گروه انرژی – مجتبی آزادیان: سلام امینی نماینده مردم ایلام در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون انرژی در خانه ملت، در گفتگو با «تجارت» در خصوص تغییر 180 درجهای سیاستهای عربستان در بازار نفت و تاکید انها بر کاهش تولید اوپک و افزایش بهای جهانی نفت در 2 سال گذشته، اظهار داشت: عربستان سعودی همیشه در سیاستهای اقتصادی و سیاسی خود تابع و دنبالهرو آمریکاست. عربستان سعودی سفره های زیرزمینی و ذخایر نفتی بسیار زیادی دارد. به هر حال احتمال می دهم عربستان سعودی از لحاظ بودجهای کم آورده است و مجبور شده به سمت و سویی دیگر تکان بخورد، به هر حال دلیل اصلی این چرخش وجود مشکلات داخلی است.
وی افزود: به هر حال تابعیت سعودی ها از امریکا اظهر من الشمس است، وقتی ترامپ به عربستان رفته و رقص شمشیر انجام می دهند و 510 میلیارد دلار معادل 5 برابر بودجه ایران است در اختیار آمریکا قرار میدهند، مشخص است که پیرو آنها هستند. در حقیقت آنها تکلیف میکنند که عربها چه اقدامی انجام دهند و البته در کنار آن از بن سلمان هم حمایت میکنند و شاید در آینده نه چندان دور پادشاه عربستان هو بشود که بر خلاف سیستم سنتی آنها هم است.
عضو کمیسیون انرژی ادامه داد: البته موضوع آرامکو و فروش سهام با قیمت بالاتر این شرکت نیز یکی از دلایل این اقدام عربستان است اما در درجه بعدی قرار دارد و موضوع اول تغییرات اساسی و مشکلات داخلی سعودی هاست و سیستم عربستان به گونه ای است که اطلاعات را بیرون نمی دهند و در این زمینه هم به خاطر مشکلات اقتصادی مجبور شده اند برخی اطلاعات را بیرون بدهند.
امینی در خصوص سیاست های ایران در بازار نفت نیز اظهار داشت: ایران خوشبختانه بازارهای نفت را به دست آورده و تقریبا برابر با سهمیه نفت می فروشد، ایران باید تلاش کند توسعه میادین نفتی و تجهیز امکانات و دانش فنی را در دستور کار خود قرار دهد و در بخش فروش نفت نیز بتواند بازار را حفظ کند.
وی در پایان گفتگو با «تجارت» اظهار داشت: تاکید ایران باید بر تبدیل نفت به فراورده های نفتی باشد چراکه ما مانند سایر کشورهای خلیج فارس نیستیم، که حتی آب آشامیدنی خود را از جاهای دیگر وارد میکنند، ما میتوانیم به سمت فروش فراورده های نفتی برویم و درجه خام فروشی را پایین تر برده و بر فروش فراورده های نفتی تمرکز کنیم که ارزش افزوده بیشتری دارند.
عربستان سعودی به مدت چند دهه خواهان میانه روی در داخل اوپک بود و در مقابل اعضای دیگری که به دنبال قیمت بالاتر نفت بودند، میایستاد اما به نظر می رسد اکنون موضع این صادرکننده بزرگ تغییر کرده است.
به لطف اجرای توافق کاهش تولید اوپک، قیمت نفت نسبت به سطح دو سال پیش، دو برابر شده و ذخایر بالای نفت تقریبا به سطح عادی بازگشته اند. با اینهمه خالد الفاح، وزیر انرژی عربستان همچنان خواهان ادامه این روند است.
فالح هفته پیش در ریاض به خبرنگاران گفت: تولیدکنندگان باید برای کل سال به کاهش تولید ادامه دهند حتی اگر موجب کمبود اندک عرضه شود. اگر بازار اندکی بیش از حد متعادل شود، مهم نیست.
موضع تغییریافته عربستان منعکس کننده فشارهایی است که این کشور با آن مواجه است. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان یک برنامه اصلاحات اقتصادی را به اجرا گذاشته که شامل عرضه اولیه عمومی شرکت نفت دولتی آرامکو است.
به گفته هلیما کرافت، مدیر استراتژی کالا در شرکت "آر بی سی کپیتال مارکتس"، محمد سلمان با برنامههایی که برای مدرنسازی کشورش دارد، به قیمت نفت خاصی برای موفقیت طرحش نیاز دارد.
یک منبع آگاه به رویترز گفت: فالح پیش از این از قیمت ۶۰ دلار هر بشکه نفت خوشنود بود اما اکنون ۷۰ دلار را قیمتی میداند که نفت باید در آن معامله شود.
اوپک و روسیه که زمانی رقیبان سرسخت یکدیگر در بازار نفت بودند، سال گذشته یک ائتلاف متشکل از ۲۴ تولیدکننده را برای کاهش تولید و حذف مازاد عرضه آغاز کردند. هدف این توافق، بازگرداندن سطح ذخایر به متوسط پنج ساله بوده است اما این دو غول انرژی همچنان که تولیدکنندگان را به ادامه محدودیت عرضه تشویق میکنند، اکنون اعلام کردهاند در هدفشان تغییراتی میدهند.
*اهداف تغییریافته
به گفته هری چلینگویریان، مدیر استراتژی کالا در بانک "بی ان پی پاریبا"، انگیزه تغییر هدف ممکن است تاییدی بر محدود شدن عرضه پس از سالها مازاد عرضه در بازار باشد. با اینهمه ادامه محدودیت عرضه با وجود دستیابی به هدف اولیه و حمایت از قیمتها، شماری از اهداف داخلی را برای عربستان تامین میکند.
قیمت بالاتر نفت کمک میکند ارزش دو تریلیون دلاری آرامکو که شاهزاده محمد بن سلمان در نظر گرفته است، محقق شود در حالیکه برخی از تحلیلگران این رقم را غیرواقعی میدانند.
درآمد اضافی نیز امکان میدهد کاهش یارانههای سخاوتمندانه و مشاغل بخش دولتی که پشتیبان اقتصاد عربستان بوده، به شکل بسیار تدریجیتری صورت بگیرد.
به گفته کرافت، سعودیها به دنبال قیمتی هستند که روند اصلاحات اساسی را تسهیل کنند.
*دنده معکوس عربستان در حمایت از قیمت بالای نفت
تمایل عربستان برای قیمت بالاتر در تضاد شدید با عملکرد این کشور در سالهای پیش است.
شیخ احمد زکی یمانی، وزیر نفت وقت عربستان در دهه ۱۹۷۰ به اعضای اوپک هشدار داده بود که موج افزایش قیمت آنها، نتیجه منفی خواهد داد. وی حق داشت زیرا کشورهای مصرف کننده در نقاطی مانند آلاسکا و دریای شمالی ذخایر انرژی را توسعه دادند و در نتیجه، سهم بازار اوپک سالها راکد ماند.
زمانی که قیمت نفت در سال ۲۰۰۸ به حدود ۱۵۰ دلار صعود کرد، علی النعیمی، وزیر نفت وقت عربستان تلاش کرد روند صعودی را مهار کند اما با مخالفت کشورهای عضو اوپک مواجه شد که مشتاق بودند به درآمد بالاتری دست پیدا کنند. قیمتها سال بعد در زمان رکود بزرگ دچار افت شد.
اما اکنون این روند معکوس شده است. پس از اینکه نفت برنت اواخر ژانویه به بالای ۷۰ دلار در هر بشکه صعود کرد، بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران که سابق بر این از قیمتهای بالاتر حمایت میکرد، گفت: قیمت ۶۰ دلار کافی است.
به گفته اوژن واینبرگ، مدیر تحقیقات بازار کالا در کومرس بانک، سعودیها که از موفقیت استراتژیشان، دلگرم شده اند، اکنون قیمتی را دنبال میکنند که به شکست منجر میشود.
بر اساس گزارش بلومبرگ، بهبود قیمت نفت، تولیدکنندگان شیل آمریکا را به افزایش تولید تشویق کرده و آنها را در مسیر سبقت از عربستان و روسیه به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت در سال جاری قرار داده است. موج جدید عرضه ممکن است به راحتی قیمت نفت را دوباره پایین ببرد.