راز ارزان فروشی لوازم خانگی در شهر بانه چیست؟!

چرا یخچال ساید بای ساید ال جی در بانه با ضمانت نامه کره ای و محصول تولید شده در کره با قیمتی نزدیک به 30 درصد ارزان تر از بازار امین حضور تهران در دسترس مشتریان است؟
کمتر کسی است که نام شهرستان بانه بعنوان مرکز خرید و شهر پاساژها را تابحال نشینده باشد و یا برای یکبار هم که شده سری به آنجا نزده باشد، شهری که با ماشین خالی سفر می کنی و با ماشینی پر از وسایل خانگی عازم شهر خودتان می شوید و به امید اینکه مبالغی هنگفت که باید برای تهیه لوازم خانگی هزینه می کردید اکنون بیشتر از نصف آن به جیبتان بر می گردد.
 مرکز خرید بانه به عنوان یکی از بزرگ ترین گلوگاه های محصولات مختلف، شاید بزرگ ترین مرکز توزیع لوازم دیجیتال مانند ال سی دی، ال ای دی، موبایل و ... در غرب کشور باشد. سال های نه چندان دور ال سی دی های بسیاری از کوله ها بر دکور خانه های مردم کشور نشست. کافی بود برای سیاحت به کردستان سر بزنید تا ال سی دی سوغات بانه را هم بی چک و چانه به خانه بیاورید. به گفته بسیاری از فعالان بازار در شهر بانه بیش از 90 د رصد محصولاتی که خرید و فروش می شود از کشورهای چین، امارات و مالزی وارد می شود.
 اما شاید سوال این باشد که چرا بانه به مقصد خرید لوازم خانگی تبدیل شده است؟ پاسخ به این سوال را باید در قیمت و تنوع اجناس عرضه شده در این شهر جست و جو کرد. در بانه شما می توانید محصولات تمام برندهایی را که لوازم خانگی تولید می کنند، یکجا بیابید. برندهایی از کشور کره، ژاپن، انگلیس، ایتالیا، آلمان و ترکیه که آوازه ای جهانی نیز دارند همه در کنار هم عرضه شده و نکته عجیب تر آن است که این محصولات با قیمت هایی بسیار نازل تر از شهرهای دیگر به خریداران عرضه می شود.
قیمت هایی که حتی از قیمت جهانی یک محصول نیز بسیار پایین تر است. به طور نمونه جدیدترین یخچال یک برند کره ای که در نمایندگی رسمی این برند در تهران به قیمت 14 میلیون تومان عرضه شده در بانه به قیمت 8 میلیون تومان به فروش می رسد.
اما به راستی چرا یخچال ساید بای ساید ال جی در بانه با ضمانت نامه کره ای و محصول تولید شده در کره با قیمتی نزدیک به 30 درصد ارزان تر از بازار امین حضور تهران در دسترس مشتریان است؟
شهر بانه مرکزی است که هر روز کوله بارها در آن ترخیص و راهی پایتخت می شود؛ شاید این شهر است که نام کردستان را در سال های اخیر بیش از پیش بر سر زبان ها انداخته است.
 مرکز خرید بانه به عنوان یکی از بزرگ ترین گلوگاه های محصولات مختلف، شاید بزرگ ترین مرکز توزیع لوازم دیجیتال مانند ال سی دی، ال ای دی، موبایل و ... در غرب کشور باشد. سال های نه چندان دور ال سی دی های بسیاری از کوله ها بر دکور خانه های مردم کشور نشست. کافی بود برای سیاحت به کردستان سر بزنید تا ال سی دی سوغات بانه را هم بی چک و چانه به خانه بیاورید. به گفته بسیاری از فعالان بازار در شهر بانه بیش از 90 د رصد محصولاتی که خرید و فروش می شود از کشورهای چین، امارات و مالزی وارد می شود.
عده ای می گویند بانه مرکز توزیع کالاهای چینی است و از سوی دیگر خریداران به دلیل ارزان بودن قیمت ها این ریسک را می پذیرند که جنس چینی به خانه های خود ببرند.
محمود 35 ساله، فعال حوزه لوازم خانگی می گوید: «نمی توان تمامی محصولاتی را که در بانه توزیع می شود، متهم به چینی بودن کرد. برای مثال یک یخچال ال جی در بانه با ضمانت شرکت کره ای به دست مشتری می رسد اما همین محصول در بازار تهران به صورت مونتاژی و در اکثر مواقع با ضمانت نامه غیر معتبر و غیر قابل پیگیری به دست مشتری می رسد؛ اما در این که حجم قابل توجهی از محصولات از چین، کره، مالزی، اندونزی، امارات و کشورهایی از این دست وارد می شود شکی نیست اما بانه دیگر بازاری برای جنس های دست چندم چینی نیست.»

*بانه یا امین حضور؟!
بزرگ ترین بازار تجاری صنعت لوازم خانگی کشور، بازار امین حضور است که مهم ترین و شاید بزرگ ترین مرکز خرید و فروش لوازم خانگی کشور باشد بیشتر فروشندگان این بازار معتقدند که کالایی با مرغوبیت بالا به مشتریان می دهند اما حجم مبادلات بازار بانه نشان می دهد که این بازار دور مرزی به یک رقیب جدی برای امین حضور تبدیل شده است.
 صاحبان مغازه های لوازم خانگی فروشی در سه راه امین حضور معتقدند اگر به دنبال کالایی با کیفیت هستید نباید از بانه خرید کنید اما رضا 45 ساله یکی از فروشندگان حاضر در پاساژ الماس می گوید: «در امین حضور هم کالاهای بی کیفیت به وفور پیدا می شود. بیشتر محصولاتی که در این پاساژ خرید و فروش می شوند، چینی هستند و پس از آن کره ای ها بیشترین سهم بازار را از بورس لوازم خانگی کشور دارند. البته در بسیاری از مواقع کالای مونتاژ شده کره ای در امین حضور به مشتری فروخته می شود و جنس اصلی کره ای هم به دست مشتری نمی رسد. سهم بازار لوازم خانگی کشور بیش از هر کشوری در دست کره ای هاست. با نگاهی به تبلیغات رسانه ای و مغازه هایی که در اجاره آنهاست می توان به این واقعیت پی برد.»
بر اساس آمار اعلام شده، چین با صادرات 2.2 تریلیون دلار در سال 2015، در رتبه نخست کشورهای صادرکننده دنیا قرار گرفت. مچین با این حجم تجاری شریک تجاری یک سوم کشورهای آسیایی است. بر اساس آخرین آمارهای بین المللی که مرکز تجارت بین الملل آی تی سی (ITC – یکی از سازمان های بین المللی مرتبط با تجارت در ژنو) منتشر کرده چین با صادرات 600 میلیارد دلار، 26 درصد سهم بازار جهانی محصولات الکتریکی و الکترونیکی را به خود اختصاص داده و در رتبه نخست کشورهای صادر کننده این محصولات قرار دارد؛ یعنی حدود یک سوم صادرات تجهیزات الکترونیکی دنیا در اختیار این کشور است.
در میان همین کوله هایی که از دوش اهالی بر زمین می نشینند، مدل ها و مارک های معتبری از مارک های معتبر دنیا دیده می شود که خبر انحصار بازار بانه توسط محصولات چینی دست دوم را تکذیب می کند. هر چند با توجه به انبوه کالاهای موجود موجود در بانه، این برندها در اقلیت قرار دارند اما به هر حال مارک های معتبر تحت لیسانس هم در بازار بانه موجود است. کالاهای چینی هم دارای برندهای مختلفی هستند و اجناس با کیفیتی هم دارند اما با توجه به قانون «هر چقدر پول بدهی همانقدر آش می خوری» مسلما این مارک ها نسبت به هموطن های دیگر خود قیمت تمام شده بالاتری دارند.
با این که بازار بانه در سال های اخیر شرایط خود را تغییر داده و از میان محصولات متعدد می توان کالای اصل هم پیدا کرد؛ اما هنوز جنس تقلبی در حجم قابل توجهی در این بازار خرید و فروش می شود. نکته جالب اینجاست که خریداران با اشراف به این موضوع، محصول را خریداری می کنند. در بازار بانه برخی محصولات واحد سنجش برای خرید و فروش ندارند. برای مثال فلش مموری یکی از محصولاتی است که در بانه در حجم زیاد خرید و فروش می شود.

*فلش مموری هر گونی 200 هزار تومان!
نکته جالب اینجاست که اگر شما در بازار بانه مردی را دیدید که فریاد می زند: «فلش مموری یه گونی 200 هزار تومان» اصلا تعجب نکنید. تقی 45 ساله که نمایندگی یکی از محصولات لوازم خانگی کره ای را در بازار امین حضور دارد، می گوید: «بیشتر اجناسی که در داخل گونی در بازار بانه خرید و فروش می شوند قاچاق و یا بسیار بی کیفیت هستند. برای مثال سال گذشته از بانه یک گونی فلش مموری خریداری کردیم اما فقط شش عدد از آنها قابل استفاده بود.»
البته فراموش نکنیم که مارک های معتبری همانند ترانسند و کینگستون هم چینی هستند اما زدن برچسب این مارک ها با بسته بندی حتی بهتر از آنها کاری ندارد. پس حتی الامکان از خرید این گونه فلش ها که فلش 32 گیگابایتی را 12 تومان می فروشند، خودداری کنید. گاهی این اجناس واقعا با کیفیت هستند اما نیاز است که قبل از خرید امتحان شوند. رضا برادر تقی که در امین حضور بیشتر ظروف ریز آشپزخانه می فروشد، می گوید: «من هم در سال های گذشته از بانه یک قابلمه تفلون خریدم. زمانی که برای معامله رفتیم محصولات با کیفیت متوسط اما با قیمت بسیار مناسب بود اما وقتی بار در تهران تخلیه شد تمامی قابلمه ها کج یا در شکسته و ... بودند. برای خرید انبوه در این بازار باید دقت بسیاری داشت.»
 تفاوت قیمتی در این دو بازار بسیار زیاد است. البته این موضوع به مجموعه ای از عوامل بستگی دارد؛ یکی از آنها فاکتورهایی است که در بانه با قیمت مناسب و در امین حضور با قیمت های نجومی به مشتریان داده می شود. مثلا در مورد کالاهایی که گمرک زیادی می خورند تفاوت قیمت بالاست در LCD و یخچال فریزر و کولر گازی و ... هم تفاوت قیمت بالاست؛ اما در بعضی کالاهای دیگر به اندازه حجم انبوه نیست.
 شما در بازار امین حضور و بازار بانه کالایی مانند قابلمه را در حجم اندک با اختلاف قیمتی بسیار کم تهیه می کنید؛ اما در برخی کالاها اختلاف قیمتی بسیار زیاد است. برای مثال، کولر گازی یا ال ای دی یکی از پرطرفدارترین محصولاتی هستند که از بانه خریداری می شوند. تفاوت قیمتی این محصولات با بازار تهران به اندازه ای زیاد است که مشتری راه طولانی و مصائب مسیر را به جان می خرد. در حال حاضر برندهای مختلفی از کشورهای جهان کولر گازی هایی تولید می کنند که در بازار کشورمان خرید و فروش می شوند؛ اما مهم ترین محصولاتی که به صورت عمده در بازار ایران مشتری دارند، برندهایی مانند ال جی، میتسوبیشی، تراست، آرچلیک، جنرال، دوو، سامسونگ و ... است.

*گارانتی فقط یک کارت است؟!
بسیاری از مشتریان کیفیت محصول را در گارانتی آن می بینند. در تصور بسیاری از مردم، اگر محصول دارای گارانتی باشد، پس با کیفیت است. در بازار امین حضور مشتری این فرصت را دارد که محصول را با گارانتی نمایندگی معتبر خریداری کند. در بسیاری از مواقع نمایندگی ها با گارانتی شرکت، محصول را به فروش می رسانند و از برنامه های مختلفی برای تضمین آن استفاده می کنند. درست است که این روزها به کمک یک نرم افزار می توان بر اصل یا تقلبی بودن آن صحه گذاشت اما در بسیاری از مواقع مشتری هنوز به گارانتی اعتماد و اعتقاد بیشتری دارند.
محصولاتی که در بانه خرید و فروش می شوند بیشتر با این دید خرید و فروش می شوند که گارانتی ندارند اما در سال های اخیر این نگاه کمی تغییر کرده است؛ یعنی در بازار بانه هم محصولاتی با کیفیت و قیمت مناسب و با گارانتی می توان یافت، تعدادی از کالاهایی که حجم خرید و فروش آنها در بازار بانه بسیار زیاد است دارای گارانتی هستند.
این کالاها بیشتر شامل لپ تاپ، ال سی دی و ... است. در برخی مواقع اگر محصول گارانتی نداشته و اگر محصول برای کشور امارات باشد شرکت هایی در تهران این کالاها را به شرطی که مدل اصلی باشد با دریافت هزینه، گارانتی می کنند. تعداد دیگری از کالاها هم گارانتی دارند که به همراه کالا کارت گارانتی داخلی را دریافت می کنند. درست است که تعداد این کالاها بسیار کم است اما گارانتی کالا قابل پیگیری و مختص شرکت مادر است.
تعداد دیگری از کالاهای دیگر گارانتی ندارند اما شرکت هایی در داخل با دریافت هزینه ای آنها را گارانتی می کنند و حتی اعلام می کنند که خسارت شکستگی و سوختگی بعضی وسایل الکتریکی راهم پرداخت می کنند؛ اما اکثر کالاها گارانتی ندارند و یکی از دلایل قیمت پایین این نوع کالاها، نبود گارانتی است.
نکته جالب اینجاست که در برخی مواقع کالایی که در بانه خرید و فروش می شود با گارانتی اصل شرکت بوده اما آن کالا را با قیمت بسیار بالاتر با گارانتی نمایندگی شرکت در تهران باید در بازار امین حضور خریداری کرد. یک نمونه جالب این است که به گفته محمود یکی مغازه داران بازار امین حضور، یافتن کالایی که سال هاست به ایران نمی آید در بانه، امری عادی است اما این کالا بدون داشتن نمایندگی در ایران، گارانتی با قابلیت پیگیری ارائه می کند از ویژگی های عجیب است.

*در جستجوی کالای قاچاق
کالای قاچاق به موضوعی چالش برانگیز در اقتصاد ایران تبدیل شده و بخش قابل توجهی از نارسایی ها و مشکلات امروز اقتصادی کشور، ریشه در این پدیده تلخ  دارد.
طبق گزارش‌های منتشر شده؛ ارزش کالاهای قاچاق حدود 15 میلیارد تومان است، به طور یقین این حجم از واردات غیرقانونی برای کشور که نقشه راه آن در چارچوب سیاست های اقتصاد مقاومتی تعریف شده، سازنده به نظر نمی رسد و می تواند اهداف و دستورکارهای مقتضی برای دستیابی به اهداف بلند اقتصادی را تحت الشعاع قرار دهد.
مقابله با کالای قاچاق مستلزم تامین مجموعه ای از پیش نیازها و عوامل به هم پیوسته است و در صورت عدم تحقق و حصول آن، دستیابی به موفقیت در بخش مذکور سخت و دشوار خواهد بود.
یکی از حلقه های تاثیرگذار در مقابله با کالای قاچاق معطوف به بخش عرضه می شود که البته طرح این موضوع به معنای محدود شُدنِ صِرف و مطلق به این بخش و غفلت از ضروریات دیگر نیست اما به هر ترتیب در سیکلی که کارشناسان برای مهار کالای قاچاق تعریف می‌کنند، بخش توزیع از عرصه های قابل توجه به نظر می رسد.
در این میان طرح این سئوال که عمده ترین مبادی قاچاق کجاست، نخستین گام برای محدود سازی عرصه چنین محصولات غیر مجازی محسوب می شود. با نیم نگاهی به مرزها و عرصه‌های جغرافیایی ایران، به این واقعیت پی می‌بریم که برخی از مناطق، به شدت مستعد عرضه و فروش محصولات قاچاق هستند.
در این میان، شهر بانه به عنوان یکی از مراکز عرضه کالاها و محصولات قاچاق، بخصوص در بخش لوازم خانگی مطرح است و همواره در طول سال شاهد این امر هستیم که افراد و گروه‌هایی برای خرید محصولات و کالاهای مورد نیاز خود با قیمت نازل تری به این شهر کوچک عزیمت می‌کنند.
برخی از فعالان اقتصادی معتقدند؛ آنچه که باعث پایین بودن قیمت کالاها و لوازم خانگی در این شهر شده به تکثر و تعدد کیفی کالاها باز می‌گردد.
مصطفی زیارتی، یکی از فعالان عرضه توزیع و فروش لوازم خانگی در گفتگو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی، با اشاره به ضرورت در نظر گرفتن معیارهای لازم برای خرید محصولات خانگی اظهار کرد: بدون تردید، متقاضی بر اساس میزان هزینه ای که برای خرید محصول مورد نیاز خویش اختصاص داده، قادر به انتخاب کالای مورد نیاز خود خواهد بود.
وی افزود:کم نیستند کالاها و محصولاتی که در شهر بانه با قیمت پایین به فروش می رسند، اما بسیاری از این محصولات، فاقد کیفیت لازم هستند و بعد از مدت محدودی استفاده، نواقص آن بروز پیدا می‌کند.
این فعال در بخش عرصه و فروش لوازم خانگی گفت: به تعبیر دیگر در صورت عزم متقاضی برای خرید محصول با کیفیت، میزان هزینه پرداختی به شکل قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
زیارتی تصریح کرد: کالاهای موجود برای عرضه و فروش در شهر بانه، بر اساس کیفیت و نوع گارانتی که آن را پوشش می‌دهد، قیمت گذاری می‌شود و گاهی ممکن است یک محصول با نام و طرح مشابه، تنها به دلیل گارانتی که از آن برخوردار است، با افزایش قیمت همراه شود.
وی افزود: البته بنده منکر ارزان فروشی در شهر بانه نیستم و به طور قطع افراد و گروه هایی که برای خرید کالا به این شهر سفر می‌کنند، با علم به اینکه قیمت ها در این شهر متفاوت از دیگر شهرهای کشور است به خرید محصول از بازار این خطه مبادرت می ورزند.
زیارتی گفت: پیش از آنکه نگاه خود را به یک کالا یا محصول خاص محدود کنیم، باید از این زاویه به موضوع مذکور نگریسته شود که تبعات و پیامدهای خرید لوازم خانگی از بانه مشمول چه مواردی می شود.
یکی دیگر از نارسایی های مرتبط با خرید لوازم خانگی ارزان قیمت از شهر بانه، معطوف به ضمانت نامه هایی می شود که متاسفانه فاقد پشتوانه و اصالت لازم هستند و در صورت بروز ایراد و اشکال در وسایل خریداری شده، امکان ارائه خدمات پس از فروش مناسب و پوشش گارانتی معتبر، برای آن وجود ندارد.
خرید کالاهای بی کیفیت، از موضوعاتی است که بسیاری از خریداران لوازم خانگی در شهر بانه تجربه کرده اند.
در این میان موضوع قاچاق، از پدیده‌هایی به شمار می رود که در بررسی و تحلیل و آسیب شناسی آن باید به زمینه ها و بستر شکل‌گیری آن توجه شود، در غیر این‌صورت راه حل‌های تعریف شده برای مهار آن،  نتیجه مطلوبی نخواهدداشت.
این قاعده در ارتباط با شهر بانه نیز صدق می‌کند. در بررسی زمینه های این عارضه، با توجه به ضریب بیکاری و محدودیت هایی که در فرصت های شغلی در این شهر وجود دارد، متوجه عوامل اثرگذار در شایع شدن این شیوه از داد و ستد خواهیم شد و طبیعتا مقابله موثر در برابر این عارضه، مستلزم ایجاد و عرضه فرصت های شغلی هر چه بیشتر است، در غیر این‌صورت، ساکنین نواحی این‌چنینی برای تامین معیشت و نیاز اقتصادی خود، چاره ای جز فعالیت در چنین عرصه هایی نخواهند داشت.
امید آن می رود با فرهنگ سازی و آموزش صحیح و همچنین افزایش ضریب تولید، ایجاد فرصت‌های شغلی در مناطق مرزی و نظارت هر چه بیشتر، بساط شوم پدیده قاچاق برای همیشه از این شهر و دیگر مناطق کشور رخت بر بندد؛ در غیر این صورت با وجود چنین معضلاتی پیمایش صحیح مسیر توسعه اقتصادی راه به جایی نخواهد بُرد.