گروه راه و مسکن: پروازهای چارتری حذف خواهند شد، این خبری است که پنجشنبه شب ( 26 بهمن‌ماه 96) رییس سازمان هواپیمایی کشوری درجلسه هماهنگی پروازهای نوروزی به شرکت‌های هواپیمایی اعلام کرد. طبق گفته علی عابد زاده، شرکت‌های هواپیمایی لازم است نسبت به مدیریت فروش خود با هدف حذف تدریجی پروازهای چارتری اقدامات لازم را انجام دهند. عدم تناسب زیرساخت‌ها در بعضی از فرودگاه‌ها، ترافیک با تقاضای پروازی و الزام به استفاده از ظرفیت موجود می‌تواند باعث بروز نارسایی‌ها شود.
*پروازهای چارتری چیست؟
در ایران پروازهای داخلی اغلب به دو صورت به مسافران فروخته میشود، یک سری از پروازها به صورت سیستمی هستند که روی زمانبندی اعلام شده در سیستم آژانس‌ها از سوی ایرلاین‌ها فروخته میشود که قیمت بلیت این نوع پروازها در طول سال تغییر نمی‌کند، اما پروازهای چارتری به پروازهایی گفته میشود که بنا به سفارش یک ارگان، شرکت یا سازمانی به اجاره در می‌آید. به‌عبارتی این نوع پروازها به صورت یک طرفه، دوطرفه (رفت و برگشت) با قراردادی مدت‌دار با یک ایرلاین انجام میشود. به‌عنوان مثال آژانس‌های هواپیمایی برای ایام نوروز در مسیر خاصی اقدام به چارتر پروازی می‌کنند و تورهای خود را براساس چارتر انجام شده ارائه می‌دهد. به طور کلی چارتردهنده: شرکت هواپیمایی و صاحبان هتل‌ها که بخش و یا تمام صندلی‌ها یا اتاق‌های خود را برای مدتی به اشخاص واجد شرایط اجاره می‌دهند و چارترکننده: آژانس هواپیمایی، موسسات گردشگری، ارگان‌های واجد شرایط هستند. به عبارت ساده‌تر از دید توریستی برخی آژانس‌های مسافرتی یک هواپیما را از ایرلاین جهت انجام تورهای مسافرتی خود کرایه می‌کنند. در این گونه پروازها امکان انصراف و تغییر تاریخ و یا پس دادن بلیط از سوی مسافرین وجود ندارد و مبلغ پرداختی قابل استرداد نیست، لذا ریسک ناشی از پر یا خالی بودن پرواز مستقیما متوجه چارترکننده بوده و در هر شرایطی چارتردهنده هزینه کامل را دریافت می‌کند.
چارتر کردن شبیه خریدکردن عمده نسبت به خریدهای خرد است. در خرید عمده مبلغ کمتری نسبت به خرید خرد همان کالا پرداخت میشود، چارتر کردن پرواز باعث صرفه‌‌‌جویی در هزینه‌‌‌های آژانس‌های هواپیمایی میشود که به دنبال آن هزینه پرواز برای مسافران باید ارزانتر تمام شود، اما متاسفانه در کشورما در برخی مواقع هزینه پرواز برای مسافران ارزانتر از حد معمول است و در برخی مواقع گرانتر از حد معمول تمام میشود که نمونه بارز این امر را در قیمت هنگفت بلیت پروازها طی بارش شدید برف در هفته‌های گذشته شاهد بودیم.
* حذف کردن پروازهای چارتری دردی از مشکلات مسافران دوا نمی‌کند
درخصوص پیامدهای حذف پروازهای چارتری در حمل و نقل هوایی کشور، امیر هاتفی دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری استان تهران در گفت و گو با «روزنامه تجارت» می‌گوید: حذف کردن پروازهای چارتری مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه پروازهای چارتری باید ساماندهی شوند. پروازهای چارتری در همه جای دنیا انجام میشود و انجام این نوع پروازها در ایران هم ضرورت دارد.
این کارشناس ارشد حوزه گردشگری تصریح می‌کند: ممکن است با حذف پروازهای چارتری قیمت را برای یک مقطع زمانی کوتاه مدت پایین آورد،اما اینکه سفرها را با قیمت پایین‌تر در تمام طول سال ارائه دهیم، امکانپذیر نیست. معتقدم ایرلاین‌ها باید بام هماهنگ شوند و بخشی از پروازها را روی سیستم قرار دهند تا آژانس‌های گردشگری به آن پروازها دسترسی داشته باشند و بخش دیگری از پروازها را به آژانس‌های هواپیمایی که سفرهای گروهی انجام می‌دهند به صورت چارت واگذار کنند.
دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری استان تهران اظهار می‌کند: اینکه ایرلاین‌ها پروازی را در طول سال به یک شرکت اجاره دهند عملکرد غلط و اشتباهی است و این اقدام تا امروز پاسخ مثبتی نداده است. اگر سازمان هواپیمایی کشور قصد دارد که پروازهای چارتری را حذف کند دوباره به سرجای اول خود یعنی انجام تنها پروازهای سیستمی برمی‌گردیم که متاسفانه برای این پروازها به دلیل محدودیت نمی‌توان برنامه‌ریزی کرد.
* پرواز چارتر باید ارزانتر از پرواز سیستمی باشد
هاتفی درخصوص این مطلب که حذف پروازهای چارتی چه تاثیری بر قیمت بلیت پروازهای داخلی می‌گذارد، می‌افزاید: پروازهای داخلی به دو صورت سیستمی و چارتری به مسافران فروخته میشود. پروازهای سیستمی پروازهایی هستند که تغییر قیمتی ندارند و در ایام نوروز گران نمی‌شوند و قیمت معمول ماه‌های پیش خود را دارند که اصطلاحا به آن‌ها «پروازهای اسکجوال» یا «پروازهای برنامه‌ای» گفته میشود. مشکل عمده‌ای که در زمینه این پروازها درکشور ما وجود دارد این است که محدود هستند. به عنوان مثال تعداد پروازها درماه‌های اسفند و فروردین با اردیبهشت و خرداد به یک اندازه است. مثلا در مسیر شیراز، مشهد، کیش و قشم تغییری در تعداد پروازها ایجاد نمی‌شود به همین جهت کفاف تقاضای نوروزی یا آخر سال را که تعطیلات آغاز میشود و تعداد مسافر از حالت معمول بیشتر میشود، نمی‌دهند. درچنین شرایطی آژانس‌های مسافرتی پروازها را چارتر می‌کنند که نوع دوم فروش بلیت به مسافران است، اما از آنجایی که عرضه و تقاضا با هم همخوانی ندارد، یعنی تعداد مسافر زیاد و پروازها کم است، آژانس‌ها قیمت بلیت چارتری را بالا می‌برند، این در حالی است که قیمت پرواز چارتر باید مساوی با قیمت پرواز سیستمی و بلکه کمتر از آن باشد.
وی ادامه می‌دهد: سال ها پیش در کشور ما تمام پروازها به صورت سیستمی انجام می‌شد و مسافران باید از روی سیستم بلیت را خریداری می‌کردند. درست است که گرفتن پروازها سخت و دشوار بود، اما قیمت‌ها مدیریت می‌شد. از زمانی که پروازهای چارتری به سیستم حمل و نقل هوایی کشور افزوده شد،در برخی مواقع هزینه پرواز ارزانتر از حد معمول بوده است، اما گاهی اوقات هم به دلیل عدم تناسب در عرضه و تقاضا هزینه پروازهای چارتری از حد معمول گرانتر تمام شده است. به عنوان مثال طی بارش اخیر برف نرخ بلیت‌های 140 تا 160 هزار تومانی به بیش از یک میلیون تومان رسیده بود.
*دلایل گرانی پروازهای چارتری
دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری استان تهران اظهار می‌کند: دلیل اصلی بالا بردن قیمت بلیت چارتری از سوی آژانس‌های مسافرتی و توجیه آن‌ها برای این کار که از طرف ما پذیرفته نیست، این است که در طول سال بر سر پروازهای چارتری زیان می‌دهیم. آژانس‌ها پروازها را به صورت سالیانه از ایرلاین اجاره می‌کنند. در ماه‌هایی از سال تعداد مسافر بسیار کم میشود و صندلی‌های کمتری در پروازها به فروش می‌رسد و قیمتی که درآن برهه از سال بلیت‌ها فروخته میشود، کفاف اجاره هواپیما را نمی‌دهد، بنابراین آژانس‌ها در فصل اوج مسافرت (های‌سیزن) و زیاد شدن مسافر بلیت‌ها را گران می‌فروشند که کسری فروش خود را در زمان رکود مسافرت (لو سیزن) و کمبود مسافر جبران کنند. البته این توجیه از نظر ما پذیرفته نیست به این دلیل که در بالانس اجاره پرواز در پروازهای چارتری این مورد نیز تعریف شده است؛ یعنی رقمی برای اجاره هواپیما اختصاص داده میشود که زمان های‌سیزن و لو سیزن با هم بالانس شوند و ضرری متوجه آژانس هواپیمایی نشود.
* پروازهای چارتر باید رقابتی میان ایرلاین‌ها و آژانس‌ها ایجاد کند
این کارشناس ارشد حوزه گردشگری تصریح می‌کند: موضوع چارتر و شناور بودن قیمت بلیت هواپیما تنها مختص کشور ما نیست، بلکه در تمام دنیا پروازهای چارتری وجود دارد، اما نکته این است که در دنیا پروازهای چارتر رقابتی را میان ایرلاین‌ها و آژانس‌های مسافرتی ایجاد می‌کند که بلیت را ارزانتر به مسافر بفروشند. درحالی که در کشور ما به دلیل ناهماهنگی میان عرضه و تقاضا این مسئله برعکس دیگر کشورهاست و پروازهای چارتر گرانتر از حد معمول فروخته می‌شوند. در هر جای دنیا وقتی شما بلیت را به صورت سیستم اسکجوال پروازی خریداری می‌کنید، قیمت بلیت از پرواز چارتر گرانتر است، زیرا پروازهای چارتر قوانینی دارند که ممکن است باعث زیان مسافر شود.
* سازمان هواپیمایی به اندازه کافی مجوز پرواز صادر نمی‌کند
هاتفی ادامه می‌دهد: به عنوان مثال ممکن است مسافر با تاخیر به پرواز برسد یا از پرواز استفاده نکند که در این حالت امکان استرداد پول بلیت برای وی وجود ندارد. به همین دلیل پروازهای چارتر ارزانتر از پروازهای اسکجوال هستند، اما این مسئله در ایران برعکس است و علت آن این است که سازمان هواپیمایی کشوری باید برای مسیرهای خاص که مسافر زیادی دارد، به اندازه کافی مجوز پرواز صادر کند ولی چنین کاری را انجام نمی‌دهد. در واقع سازمان هواپیمایی کشوری اندازه خاصی برای برنامه کار خود دارد که در آن سطح مجوز پرواز صادر می‌کند و به همین دلیل همیشه در زمان‌های پرتقاضا مسافر برای تهیه بلیت از طریق سیستم اسکجوال پروازی با کمبود مواجه میشود.
* ایرلاین‌ها باید نصف پروازهای خود را به سیستم واگذار کنند
دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری استان تهران می‌گوید: معتقدم پروازهای چارتری باید مدیریت شوند به جای اینکه از انجام پروازهای چارتری جلوگیری شود، لذا ایرلاین‌ها باید 50 درصد پروازهای خود را به سیستم اسکجوال پروازی واگذار کنند و 50 درصد دیگر پروازهای خود را به چارترکننده‌ها ارائه دهند.
