل خودروسازان داخلی در بازار خودرو یکه تاز خواهند شد، قابل پیش‌بینی است که قیمت خودروهای داخلی نیز افزایش پیدا خواهد کرد و با توجه به عقبه‌ای که این خودروسازان در عدم پاسخگویی به نهادها در زمینه افزایش قیمت‌ها دارند، این مرتبه سایر مصرف‌کنندگان نیز که از دهک‌های متوسط هستند از این افزایش تعرفه و افزایش قیمت خودروهای وارداتی، ضرر خواهند کرد.
چه کسانی سود افزایش تعرفه‌ها را خواهند برد؟
زاوه در بخش دیگری از گفتگوی خود با اشاره به گروه‌هایی که از افزایش تعرفه‌ها سود می‌برند، خاطرنشان کرد: در این میان کسانی از افزایش تعرفه و افزایش قیمت خودروهای وارداتی نفع خواهند برد، دولت و خودروسازان داخلی هستند. با افزایش تعرفه واردات خودروهای خارجی اولا دولت نفع خواهد برد چراکه با افزایش تعرفه‌ها، درآمدهای دولت به نوعی افزایش خواهد یافت (که البته این موضوع بستگی به میزان تقاضای خودروهای وارداتی دارد) و ثانیا با کاهش میزان واردات خودروهای خارجی به دلیل افزایش میزان تعرفه‌ها این خودروسازان داخلی هستند که زمام بازار خودرو را در دست خواهند گرفت و با توجه به سابقه خودروسازان داخلی، قطعا در آینده نزدیک قیمت خودروهای داخلی را نیز افزایش خواهد یافت و از افزایش تعرفه و افزایش قیمت خودروهای خارجی خودروسازان داخلی نیز نفع خواهند برد.
این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: تا قبل از بسته شدن سایت ثبت سفارش برخی از واردکنندگان عمده خودرو با رانت اطلاعاتی که داشتند واردات گسترده خودروها را صورت دادند و در انبارها نگهداری کردند و با بسته شدن سایت ثبت سفارش و افزایش قیمت خودروهای وارداتی، خودروهای وارداتی خود را به بازار عرضه کردند و از این افزایش قیمت ایجاد شده نفع بردند.
ضرورت ورود نمایندگان به موضوع تعرفه واردات خودرو
این کارشناس صنعت خودرو همچنین درباره اقدام برخی نمایندگان مجلس که در حال تهیه طرحی دو فوریتی برای کاهش عوارض خودرو هستند، ادامه داد: به نظر می‌رسد دغدغه‌هایی در میان گروهی از نمایندگان وجود دارد که لازم است در صنعت خودرو تغییرات و تصمیم‌گیری‌هایی انجام شود تا فشاری به مردم وارد نشود. به عقیده پیش از این قرار بود تا در زمینه عوارض خودروهای وارداتی شاهد اعمال تعدیل از سوی دولت باشیم اما در تعرفه‌ها افزایش پیدا کرد که همین موضوع موجب واکنش نمایندگان و سرعت گرفتن طرح کاهش عوارض واردات خودرو شد. زاوه با اشاره به اینکه طرح نمایندگان مجلس می‌تواند موجب جلوگیری از افزایش تعرفه واردات خودرو شود، ادامه داد: در صورت اصلاح نشدن مصوبه هیات دولت در زمینه افزایش عوارض واردات خودرو به کشور، نمایندگان با ارائه این طرح می‌توانند تا مانع اجرای آن شوند.
افزایش تعرفه روش درمانی نیست
این کارشناس صنعت خودرو در ادامه با بیان اینکه دولت در چند سال گذشته تعرفه‌ها را به حد معقولی رسانده بود، خاطرنشان کرد: تصمیم دولت برای افزایش تعرفه‌ها این پیغام را می‌دهد که صنعت خودرو به شدت در حمایت است و این در حمایت بودن از این نظر که صنعت‌گران کار خود را در آرامش انجام می‌دهند وضعیت خوبی است اما سوال این است که آیا این تعرفه‌ها مشکل صنعت خودرو را حل می‌کند یا خیر و به عبارتی این کار درمان است یا مسکن؟
زاوه افزایش بی‌پشتوانه تعرفه‌ها را گامی به عقب دانست و گفت: افزایش تعرفه‌ها برای صنعت خودرو روش درمانی نیست و خودروسازی برای ارتقای خطوط تولید و تولید قطعات جدید احتیاج به سرمایه‌گذاری خارجی دارد، به علاوه اگر تعرفه‌ها بی‌پشتوانه بالا برود دوباره چند سال به عقب برمی‌گردیم. همچنین باید بپذیریم که رسیدگی به فضای کسب و کار و نرخ سود بانکی و سرمایه‌گذاری‌های خارجی از جمله مسائلی است که باید همزمان با موضوع تعرفه‌ها به آنها رسیدگی شود.
واکنش بهارستان به رانت تعرفه‌های واردات خودرو
افزایش عوارض واردات خودرو یکی از مهمترین موضوعاتی است که در عمل می‌تواند موجب افزایش قیمت در بازار شود. طی ماه‌های گذشته و همزمان با بسته شدن سامانه ثبت سفارش خودرو شاهد افزایش قیمت خودروهای وارداتی در بازار بودیم. این افزایش قیمت در نهایت موجب شد که برخی از ایجاد رانت‌های چندین میلیاردی برای گروهی که جریان واردات خودرو را در انحصار دارند صحبت کنند. واکنش نمایندگان مجلس اما به انتشار خبر وجود رانت‌های میلیاردی در واردات خودرو، بررسی، تحقیق و تفحص و در نهایت تهیه طرحی دو فوریتی برای کاهش عوارض واردات خودرو بود.
طرح دو فوریتی برای کاهش عوارض واردات خودرو
روز گذشته بهرام پارسایی، عضو کمیسیون اصل 90 مجلس در گفتگو با ایسنا گفت: با توجه به پرونده مربوط به خودرو که در کمیسیون اصل ۹۰ مطرح بود و ایراداتی که در واردات و تولید خودرو وجود دارد که مشکلات زیادی برای مردم ایجاد کرده و همچنین پس از مصوبه دولت برای افزایش عوارض واردات خودرو، نیاز به قانون‌گذاری در این زمینه احساس شد. بر همین اساس من و آقای حسین‌زاده طرحی را در این زمینه با عنوان تعیین ضوابط حقوق ورودی خودروهای وارداتی و ساماندهی بازار خودرو تهیه کردیم. وی افزود: متاسفانه در اثر عدم نظارت بر بازار خودرو شاهد افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها در این حوزه بودیم. همچنین افزایش قیمت خودروهای وارداتی موجب افزایش قیمت خودروهای داخلی می‌شود. ضمن اینکه مشکلاتی در صنایع داخلی وجود دارد و ما توسعه چندانی در صنعت خودرو نمی‌بینیم که علتش انحصاری بودن این صنعت است و تا نظارتی در این زمینه وجود نداشته باشد همچنان تا سال‌های آینده شاهد مشکلاتی در این حوزه خواهیم بود.
این نماینده مجلس اضافه کرد: ما این طرح را در قالب یک ماده واحده و هفت تبصره مطرح کردیم و ۲۱۷ نماینده آن را امضا کردند که این نشان دهنده گلایه‌مندی نمایندگان از وضعیت بازار خودرو است و ضرورت قانون‌گذاری در این زمینه است که این طرح به زودی به هیات رییسه مجلس ارائه خواهد شد. این عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس خاطرنشان کرد: دولت حقوق ورودی خودروهای وارداتی را از ۱۵ تا ۶۱ درصد تعیین کرده و این رشد نگران‌کننده است و توجیهی ندارد اما در طرحی که قرار است در مجلس مطرح شود پیشنهاد کاهش عوارض ورودی مطرح شده به نحوی که حداکثر عوارض برای واردات خودرو ۵۵ درصد باشد. در واقع پیشنهاد ما این است که تعرفه واردات خودرو به صورت پلکانی در طی چند سال بین ۵ تا ۱۰ درصد کاهش یابد تا فضای رقابتی در حوزه خودرو ایجاد شود و دولت زیرساخت‌ها را برای ورود فناوری خودروسازی مهیا کند تا نهایتا کمکی به حوزه اشتغال و صادرات شود.
