کورش شرفشاهی: هنوز بیش از هفت ماه از شروع به کار دولت دوازدهم نمی گذرد که نمایندگان مجلس شورای اسلامی دست به استیضاح زدند؛ اما این استیضاح سه وزیر اقتصادی یعنی وزرای کار، راه و جهاد کشاورزی را هدف قرار داد. پس از آنکه بارها نمایندگان در تذکرات شفاهی وکتبی به برخی موارد اشاره کردند، یک باره بحث استیضاح قوت گرفت و عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی این سه مورد را اعلام وصول کرد. استیضاح علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و استیضاح عباس آخوندی هر کدام با 24 امضا در جلسه علنی سه شنبه هفته گذشته مجلس اعلام وصول شد.همچنین تقاضای استیضاح محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی هم روز چهارشنبه هفته گذشته اعلام وصول شد.
نحوه استیضاح وزرا
در این رابطه یک عضو هیات رییسه جزییات جلسات استیضاح وزیران کار، تعاون و رفاه اجتماعی، راه و شهرسازی و جهاد کشاورزی را که قرار است سه شنبه و چهارشنبه این هفته در مجلس مطرح شود، تشریح کرد.اکبر رنجبرزاده در گفت وگو با ایرنا در مورد زمان بندی برگزاری جلسه استیضاح وزیران تعاون، کار و رفاه اجتماعی، راه و شهرسازی و جهاد کشاورزی گفت: جلسه استیضاح علی ربیعی در نوبت صبح سه شنبه و جلسه استیضاح عباس آخوندی در نوبت عصر سه شنبه برگزار می شود.وی اضافه کرد: جلسه استیضاح محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی نیز در روز چهارشنبه در مجلس شورای اسلامی برگزار می شود.رنجبرزاده با اشاره به این که مدت زمان استیضاح برای هر وزیر پنج ساعت است، ادامه داد: بر اساس مواد 112 و 223 آیین نامه داخلی مجلس، برای هر استیضاح، ابتدا باید موافقان استیضاح دو ساعت فرصت دارند که به تشریح دیدگاه های خود نسبت به استیضاح وزیران بپردازند، محدودیت برای تعداد افراد وجود ندارد.وی افزود: همچنین طبق آیین نامه داخلی مجلس وزیر راه و شهرسازی و (رییس جمهوری ) حداقل سه ساعت فرصت دارند از عملکرد این وزارتخانه دفاع کنند، آنان می توانند یک ساعت از وقت خود را حداکثر در اختیار دو نماینده موافق قرار دهد.رنجبرزاده گفت: به احتمال زیاد اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری در جلسه سه شنبه مجلس شورای اسلامی حضور می یابد.
موکول شدن استیضاح به بعد تعطیلات
این در حالی است که نماینده مردم یزد در مجلس شورای اسلامی گفت که جمعی از نمایندگان درخواست دارند که استیضاح وزرای راه، رفاه و کشاورزی به بعد از تعطیلات موکول شود.ابوالفضل موسوی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: استیضاح وزرا ۱۵ و ۱۶ اسفند اعلام وصول شده و طبق آیین‌نامه داخلی مجلس باید حداکثر ۱۰ روز بعد از اعلام وصول، جلسه استیضاح برگزار شود. اگر بخواهیم ۱۰ روز بعد از اعلام وصول را در نظر بگیریم به تاریخ ۲۵ اسفند می‌رسیم که روز پنج‌شنبه است و مجلس جلسه ندارد و بعد از آن هم جلسه‌ای تشکیل نمی‌شود بنابراین این موضوع قابل بررسی است که آیا می‌شود استیضاح را به اولین جلسه بعد از تعطیلات مجلس موکول کرد یا خیر؟وی افزود: نمایندگان عموما بازه زمانی فعلی را برای استیضاح وزرا مناسب نمی‌دانند، ضمن اینکه به نظر می‌رسد باید اجازه دهیم وزرا از حداکثر وقت‌شان استفاده کنند و بعد اقدام به استیضاح آنها کنیم اگرچه برگزاری جلسه استیضاح در این فرصت نیز ایراد قانونی ندارد. برخی نمایندگان نیز در همین راستا درخواست داشتند که جلسه استیضاح به بعد از جلسات مجلس موکول شود که این به نفع مردم است.این عضو کمیسیون عمران با اشاره به لایحه دو فوریتی اصلاح ساختار دولت، اظها کرد: در این لایحه تفکیک وزارتخانه‌های راه و شهرسازی، تعاون، کار و رفاه اجتماعی و صنعت و معدن پیش‌بینی شده، چرا که دولت معتقد بوده وظایف سنگینی بر عهده این وزارتخانه‌هاست و باید تفکیک شود. این لوایح به کمیسیون‌های عمران و اجتماعی ارسال شد و کلیاتش تایید شد اما از کمیسیون اجتماعی به صحن مجلس ارجاع نشد و در ادامه رای‌گیری کابینه را داشتیم که در واقع نظر مجلس این بود که این وزارتخانه‌ها با همین ساختار کارشان را شروع کنند.موسوی با اشاره به تشکیل کمیسیون ویژه بررسی اصلاح ساختار دولت در مجلس، اضافه کرد: در این کمیسیون نمایندگانی از کمیسیون‌های مختلف عضویت پیدا کردند از جمله من و آقای سیداحسن علوی از کمیسیون عمران به عضویت کمیسیون ویژه در آمدیم اما با توجه به اینکه بودجه سال ۹۷ در دستور کار مجلس بود، یک ماه و نیم است این کمیسیون تشکیل نشده است.نماینده مردم یزد در مجلس تصریح کرد: وقتی دولت اصلاح ساختار را پیشنهاد می‌دهد در واقع معتقد است که وظیفه سنگینی بر عهده وزارتخانه‌هاست و یک نفر نمی‌تواند این وظایف را انجام دهد بنابراین مجلس هم در این اتفاقات سهیم است اما نمی‌توان گفت که مجلس در یک حادثه مدیریتی مقصر و مسئول است اما به هر حال دولت وظیفه خود را انجام داده و ما هنوز به این موضوع رسیدگی نکردیم و حالا کمتر از شش ماه از فعالیت وزرا می‌خواهیم اقدام به استیضاح آنها کنیم.این عضو کمیسیون عمران مجلس با تاکید بر اینکه باید ابتدا اصلاح ساختار دولت در دستور کار مجلس قرار گیرد، گفت: در این صورت است که وظایف وزرا مشخص می‌شود و بعد استیضاح معنی و مفهوم پیدا می‌کند پس بهتر است فرصت بدهیم که این اصلاح ساختار انجام شود.وی در ادامه با اشاره به ثبت سالانه یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تردد بین شهری و روزانه ۱۵ میلیون تردد در مسیرهای بین شهری، اظهار کرد: در بازه زمانی ۲۵ اسفند تا ۲۰ فروردین ترددها ۱۰ تا ۱۷ درصد افزایش می‌یابد که از این میان ۲۰ درصد به حمل و نقل عمومی و ۸۰ درصد مربوط به خودروهای شخصی است که بیشتر هم مربوط به جاده‌هاست و مسئول جاده هم وزارت راه است. در مورد پروازها هم در این ایام ۱۰ درصد افزایش ظرفیت را شاهد هستیم. وقتی یک وزارتخانه متصدی این همه مسئولیت است چطور می‌خواهیم وزیر را استیضاح کنیم و بعد یک سرپرست این حجم از تردد را مدیریت کند.موسوی با تاکید بر اینکه بازه زمانی فعلی برای استیضاح مناسب نیست، گفت: در وزارت کار نیز وزیر و مدیران این وزارتخانه مشغول ساماندهی وضعیت حقوق کارگران و بازنشستگان هستند بنابراین در این وزارتخانه هم زمان مناسبی برای استیضاح نیست.این نماینده مجلس در پایان با بیان اینکه وزارتخانه‌های کار، راه و کشاورزی وزارتخانه‌های هزینه‌ای هستند، یادآور شد: درست است که وزارت کار شرکت‌های اقتصادی دارد که آن هم معضلی برای این وزارتخانه شده و قابل بررسی است اما این سه وزارتخانه بیشترین مراجعات را دارند و استیضاح وزرای آنها در چنین شرایطی به مصلحت نیست.
استیضاح به تعویق نمی افتد
با تمام این مطالب یک عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه امکان به تعویق افتادن زمان استیضاح وزرای کار، راه و کشاورزی وجود ندارد، گفت که بنابر آیین‌نامه داخلی مجلس، جلسات استیضاح درصورتی که فقط یکی از متقاضیان هم به انجام استیضاح اصرار داشته باشد، برگزار خواهد شد.محمدحسین فرهنگی در گفت‌وگو با ایلنا، با اشاره عدم امکان تعویق در زمان برگزاری جلسات استیضاح وزرای تعاون، کار و رفاه اجتماعی، راه و شهرسازی و جهاد کشاورزی در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه این هفته اعلام کرد: اخبار مربوط به تعویق افتادن زمان استیضاح به هیچ عنوان صحت ندارد و این ۳ فقره استیضاح در زمان خود برگزار خواهد شد.وی با اشاره به صراحت آیین‌نامه داخلی مجلس در این رابطه گفت: پس‌گرفتن امضاء از سوی استیضاح‌کنندگان پس از اعلام زمان برگزاری جلسه استیضاح تاثیری در برگزاری این جلسه استیضاح ندارد و درصورت کاهش تعداد امضاها به زیر حدنصاب ۱۰ امضایی که در آیین‌نامه برای اعلام وصول استیضاح لحاظ شده، عملاً تاثیری در برگزاری استیضاح ندارد.نماینده تبریز در مجلس شورای اسلامی در این مورد توضیح داد: بر این اساس، درصورتی که زمان برگزاری جلسه استیضاح مشخص شده باشد، حتی درصورت کاهش تعداد امضاهای استیضاح تا یک امضا و حتی اگر فقط یکی از استیضاح‌کنندگان به انجام استیضاح اصرار داشته باشد، جلسه استیضاح مطابق آیین‌نامه برگزار می‌شود.عضو هیات رییسه مجلس یادآور شد: تعداد ۱۰ امضا که به‌عنوان حداقل نصاب استیضاح در آیین‌نامه درج شده، صرفاً مربوط به زمان پیش از اعلام وصول است و پس از اعلام وصول استیضاح و تعیین زمان برگزاری جلسه، عملاً امکان به تعویق انداختن جلسه وجود ندارد.این نماینده اصولگرای مجلس در عین حال خاطرنشان کرد: درواقع تنها درشرایطی امکان به تعویق افتادن استیضاح در این مرحله وجود دارد که تعداد امضاها به صفر برسد و این درحالی است که بنابر اطلاعات بنده، تا پایان ساعت کاری روز گذشته تعداد امضاهای هر ۳ استیضاح بیش از حد نصاب بود.فرهنگی یادآور شد: بنابراین، استیضاح وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تا پایان ساعت کاری روز گذشته، ۴۴ امضا داشت، استیضاح وزیر راه و شهرسازی ۴۰ امضاء و استیضاح وزیر جهاد کشاورزی نیز ۳۰ امضا داشت که البته ممکن است پس از آن، مقداری کم و زیاد شده باشد.
تکبر دردسرساز
در این رابطه نایب‌رییس فراکسیون مستقلین ولایی مجلس با تاکید بر اینکه در شرایط کنونی وزرای دولت تاوان برخی عملکردها را پس می‌دهند،گفت:ارتباط سازنده و مثبت بین رئیس‌جمهور و نمایندگان مجلس نباید به یک چالش تبدیل شود که چنین چالشی ممکن است در آینده رنگ و بوی جدی‌تری نیز به خود بگیرد. غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی گفت:در شرایط کنونی وزرای دولت تاوان برخی عملکردها را پس می‌دهند. من قصد ندارم برخی از مسائل را مطرح کنم که ممکن است در آینده پیامدهای منفی برای دولت و مجلس داشته باشد. با این وجود باید عنوان کنم که ارتباط سازنده و مثبت بین رئیس‌جمهور و نمایندگان مجلس نباید به یک چالش تبدیل شود که چنین چالشی ممکن است در آینده رنگ و بوی جدی‌تری نیز به خود بگیرد. هنگامی که آقای روحانی به‌عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شدند برخی عنوان می‌کردند که ایشان در گذشته چندین دوره در مجلس شورای اسلامی حضور داشته و به خوبی با ادبیات و رویکرد نمایندگان مجلس آشنایی دارد. این در حالی است که اگرچه آقای روحانی مشغله‌های فکری و سیاسی بسیاری دارد ارتباط حداکثری با مجلس برقرار نشده است و عدم ارتباط می‌تواند یک ضعف باشد. هنوز برای من مشخص نیست که چرا آقای روحانی با فراکسیون‌ها، کمیسیون‌ها و مجامع استانی هیچ جلسه هم‌اندیشی برگزار نمی‌کند. ، نایب‌رئیس فراکسیون مستقلین ولایی مجلس افزود: آقای روحانی که خود سابقه حضور در پنج دوره مجلس شورای اسلامی را داراست به خوبی به این نکته آگاهی دارد که همکاری دولت و مجلس در اداره اجرایی کشور یک رویکرد ضروری و اجتناب ناپذیر است و این همکاری اگر حداکثری باشد تا چه اندازه می‌تواند در پیشبرد برنامه‌ها موثر و کمک‌کننده باشد. شاید اگر رئیس‌جمهور دیگری بود که قبلا تجربه حضور در مجلس را نداشت، وضعیت شکل دیگری به خود می‌گرفت. به هر حال از رئیس‌جمهوری که در مجلس حضور نداشته نمی‌توان انتظار همکاری و تعامل حداکثری با مجلس داشت. به همین دلیل نیز در شرایط کنونی نمایندگان مجلس بیشتر دلخور و نگران هستند و نسبت به رویکرد دولت گلایه دارند. ما به خوبی به حساسیت مقطع پایان سال آگاهی داریم و به خوبی متوجه شرایط کشور هستیم که در مقطع پایانی سال تغییر وزرا ممکن است باعث اختلال در برخی زمینه‌ها شود. البته بنده منکر برخی نواقص و ناتوانی‌ها در عملکرد برخی وزرا نیستم. با این وجود رویکرد دولت به شکلی بوده که در مقطع کنونی نمایندگان چاره‌ای جز استیضاح وزرا پیش روی خود نمی‌بینند. به‌نظر می‌رسد نمایندگان مجلس ملاحظه کاری را نسبت به دولت کنار گذاشته‌اند و تصمیم گرفته‌اند به‌صورت جدی نسبت به رویکرد دولت اقدام کنند. بنده با بسیاری از همکاران که در مجلس در این زمینه صحبت می‌کنم اغلب نمایندگان عنوان می‌کنند که ما از گذشته تاکنون با تمام وجود با دولت همکاری کرده‌ایم. با این وجود دولت قدردان زحمات ما نیست و پاسخ مناسبی نسبت به رویکرد تعاملی ما نداده است. برخی از نمایندگان عنوان می‌کنند که دولت به دیدگاه‌های ما توجه کافی ندارد و همچنان به مسیری که در پیش گرفته ادامه می‌دهد.وی با تاکید بر اینکه مجلس دهم همچنان هم رویکرد حمایتی نسبت به دولت دارد گفت: با این وجود این حمایت باید دو طرفه و سازنده باشد. هنگامی که مجلس از دولت حمایت می‌کند و به‌صورت غیرمستقیم عنوان می‌شود که نیاز به حمایت مجلس نیست، دیگر نمی‌توان بر همان رویکرد گذشته پافشاری کرد. این رویکرد فعلی احتمالا به ضرر دولت تمام خواهد شد. هیچ‌دولتی بدون نقصان و ضعف نیست و دوستان دلسوز هستند که این نقاط ضعف را به دولت متذکر می‌شوند. در نتیجه دولتی که احساس بی‌نیازی می‌کند نخستین گام را در مسیر افزایش خطا برداشته است. متاسفانه برخی از وزرای دولت که با حمایت نمایندگان به وزارت دست پیدا کرده‌اند، امروز ادبیات مناسبی در برخورد با نمایندگان ندارند و رفتار قبلی خود را تغییر داده‌اند.
وی با تاکید بر اینکه مهم‌ترین مشکل عدم ارتباط و بی‌توجهی به مطالبات نمایندگان مجلس است گفت: در دولت قبل وضعیت به شکل دیگری بود و رابطه نمایندگان با رئیس‌جمهور شکل جدی‌تری داشت. در دولت قبل فراکسیون‌ها و کمیسیون‌های مختلف مجلس همواره با رئیس‌جمهور دیدار و گفت‌وگو می‌کردند و از درون همین جلسات بود که راه‌حل‌های کاربردی و مهم برای مشکلات کشور پیدا می‌شد. از سوی دیگر هنگامی که نمایندگان درخواست ملاقات با رئیس‌جمهور را مطرح می‌کردند رئیس‌جمهور وقت بیشتری برای نمایندگان می‌گذاشت و دغدغه‌های آنها را محترم می‌شمرد. ما به خوبی به این نکته آگاهی داریم که رئیس‌جمهور دارای دغدغه و مشغله زیادی هستند و به همین دلیل انتظار زیادی از ایشان در این زمینه وجود ندارد. با این وجود رئیس‌جمهور باید با آغوش باز با نمایندگان مجلس برخورد کند و دغدغه‌های آنها که نماینده مناطق کشور هستند را در اولویت‌های خود قرار بدهد. آقای روحانی احساس می‌کند باید با80میلیون مردم کشور ارتباط برقرار کند و به همین دلیل مخاطب خود را مردم قرار می‌دهد. این در حالی است که290 نماینده مجلس نمایندگان مردم هستند و مطالبات مردم را رهبری می‌کنند و ارتباط رئیس‌جمهور با نمایندگان به مراتب راحت‌تر و عمیق‌تر خواهد بود. نکته مهم در این زمینه این است که برخی وزرا به دلایل نامعلومی وعده‌هایی غیرعملی به مردم و نمایندگان می‌دهند که نمی‌توانند آن را اجرا کنند. مردم به دور دوم ریاست‌جمهوری آقای روحانی امید‌های زیادی داشته و انتظار دارند اتفاقات مهمی در کشور رخ دهد. با این وجود این امید‌ها تاکنون رنگ واقعیت به خود نگرفته است و اتفاقا برخی رویکردها می‌تواند سبب ناامیدی و یأس در بین مردم و گروه‌های حامی دولت شود. آقای روحانی مانند فرمانده فاتحی است که هنگامی که در جنگ پیروز شده، سربازان خود را فراموش کرده است.
