گروه انرژی – مجتبی آزادیان: اسدالله قره‌خانی نماینده مردم علی آباد کتول در مجلس شورای اسلامی و عضو و سخنگوی کمیسیون انرژی در خانه ملت در گفتگو با «تجارت» در خصوص اهمیت پرداختن به انرژی های تجدید پذیر و نو و راهکارهای دولت و مجلس برای افزایش سرمایه گذاری و بهره برداری در انرژی های تجدید پذیر اظهار داشت: در موضوع انرژی های تجدیپذیر چند عامل تاثیرگذار است، اولا این یک تکلیف قانونی است که در برنامه ششم توسعه تکلیف آن به وزارت نیرو داده شده که 5 هزار مگاوات در مدت 5 سال انرژی های تجدیدپذیر اعم از انرژی های خورشیدی، بادی و ... تولید کند.
وی ادامه داد: عامل دیگری که در بحث انرژی های تجدیپذیر بسیار مهم است، پتانسیل قوی و بالای کشورمان "ایران اسلامی" در توسعه انرژی های تجدیدپذیر است که هم نور فراوان و شدت تابش در کشورمان بسیار فراوان است و هم سرزمین های وسیعی که ما را در این زمینه از کشورهای دیگر متمایز کرده است. و هم تونل‌های بادی زیادی در کشور داریم، به علت اینکه گرمسیر و خشک است مانند خواف و ... .
سخنگوی کمیسیون انرژی در مجلس شورای اسلامی درادامه به معاهده های بین المللی اشاره کرد و گفت: این معاهده ها از جمله معاهده پاریس و توسعه انرژی های پاک و پرهیز از انتشار گازهای گلخانه ای را داریم که ایران همه این اقدامات را پذیرفته است و دررابطه با کاهش گازهای گلخانه ای و از لحاظ زیست محیطی در کشورمان متعهد هستیم که به این سمت برویم.
وی افزود:از طرف دیگر در کشورمان یکی دیگر از عواملی که برای پرداختن به انرژی های نو بسیار مناسب است، اینکه هراندازه بخواهیم در تولید برق از سوختهای فسیلی صرفه جویی کنیم، این سوختها را میتوانیم صادر کنیم و ارزآوری برای کشورمان داشته باشیم.
قره خانی گفت: همچنین کشور ما به گونه ای است که انرژی های نو میتواند در همه نقاط کشور پراکنده باشد، حتی در جاهایی که حس کرده بودیم ابر زیاد است، به صورت پایلوت اقداماتی انجام شد که مقرون به صرفه هم بود. پس پراکندگی هم داریم و از طرفی بحث خطوط انتقال زیادی را برای سرمایه گذاری در انرژی های تجدیدپذیر نداریم و از طرفی پِرت برق نیز بسیار کمتر خواهد شد و به شکل پراکنده میتوان انرژی های تجدیدپذیر را تولید کرد، و هم در مقیاس بسیار جزئی که یک خانوار کوچک می تواند برق تولید کند و هم در سطح بسیار بزرگ.
نماینده مردم علی آباد کتول در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: سرمایه گذاری اولیه در این زمینه تاکنون مقداری سنگین بود، اینجاست که ما برای اینکه سرمایه گذار را راغب کنیم که سرمایه گذاری در این زمینه داشته باشد، باید با قیمت بالاتری از انها برق را خریداری کنیم. چون به مردم به قیمت پایین می فروشیم اما از انها به قیمت بالاتری می خریم. ولی انرژی حرارتی چون سوخت را مجانی میدهیم، آنها به راحتی سرمایه گذاری می کنند و مقرون به صرفه است پس سرمایه گذاری اولیه در انرژی های تجدی پذیر طوری است که حتما باید برق را با قیمت بالاتری خریداری کنیم.
وی ادامه داد: پس قانونگذار تحت عنوان عوارض در تبصره 6 بند ه این امر را دیده و 8 درصد برق مصرفی به عنوان عوارض در نظر گرفته شده که 50 درصد آن یعنی 4 درصد هزینه برق مصرفی به انرژی های تجدیپذیر اختصاص خواهد یافت که موجب می شود سرمایه گذار رغبت برای سرمایه گذاری داشته باشد و هم سوخت صرفه‌جویی را بتوانیم صادر کرده و ارزآوری داشته باشیم.
قره خانی در پایان اظهار داشت: متاسفانه دولت در سال گذشته این عوارض را در اختیار ساتبا قرار نداد، پارسال عوارض به صورت 50 ریال برای هر کیلووات ساعت برق مصرفی بود. اما به صورت کلی باید بگویم که بنا نیست که تولید برق در اختیار وزارت نیرو باشد و وزارت نیرو باید آن را به بخش خصوصی واگذار کرده و تنها 20 درصد سهم داشته باشد.
لازم به یادآوری است که نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه 15 بهمن صحن علنی پارلمان در جریان ادامه بررسی بخش درآمدی لایحه بودجه سال97 کل کشور در مصوبه ای بند «ه» تبصره 6 لایحه بودجه در بخش درآمدی را به تصویب رساندند که بر اساس آن عوارض تامین منابع اجرای طرح‌های توسعه‌ای و نگهداری شبکه‌های روستایی و تولید برق تجدیدپذیر و پاک به میزان 8 درصد برق مصرفی در سقف 12هزار و 800میلیارد ریال تعیین می‌شود. طبق این مصوبه، مشترکین روستایی و چاه‌های کشاورزی از شمول حکم این بند معاف هستند.
* اختصاص 4 درصد هزینه برق مصرفی برای انرژی‌های نو
لازم به ذکر است که درحاشیه نمایشگاه بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر، تفاهم‌نامه سه‌جانبه‌ای برای ایجاد ظرفیت نیروگاه خورشیدی معادل ۵۰ مگاوات به ارزش ۷۰ میلیون دلار به امضا رسید.
براساس این قرارداد که بین دو شرکت خصوصی و یک بانک به امضا رسیده، ظرفیت ایجاد ۵۰ مگاوات به ارزش ۷۰ میلیون دلار با پشتیبانی پست بانک فراهم شده است.
عضو سندیکای صنعت برق با اشاره به امضای این تفاهم‌نامه سه‌جانبه در جمع خبرنگاران گفت: تاکنون تمام شرکت‌هایی که مجری احداث نیروگاه‌های خورشیدی بوده‌اند پول خود را به صورت نقد یا قسطی از مشتری دریافت می‌کردند و در ازای آن خدمات ارائه می‌دادند، اما با توجه به اینکه بحث نیروگاه‌های تجدیدپذیر باید در کل کشور توسعه پیدا کند به دنبال راهکارهایی برای گسترش این انرژی بودیم و در همین راستا اولین و بزرگترین تفاهم‌نامه با پست بانک منعقد شده است.
به گفته مصطفی آزاد، این تفاهم‌نامه بدین منظور بوده تا تمام مشتریانی که معرفی می‌شوند بتوانند از تمام تسهیلات به صورت پنج‌ساله استفاده کنند، به عبارت دیگر متقاضیان نه تنها نباید سرمایه‌ای را بیاورند، بلکه اقساط آنها از محل درآمدی که وزارت نیرو برای آنها در نظر گرفته کسر می‌شود.
این عضو سندیکای صنعت برق با بیان اینکه براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته قرار شده که این پروژه در فاز اول برای ۵۰ مگاوات اجرایی شود، گفت: علیرغم اینکه این پروسه از پنجم مردادماه سال ۱۳۹۵ استارت خورده است، اکنون میتوانیم شاهد اثرات مثبت آن باشیم.
آزاد ادامه داد: در کل ۸۵۰ میلیون دلار تامین مالی پروژه در نظر گرفته شده که در فاز اول قرار شده ۷۰ میلیون دلار اجرایی شود و امیدواریم در فاز دوم بتوانیم اقدامات گسترده‌تری را در این حوزه انجام دهیم.
وی در پاسخ به این سوال که شروع فعالیت از چه زمانی استارت می‌خورد، اظهار کرد: در حال حاضر برای ۵۵۰ نیروگاه کوچک قرارداد داریم که میتوانیم در سریع‌ترین زمان ممکن وارد مرحله اجرا شویم، اما به لحاظ ظرفیت باید گفت که میتوانیم ماهانه ۲۵۰۰ نیروگاه خانگی ایجاد کنیم.
براساس این تفاهم‌نامه، شرکت مدیریت پروژه نیروگاه‌های سولار، مجری طرح و شرکت سولار صنعت فیروزه تامین‌کننده تجهیزات این طرح خواهند بود و در واقع این اولین بار است که شرکت‌های خصوصی برای توسعه تجدیدپذیرها با بانک به تفاهم رسیده‌اند که با توجه به شرایط فعلی تجدیدپذیرها در کشور گام مهمی محسوب می‌شود.
*معاون وزیر نیرو: ممکن است سال آینده شاهد مرگ انرژی‌های تجدیدپذیر باشیم
همچنین سید محمد صادق زاده در حاشیه دهمین نمایشگاه بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر در جمع خبرنگاران با اشاره به اینکه در حال حاضر هزینه تمام شده یک کیلووات ساعت برق خورشیدی 4 سنت است که طبق پیش‌بینی‌های صورت گرفته این عدد تا سال 2020 به 3 سنت و در سال‌های بعد به دو سنت و کمتر از آن کاهش می یابد، ادامه داد: با این حساب باید گفت تجدیدپذیرها ارزان‌ترین انرژی حتی در کشور ایران است.
معاون وزیر نیرو گفت: در شرایط فعلی، تامین برق از خورشید نسبت به تولید برق حتی با پربازده‌ترین نیروگاه‌های فسیلی که نیروگاه سیکل ترکیبی است و از گاز طبیعی تغذیه می شود هزینه کمتری را به کشور تحمیل می‌کند و باید صراحتا اعلام کرد که علیرغم اینکه نیروگاه‌های سیکل ترکیبی بازده بالای 50 درصد دارند اما تولیدبرق توسط آنها گران تر تمام می‌شود، چراکه حداقل 2+1 سنت هزینه تبدیل انرژی می‌شود و اگر ارزان ترین قیمت گاز طبیعی ممکن که حدود 12 تا 13 سنت در مترمکعب است را معیارقرار دهیم و با احتساب هزینه‌های آلودگی زیست محیطی ناشی از احتراق گاز طبیعی و توزیع ذرات معلق که حدود 2 تا 3 سنت نیز دولت متحمل هزینه‌های اجتماعی ناشی از آلودگی می‌شود، میتوانیم صراحتا اعلام کنیم که تجدیدپذیرها نسبت به فسیلی‌ها ارجح هستند.
معاون وزیر نیرو با تاکید بر اینکه ایران استعداد بسیار خوبی در انرژی‌های تجدیدپذیر دارد، ادامه داد: خورشیدی که در ایران می‌درخشد بیش از 300 روز را در بسیاری از نقاط کشورتحت تابش بسیار پیوسته و غنی قرار می‌دهد، علاوه‌بر این خورشید در ایران 2.5 تا سه برابر آلمان و دیگر کشورهای اروپایی می‌تابد که همین مساله پتانسیل‌های کشور را در این حوزه نشان می‌دهد. همچنین در خصوص پتانسیل تولید برق از انرژی باد نیز ایران ظرفیت بسیار خوبی دارد.
وی افزود: در طول دو تا سه دهه گذشته فناوری تجدیدپذیرها بسیار توسعه پیدا کرد، به‌طوری که بازده این انرژی از زیر 10 درصد به 20 درصد افزایش پیدا کرد، یعنی به ازای میزان سرمایه‌گذاری که کم شده انرژی بیشتری نیز تولید شده، همین مسائل موجب شد تا قیمت‌ها کاهش یابد و امروز دیگر تجدیدپذیرها با شرایط سه دهه پیش عرضه نشود. لذا لازم است که افراد مسوول دانش قدیمی خود را تغییر داده و با دانش جدید تصمیم گیری کنند.
به گفته صادق زاده، در مجموعه تجدیدپذیرها انرژی‌های بادی و خورشیدی 90 درصد تولید انرژی را به خود اختصاص داده‌اند، 10 درصد مابقی نیز مربوط به نیروگاه‌های آبی کوچک و نیروگاه‌های زمین گرمایی می‌شود که در این دو مورد نیز ایران پتانسیل‌های زیادی دارد. سالیان گذشته یعنی در حدود 40 سال پیش که تجدیدپذیرها در حال شکل‌گیری در دنیا بودند برخی از کشورهای توسعه یافته که نگرانی هایی مبنی بر وابستگی به نفت و گاز خاورمیانه داشتند به توسعه تجدید پذیرها علیرغم گران بودن این صنعت اقدام کردند و با این کار امنیت انرژی کشور خود را افزایش دادند. زمانی که آلمان توسعه انرژی‌های خورشیدی را در کشورش آغاز کرد برای هر کیلووات انرژی خورشیدی باید حدود 5000 دلار هزینه می‌شد که این رقم بسیار گران بود اما امروز شرایط بسیار متفاوت است، چراکه بعد از اینکه توسعه بازار توسط این کشورها انجام شد قیمت تجدید پذیرها نیز بسیار کاهش پیدا کرد.
معاون وزیر نیرو ادامه داد: انرژی تجدیدپذیر، امنیت در مناطق خالی از سکنه را ایجاد می‌کند علاوه بر این با توسعه این انرژی امنیت تامین انرژی کشور در مقابل زلزله، بلایای طبیعی حتی حوادث نظامی ایجاد خواهد شد، اما مهم‌ترین ویژگی ارزان‌تر بودن انرژی‌های تجدیدپذیر است. امروز هزینه تولید این انرژی در کشور نصف انرژی فسیلی تمام می‌شود. علاوه‌بر این از هدررفت نفت و گاز ارزشمند کشور جلوگیری می‌کند که با حفظ این دو منبع مهم میتوان جنبه‌های صادرات کشور را ارتقا داد.
وی با رد شایعه گران بودن باتری پنل‌های خورشدی، تصریح کرد: در پنل‌های خورشیدی که در ایران استفاده می‌شود از باتری استفاده نشده است. به عبارت بهتر نیروگاه‌های خورشیدی دو نوع هستند، نوع اول نیروگاه‌های متصل به شبکه و نوع دوم نیروگاه‌های مجزای از شبکه که نیروگاه‌هایی است که از باتری استفاده می‌کنند. نیروگاه‌های مجزا از شبکه برای کشورهایی که برق‌رسانی در آنها کامل انجام نشده و مناطقی که برق‌رسانی صورت نگرفته ضرورت دارد. در ایران که یکی از توسعه یافته‌ترین کشورها در زمینه‌ی توسعه شبکه و برق رسانی است و برق به تمام نقاط کشوررسیده، میتوان گفت که از نیروگاه‌های مجزا از شبکه بجز در موارد استثنا استفاده نمی‌شود. بنابراین نیروگاه‌های خورشیدی که در حال حاضر در اصفهان، کرمان، همدان، یزد، هرمزگان، خراسان، قم و تهران و مناطق مختلف کشور به بهره‌برداری رسیده‌اند هیچ کدام از باتری استفاده نمی‌کنند و مستقیما به شبکه وصل هستند.
صادق زاده با اشاره به استقبال سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر ایران، گفت: حجم زیادی از استقبال سرمایه گذاری خارجی در کشور عملیاتی شده و تقریبا 70 درصد ظرفیت‌هایی که در کشور در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر احداث می‌شود سرمایه‌های خارجی است که وارد کشور می‌شود. حجم زیادی از سرمایه گذاری‌های خارجی موجب احداث نیروگاه، اشتغال و تامین برق کشور شده و به نظر من یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی که موفق شد به معنای واقعی سرمایه گذاری‌های خارجی را جذب کند بخش انرژی‌های تجدیدپذیر بوده است.
وی گفت: درشرایط فعلی 450 مگاوات نیروگاه در کشور به بهره‌برداری رسیده و 700 مگاوات دیگر نیز در حال احداث است که عملیات احداث آنها شروع شده و براساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته برخی از آنها تا پایان امسال و بخش دیگر از آن در شش ماهه اول سال آینده و باقی‌مانده تا اواخر سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد که این ظرفیت قابل توجهی است.
معاون وزیر نیرو ادامه داد: طبق براوردهای صورت گرفته در انرژی های تجدیدپذیر به ظرفیت بالای 1100 مگاوات خواهیم رسید که تعهدمان را برای اولین سال قانون برنامه ششم عملیاتی خواهیم کرد، اما نگرانی‌هایی به وجود آمده که احتمالا تجدیدپذیرها در سال‌های آینده دچار رکود خواهند شد که آن برخورد اشتباه سازمان برنامه و بودجه با تجدیدپذیرها است. در توضیح این مساله باید گفت علیرغم اینکه براساس ماده 5 قانون حمایت از صنعت برق مبلغی به نام عوارض برق از مردم گرفته می‌شود و به موجب قانون باید 100 درصد آن صرفا برای برق روستایی و تجدیدپذیرها هزینه شود وهمین قانون نیز مجددا در بند 3 ماده 12 اساسنامه ساتبا تاکید شده و قانونگذار تاکید کرده که 100 درصد آن صرفا جهت توسعه تجدیدپذیرها و برق روستایی هزینه شود، اما متاسفانه سازمان برنامه و بودجه بخش مهمی از این پول را بابت هزینه‌های جاری هزینه می‌کند که علیرغم درگیری‌ها و پیگیری‌های زیاد و ناامیدی‌هایی که برای بخش خصوصی پیش آمد و متاسفانه این حوزه سه ماه پول برق خود را دریافت نکرد و برخی از سرمایه گذاران نیز از ادامه مسیر منصرف شدند و اعلام خسارت کردند اما مسیر اصلاح نشد.
صادق زاده گفت: به اعتقاد من این امر نشان‌دهنده این است که ناهماهنگی بسیار جدی در زمینه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در حال وقوع است که این مساله روند توسعه تجدیدپذیرها را کند کرده، این اقدام بزرگترین ضربه را به تجدیدپذیرها زد، اگرچه هنوز تجدیدپذیرها نمرده‌اند اما با ادامه این روال که به نظر می‌رسد قرار است این شرایط ادامه داشته باشد، شاهد مرگ تجدیدپذیرها در سال آینده خواهیم بود.
