گروه صنعت، معدن و تجارت: وضعیت برای واحدهای فعال در صنعت قطعه‌سازی کشور هر روز دشوارتر می‌شود. اگر تا چند سال پیش کیفیت محصولات تولید شده توسط قطعه‌سازان داخلی یکی از مشکلات آنها بود، این روزها دیگر کمتر انتقادی درباره کیفیت آنها مطرح می‌شود. حالا مدتی است که زمزمه‌های ورود قطعه‌سازان ایرانی به زنجیره تامین جهانی برخی کمپانی‌های بین‌المللی خودروسازی نیز شنیده می‌شود. این در حالی است که بسیاری از واحدهای قطعه‌سازی کشور هنوز هم با مشکلات فراوانی دست به گریبان هستند.
طی سال‌های گذشته مشکل مطالبات پرداخت نشده واحدهای قطعه‌سازی از سوی خودروسازان موجب شده تا مشکلات زیادی در مسیر بهبود وضعیت تولید این واحدهای صنعتی ایجاد شود. هنوز هم بسیاری از فعالان صنعت قطعه‌سازی کشور هستند که کمبود منابع مالی را مهمترین مشکل واحدهای خود معرفی می‌کنند. هرچند طبق برخی گزارش‌های منتشر شده طی ماه‌های گذشته بخشی از بدهی‌های خودروسازان به قطعه‌سازان پرداخت شده، اما هنوز هم مطالبات انباشه واحدهای قطعه‌سازی یکی از مشکلاتی است که حل نشده باقی مانده است.
طی هفته‌های گذشته نوسانات بازار ارز نیز به مشکلات واحدهای قطعه‌سازی اضافه شده است. گران شدن نرخ دلار در بازارها موجب بالا رفتن هزینه‌های تولید در برخی از صنایع شده و بالا رفتن قیمت تمام شده محصولات در عمل موجب افزایش قیمت در بازارها شده است. اینکه بخشی از مواد اولیه مورد استفاده صنایع از طریق واردات تامین می‌شود یکی از مهمترین مسائلی است که موجب تاثیرپذیری واحدهای صنعتی از نوسانات و افزایش قیمت در بازار ارز می‌شود. حالا آنطور که برخی از فعالان صنعت قطعه‌سازی اعلام کرده‌اند، افزایش قیمت ارز طی هفته‌های گذشته بخشی از واحدهای فعال در این حوزه را به مرز ورشکستگی رسانده و زمزمه‌هایی درباره احتمال تعطیل شدن برخی خطوط تولید نیز شنیده می‌شود.
صنعت قطعه‌سازی نیازمند حمایت خاص
صنعت قطعه‌سازی از دوران ریاست جمهوری مرحوم هاشمی رفسنجانی تا سال 90 حمایت شد. اما از آن پس با شدت یافتن تحریم‌ها موانع زیادی بر سر راه این صنعت ظاهر شد که بخشی از آن مربوط به مشکلات خارجی و اما برخی دیگر نیز به مسائل داخلی و بی‌توجهی‌های دولت مربوط است که از جمله آن می‌توان به عدم توجه به وضعیت بانک‌ها و بازار سرمایه همچنین فشار وارده بر این صنعت از سوی قوانین دشوار، تعرفه‌های گمرکی، افزایش هزینه‌های نیرو انسانی و انرژی اشاره کرد. در همین ارتباط رضا رضایی، عضو انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان کشور به خبرنگار «تجارت» می‌گوید: فضای کسب و کار نیازمند ثبات و امنیت است. به هنگام بروز مشکلات مالی بدون شک دولتی‌ها به شدت بخش خصوصی دچار مشکلات نمی‌شوند. صنعت قطعه‌سازی نیز یکی از صنایع استراتژیک مرتبط با صنعت خودرو است که سهم قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی کشور را به خود اختصاص داده و دقیقا به همین دلیل در سایر کشورهای دارای صنعت خودرو، این بخش تحت نظارت و حمایت‌های خاص است.
واحدهای قطعه‌سازی در لبه پرتگاه
این عضو انجمن قطعه‌سازی کشور ادامه داد: افزایش بی‌رویه قیمت مواد اولیه است که در هیچ کشوری به این شکل سابقه ندارد. مواد اولیه چون فولاد، پتروشیمی، آلومینیم و ... همگی تحت کنترل و تسلط دولت است که به شکل قابل توجهی با افزایش همراه بود. از سوی دیگر انفجار ناگهانی نرخ ارز تاثیر منفی قابل توجهی بر صنعت قطعه‌سازی گذاشت. مشکلات و دشواری‌های اقتصادی به یکی دو مورد محدود نمی‌شد که دولت بتواند با حل آن یکی دو مورد به مشکلات پایان دهد. مجموع این دشواری‌ها و معضلات در کنار یکدیگر صنعت قطعه‌سازی را به لبه پرتگاه کشاند. رضایی با اشاره به قول دولت در زمینه حمایت از قطعه‌سازان تصریح کرد: اخیرا آمار تولید خودرو با افزایش رو به رو بوده در حالی که قطعه‌سازی ضرر و زیان زیادی می‌دهد و حتی یک روز عدم تولید آن کل صنعت خودرو را می‌خواباند. از سوی دیگر به هنگام زیان هرچه تولید افزایش یابد، دامنه زیان‌ها نیز بیشتر می‌شود. افزایش دامنه زیان‌ها نیز وابسته به توان و تحمل شرکت‌ها آنها را کم کم به ورطه نابودی می‌کشاند.
صنعت قطعه‌سازی نیازمند مدیریت بحران
رضایی، عضو انجمن همگن نیرو محرکه قطعه‌سازان کشور همچنین با اشاره به تاثیر منفی نوسانات نرخ ارز بر فعالیت واحدهای قطعه‌سازی، ادامه داد: در حال حاضر افزایش نرخ دلار بر زندگی مردم عادی تاثیر بسزایی گذاشته است چه برسد به صنایعی همچون قطعه‌سازی و خودروسازی که فعالیت آنها به نرخ ارز وابسته است. اکنون قطعه‌سازان فقط فعالیت می‌کنند که قطعات به موقع به خط تولید برسد و خط تولید نخوابد. وی تصریح کرد: طی دو ماه اخیر موانع و مشکلاتی همچون سدهای مقاوم بر سر راه حرکت صنعت قطعه‌سازی قرار گرفته است و اکنون این صنعت نیاز به مدیریت بحران دارد. به گفته رضایی، در حال حاضر شرایط در صنعت قطعه‌سازی و خودروسازی نیازمند مدیریت بحران است و این صنعت در حالی به حیات خود ادامه می‌دهد که با هر نوسان نرخ ارز، نفسش به شماره می‌افتد.
تاثیر شدید نوسانات ارز بر صنایع
این عضو انجمن همگن نیرو محرکه قطعه‌سازان کشور ادامه داد: تاثیر نوسانات نرخ ارز بر صنایع کشور شدید و نگران کننده است، چراکه صنعت کشور به ویژه صنعت خودروسازی و قطعه‌سازی روی لبه تیغ حرکت می‌کند و اگر قطعه‌ساز نتواند به موقع قطعه را به خط تولید برساند، که البته به زودی این امر محقق می شود، خط تولید باز می‌ایستد. رضایی در بخش پایانی صحبت‌های خودش یادآور شد: در تمام دنیا صنعت قطعه‌سازی و خودروسازی به عنوان یک صنعت استراتژیک محسوب می‌شود، چراکه این صنایع در تولید ناخالص ملی کشورها تاثیرگذار هستند و دولت‌ها نیز از آنها حمایت می‌کنند، اما در ایران نه تنها حمایت بنگاه‌های تامین سرمایه وجود ندارد، بلکه حمایت بانک‌ها، و سایر عوامل حمایتی نیز دریغ می‌شود.
