"تجارت آنلاین" شیوه های خنثی سازی تصمیم خروج ترامپ از برجام را بررسی کرد؛
تجارت آنلاین: آخرين مهلت دونالد ترامپ رئيس جمهور آمريکا براي ماندن يا بيرون آمدن از برجام دو هفته ديگر خاتمه مييابد؛ دوازدهم ماه مه (22 ارديبهشت ماه) روزي است که او بايد اعضاي کنگره را از برنامه قطعي او در مورد برجام مطلع کند.
آخرين مهلت دونالد ترامپ رئيس جمهور آمريکا براي ماندن يا بيرون آمدن از برجام دو هفته ديگر خاتمه مييابد؛ دوازدهم ماه مه (22 ارديبهشت ماه) روزي است که او بايد اعضاي کنگره را از برنامه قطعي او در مورد برجام مطلع کند.
رئيس جمهور کنوني آمريکا از شانزده ماه پيش که پاي خود را به دفتر جديدش در کاخ سفيد گذاشته است، هر سه ماه يکبار سياست تعليق برجام را در پيش گرفته است، اين برخورد مماشات گونه را بايد در راستاي مخالفتهاي علني او دانست که پيش از اين بارها در جريان رقابتهاي انتخابات رياست جمهوري سال 2016 اين کشور اعلام شده بود.
برنامه اقدام جامع مشترک (برجام) نتيجه مذاکرات سياستمداراني بود که توانستند در جلسات سه سال پيش اعضاي گروه 1+5 راهي را براي برداشته شدن تحريمهاي اقتصادي مرتبط با فعاليتهاي هستهاي ايران بيابند، تحريمهايي که اعمال و استمرارشان تا به امروز براي اقتصاد ايران کم مشکل آفريني نکرده است.
با اين اوصاف اگر برجام ميراث باراک اوباما براي دولت بعدي آمريکا باشد، بايد قبول کرد که ترامپ در مقام رئيس جمهور کنوني اين کشور هرگز دل خوشي از اين ارثيه نداشته است و هيچ بعيد نيست که در جلسه پيشروي خود با اعضاي کنگره آمريکا از تصميم خود براي خروج اين کشور از برجام خبر دهد؛ آنچه که اين گمانهزني را بيشتر تقويت ميکند، ديدارهاي به ظاهر بينتيجهاي است که به تازگي ميان دو مقام عاليرتبه اروپايي با رئيس جمهور ترامپ صورت گرفته است.
*صاحبان سرمایه در انتظار تصمیم ترامپ
فارغ از تنشهاي سياسي که ممکن است با خروج آمريکا از برجام گريبانگير کشورهاي عضو گروه1+5 بشود، اين نگراني وجود دارد که حرکت چرخ اقتصادي با دشواريهاي جديدي روبرو شود، موضوعي که مصطفي جامساز در مقام يک اقتصاددان هم با آن موافق است و در گفتو گو با خبرنگار روزنامه تجارت ميگويد: تبعات خروج آمريکا از برجام ميتواند در ابتدا براي اقتصاد کشور مشکل آفريني کند. اين کارشناس اقتصادي مقصود خود را اينطور توضيح ميدهد: ترامپ همين حالا بارها برجام را در حالت تعليق نگهداشته است، اگرچه برجام به قوت خود باقياست اما وضعيت معلق، نميتواند براي سرمايهگذاراني که چشم به بازار ايران دوخته اند، بازگشت اصل و سود سرمايه را تضمين کند، خيلي از صاحبان سرمايه هستند که ترجيح ميدهند تا زمان روشن شدن قطعي وضعيت برجام از ورود به بازار ايران پرهيز کنند. جامساز همچنين در خصوص مواضع کشورهاي اروپايي، هند و چين و روسيه در خصوص خروج احتمالي آمريکا از برجام ميگويد: اروپاييها روي بازار مصرف 80 ميليون نفري جامعه ايران و ظرفيت اقتصادي اين کشور حساب کردهاند اما بلاخره اشتراک منافع آنها با آمريکا کم نيست و با اين حال مايل به حفظ برجام هستند.
وي ادامه ميدهد: تابستان 94 که بالاخره گفتگوهاي 1+5 به نتيجه رسيد و برنامه اقدام جامع مشترک (برجام) مورد توافق قرار گرفت، تا حدودي با برداشته شدن تحريمهاي اقتصادي و بازگشت قسمتي از داراييهاي توقيف شده، رونق از دست رفته تا حد قابل توجهي بازگشت؛ هرچند هرگز به طور دقيق وضعيت سرمايههاي آزاد شده مشخص نشد. اين کارشناس اقتصادي در دنباله صحبتهاي خود ميگويد: هرچند دولت امروز نيز به مانند زماني که براي نخستين بار پرونده هستهاي ايران در آغاز مسير مناقشه شدن قرار گرفته بود، حزب جمهوري خواه دولت آمريکا را در اختيار دارد اما در شانزده ماه گذشته برهمگان ثابت شده که ترامپ يک تفاوت مشهود با ديگر روساي جمهور آمريکا خصوصا جورج بوش پسر دارد و آن اينکه ترامپ با قرابت فکري که نسبت به جناح جنگ طلب سياستمدران آمريکايي دارد، به شدت در تصميم گيريهاي مهم غير قابل پيش بيني است. وي ادامه ميدهد: با اين حال اگر تا دو هفته آينده تصميم آمريکا براي خروج از برجام قطعي شود، نميتوان چشم انداز روشني براي اقتصاد کشور پيش بيني کرد.
*تبعات سنگین برای واشنگتن
در همين رابطه مرتضي ملکي تحليلگر مسائل سياست خارجي با رويکردي متفاوت به مسئله نگاه کرده و تاکيد دارد که عدم تمديد تعليق تحريمهاي هستهاي و خروج از برجام بهاي سنگيني را براي واشنگتن در پي خواهد داشت و در صورتي که اتحاديه اروپا با امريکا همراهي کنند، در پرداخت اين بهاي سنگين با ايالات متحده شريک خواهد شد. وي با اشاره به سفر سران فرانسه و آلمان به ايالات متحده و رايزنيهايشان با رئيسجمهور آمريکا گفت: در روزهاي باقي مانده به پايان ضربالاجل دونالد ترامپ براي تمديد يا عدم تمديد تعليق تحريمهاي هستهاي در ۱۲ ماه مي(۲۲ ارديبهشت)، اروپاييها در ادامه تلاشهاي مستمرشان براي حفظ برجام به امريکا سفر ميکنند تا ترامپ را متقاعد به باقي ماندن در برجام کنند. وي با بيان اينکه محور اصلي سفر امانوئل مکرون و آنگلا مرکل به واشنگتن، باقي ماندن آمريکا در برجام است، اظهار داشت: با وجود رايزني سران فرانسه و آلمان با رئيسجمهور امريکا، ترامپ نشانهاي از خود مبني بر تمديد تعليق تحريمهاي هستهاي را نشان نداده که ميتواند به منزله خروج آمريکا از توافق هستهاي محسوب شود و در همين چارچوب هم مکرون در پايان سفر خود به واشنگتن گفت آمريکا احتمالا از برجام خارج ميشود. اين کارشناس مسائل اروپا با بيان اينکه سفر مقامهاي اروپايي در عاليترين سطح به امريکا نشاندهنده اهميت توافق هستهاي براي اتحاديه اروپا است، تصريح کرد: برجام بيش از اينکه يک توافق تجاري براي اروپاييها باشد، يک توافق سياسي – امنيتي براي آنها است به عنوان دستاورد و ميراث براي اتحاديه اروپا محسوب ميشود. در صورتي که ترامپ تعليق تحريمهاي هستهاي را تمديد نکند، آنها در شرايط دشواري قرار ميگيرند. مکي ادامه داد: در صورتي که اروپا بخواهد در مسير کاخ سفيد حرکت کند، برجام به نوعي توافقي پايان يافته محسوب ميشود و اگر بخواهد خود را در مقابل ترامپ قرار دهد و توافق هستهاي را ادامه دهد، به نوعي رودرروي امريکا قرار گرفته است. اين چالشي است که اتحاديه اروپا در آن قرار گرفته و اروپا سعي در مديريت آن است. وي با بيان اينکه ايران ديدگاه خود را در نسبت به سياست ترامپ اعلام کرده و گفته حاضر به مذاکره مجدد و بازنگري در برجام نيست، خاطرنشان کرد: توافق هستهاي در يک فرايند زماني طولاني مدت به دست آمد که در دو سال پاياني منتهي به توافق، مذاکرات فشردهاي در آن صورت گرفت. از سوي ديگر، ايران در اين مدت به تماميتعهدات خود پايبند بوده و اين طرف مقابل است که متهم به بدعهدي است. اين تحليلگر مسائل سياست خارجي افزود: براساس اين دلايل، ايران ديگر حاضر به عقبنشيني و امتياز دادن به طرف مقابل نيست؛ آنهم به طرفي که به هيچ کدام از تعهداتش تاکنون پايبند نبوده و قابل اعتماد نيست. مکي درباره طرح چهار محوري کشورهاي اروپايي به ويژه فرانسه درباره ايران ابراز داشت: مکرون و مرکل در سفري که به واشنگتن داشتند، سعي کردند با طرح مسائل موشکي و فعاليتهاي منطقهاي ايران، سخناني را بيان کنند که به وي بگويند ما هم به نوعي دغدغههاي تو را نسبت به جمهوري اسلاميداريم و از يک مذاکرات حاشيهاي با ايران سخن گفتند تا ترامپ را متقاعد به ماندن در اوافق هستهاي کنند اما خواستههاي ترامپ به هيچ وجه قابل عملياتي شدن نيست و هيچ آيندهاي را هم براي ايران و هم براي اتحاديه اروپا روشن نميکند. وي با بيان اينکه طرح فرانسه براي انجام مذاکرات منطقهاي و موشکي با ايران در حد رويا است، بيان کرد: جمهوري اسلاميايران بارها گفته است طرح مذاکرات درخصوص مسائل منطقهاي و توان موشکياش قابل تحقق نيست و از سوي ديگر، ما شاهد يک نوع شکاف ميان اعضاي اتحاديه اروپا هستيم، به گونهاي که اجلاس اخير اتحاديه اروپا کشورهايي مانند اتريش و ايتاليا با آن مخالفت کردند و گفتند چه تعهدي وجود دارد که ما ايران را تحريم کنيم ولي ترامپ در برجام باقي بماند. اين تحليلگر مسائل سياست خارجي درباره احتمال سناريوي برجام بدون امريکا يادآور شد: آقايان روحاني، ظريف و شمخاني در اين مدت، سناريوهاي مختلفي را درباره پاسخ ايران به خروج امريکا از برجام اعلام کردند ولي در نهايت آنها، پاسخ نهايي را موکول به اعلام تصميم کاخ سفيد و نوع واکنش اتحاديه اروپا به اين مسئله کردهاند. بايد ديد اتحاديه اروپا چه واکنشي نسبت به اين موضوع ميگيرند و چه سياستي در اين باره اتخاذ ميکنند. مکي اضافه کرد: پاسخ اروپا به تصميم احتمالي ترامپ درباره برجام عامل تعيينکننده و موثري بر نوع تصميم ايران و ماندن يا خروجش از توافق هستهاي است و جمهوري اسلاميمنتظر است ببيند اتحاديه اروپا چه سياستي را در اين باره دنبال ميکنند. وي درباره طرح خروج از معاهده منع اشاعه تسليحات هستهاي (NPT) از سوي ايران در برابر خروج امريکا از برجام نيز عنوان کرد: همانطور که غربيها مدعي هستند که گزينههاي زيادي را براي فشار به ايران روي ميز دارند، دست ايران نيز بسته نيست و گزينههاي زيادي را براي پاسخ دادن به طرف مقابل دارد؛ به ويژه در شرايطي که شرايط جهاني همانند دوران پيش از دستيابي به توافق هستهاي نيست و ايالات متحده نميتواند يک اجماع جهاني براي اعمال سختگيرانهترين تحريمها عليه يک کشور پس از جنگ جهاني دوم را نسبت به ايران مجددا ايجاد کند. اين کارشناس مسائل بينالملل تاکيد کرد: عدم تمديد تعليق تحريمهاي هستهاي و خروج از برجام بهاي سنگيني را براي واشنگتن در پي خواهد داشت و در صورتي که اتحاديه اروپا با امريکا همراهي کنند، در پرداخت اين بهاي سنگين با ايالات متحده شريک خواهد شد و در اين صورت، مهمترين توافق در زمينه منع اشاعه از بين ميرود و ديگر کشورها نميتوانند به امريکا و اتحاديه اروپا به عنوان يک شريک اعتماد کنند.
*لزوم استفاده از ظرفیتهای کشور
اين در حالي است که از چند سال پيش رهبر معظم انقلاب بر اقتصاد درون زاي برون گرا تاکيد داشته اند. کارشناسان اقتصادي نيز بر اين باورند که اگر دولتها از ظريفتهاي پنهان و پيداي کشور استفاده بهينه کنند، در برابر تکانههاي اقتصادي مقوامدت کرده و به راحتي مسير شکوفايي را طي ميکنند. در همين باره، سعيد ليلاز، کارشناس اقتصادي نيز چندي پيس درباره اقتصااد مقاومتي گفت: براي تحقق اقتصاد مقاومتي بايد مداخله دولت و تصدي آن در اقتصاد کاهش يافته و در برابر، بهرهوري اقتصادي و انضباط مالي دولت در اقتصاد افزايش يابد. وي با تاکيد بر کاهش سهم دولت از درآمدهاي نفتي افزود: فقط از طريق کاهش هزينهها، افزايش کارآمدي و کاهش کارکنان دولت ميتوان به اين نتيجه دست يافت. وي با يادآوري اين که اکنون کارشناسان اقتصادي به اين نتيجه نرسيدهاند که کشور ما به استحکام کافي براي حرکت به سوي اقتصاد بدون نفت دست يافته است، خاطرنشان کرد: شايد کارشناسيترين نظر درباره تحقق اقتصاد مقاومتي اين باشد که ما بتوانيم منابع نفتي را به سرمايههاي پايدار تبديل کنيم. ليلاز با بيان اين که ميتوانيم در چاههاي نفت را ببنديم يا برعکس، بياييم تمام درآمد حاصل از نفت را به واردات کالا و خدمات اختصاص دهيم، گفت: هيچکدام از اين روشها ارزش افزوده و آيندهاي براي اقتصاد ايران ندارد و کار عاقلانهاي نيست، بلکه بهترين راهحل توليد نفت و صادرات آن در حد معقول، با استفاده درست از آن است که مورد تاکيد صريح رهبري نيز هست.وي يکي از روشهاي تحقق اقتصاد مقاومتي را فراهم کردن شرايط مطلوب براي دريافت ماليات از مردم دانست و اظهار کرد: اگر دولت از مردم ماليات ميخواهد بايد شرايطي را فراهم کند که مردم نيز علاقه داشته باشند تا به دولت ماليات بدهند. ليلاز با تاکيد بر اينکه نبايد اقتصاد مقاومتي در حد شعار باشد و بايد به طور جدي پيگيري و اجرايي شود، گفت: اقتصاد مقاومتي يعني اين که ما بايد کمربندها را سفت کنيم؛ بايد با اقتصاد مقاومتي نرخ سرمايهگذاري در کشور افزايش يابد و به خصوصيسازي واقعي رجوع کنيم.
در نتیجه اقتصاد مقاومتي ميتواند کشور را در برابر تهاجم تکانههاي اقتصادي مصئون نگهدارد به شرط آنکه از همه ظرفيتهاي کشور استفاده شود.
رئيس جمهور کنوني آمريکا از شانزده ماه پيش که پاي خود را به دفتر جديدش در کاخ سفيد گذاشته است، هر سه ماه يکبار سياست تعليق برجام را در پيش گرفته است، اين برخورد مماشات گونه را بايد در راستاي مخالفتهاي علني او دانست که پيش از اين بارها در جريان رقابتهاي انتخابات رياست جمهوري سال 2016 اين کشور اعلام شده بود.
برنامه اقدام جامع مشترک (برجام) نتيجه مذاکرات سياستمداراني بود که توانستند در جلسات سه سال پيش اعضاي گروه 1+5 راهي را براي برداشته شدن تحريمهاي اقتصادي مرتبط با فعاليتهاي هستهاي ايران بيابند، تحريمهايي که اعمال و استمرارشان تا به امروز براي اقتصاد ايران کم مشکل آفريني نکرده است.
با اين اوصاف اگر برجام ميراث باراک اوباما براي دولت بعدي آمريکا باشد، بايد قبول کرد که ترامپ در مقام رئيس جمهور کنوني اين کشور هرگز دل خوشي از اين ارثيه نداشته است و هيچ بعيد نيست که در جلسه پيشروي خود با اعضاي کنگره آمريکا از تصميم خود براي خروج اين کشور از برجام خبر دهد؛ آنچه که اين گمانهزني را بيشتر تقويت ميکند، ديدارهاي به ظاهر بينتيجهاي است که به تازگي ميان دو مقام عاليرتبه اروپايي با رئيس جمهور ترامپ صورت گرفته است.
*صاحبان سرمایه در انتظار تصمیم ترامپ
فارغ از تنشهاي سياسي که ممکن است با خروج آمريکا از برجام گريبانگير کشورهاي عضو گروه1+5 بشود، اين نگراني وجود دارد که حرکت چرخ اقتصادي با دشواريهاي جديدي روبرو شود، موضوعي که مصطفي جامساز در مقام يک اقتصاددان هم با آن موافق است و در گفتو گو با خبرنگار روزنامه تجارت ميگويد: تبعات خروج آمريکا از برجام ميتواند در ابتدا براي اقتصاد کشور مشکل آفريني کند. اين کارشناس اقتصادي مقصود خود را اينطور توضيح ميدهد: ترامپ همين حالا بارها برجام را در حالت تعليق نگهداشته است، اگرچه برجام به قوت خود باقياست اما وضعيت معلق، نميتواند براي سرمايهگذاراني که چشم به بازار ايران دوخته اند، بازگشت اصل و سود سرمايه را تضمين کند، خيلي از صاحبان سرمايه هستند که ترجيح ميدهند تا زمان روشن شدن قطعي وضعيت برجام از ورود به بازار ايران پرهيز کنند. جامساز همچنين در خصوص مواضع کشورهاي اروپايي، هند و چين و روسيه در خصوص خروج احتمالي آمريکا از برجام ميگويد: اروپاييها روي بازار مصرف 80 ميليون نفري جامعه ايران و ظرفيت اقتصادي اين کشور حساب کردهاند اما بلاخره اشتراک منافع آنها با آمريکا کم نيست و با اين حال مايل به حفظ برجام هستند.
وي ادامه ميدهد: تابستان 94 که بالاخره گفتگوهاي 1+5 به نتيجه رسيد و برنامه اقدام جامع مشترک (برجام) مورد توافق قرار گرفت، تا حدودي با برداشته شدن تحريمهاي اقتصادي و بازگشت قسمتي از داراييهاي توقيف شده، رونق از دست رفته تا حد قابل توجهي بازگشت؛ هرچند هرگز به طور دقيق وضعيت سرمايههاي آزاد شده مشخص نشد. اين کارشناس اقتصادي در دنباله صحبتهاي خود ميگويد: هرچند دولت امروز نيز به مانند زماني که براي نخستين بار پرونده هستهاي ايران در آغاز مسير مناقشه شدن قرار گرفته بود، حزب جمهوري خواه دولت آمريکا را در اختيار دارد اما در شانزده ماه گذشته برهمگان ثابت شده که ترامپ يک تفاوت مشهود با ديگر روساي جمهور آمريکا خصوصا جورج بوش پسر دارد و آن اينکه ترامپ با قرابت فکري که نسبت به جناح جنگ طلب سياستمدران آمريکايي دارد، به شدت در تصميم گيريهاي مهم غير قابل پيش بيني است. وي ادامه ميدهد: با اين حال اگر تا دو هفته آينده تصميم آمريکا براي خروج از برجام قطعي شود، نميتوان چشم انداز روشني براي اقتصاد کشور پيش بيني کرد.
*تبعات سنگین برای واشنگتن
در همين رابطه مرتضي ملکي تحليلگر مسائل سياست خارجي با رويکردي متفاوت به مسئله نگاه کرده و تاکيد دارد که عدم تمديد تعليق تحريمهاي هستهاي و خروج از برجام بهاي سنگيني را براي واشنگتن در پي خواهد داشت و در صورتي که اتحاديه اروپا با امريکا همراهي کنند، در پرداخت اين بهاي سنگين با ايالات متحده شريک خواهد شد. وي با اشاره به سفر سران فرانسه و آلمان به ايالات متحده و رايزنيهايشان با رئيسجمهور آمريکا گفت: در روزهاي باقي مانده به پايان ضربالاجل دونالد ترامپ براي تمديد يا عدم تمديد تعليق تحريمهاي هستهاي در ۱۲ ماه مي(۲۲ ارديبهشت)، اروپاييها در ادامه تلاشهاي مستمرشان براي حفظ برجام به امريکا سفر ميکنند تا ترامپ را متقاعد به باقي ماندن در برجام کنند. وي با بيان اينکه محور اصلي سفر امانوئل مکرون و آنگلا مرکل به واشنگتن، باقي ماندن آمريکا در برجام است، اظهار داشت: با وجود رايزني سران فرانسه و آلمان با رئيسجمهور امريکا، ترامپ نشانهاي از خود مبني بر تمديد تعليق تحريمهاي هستهاي را نشان نداده که ميتواند به منزله خروج آمريکا از توافق هستهاي محسوب شود و در همين چارچوب هم مکرون در پايان سفر خود به واشنگتن گفت آمريکا احتمالا از برجام خارج ميشود. اين کارشناس مسائل اروپا با بيان اينکه سفر مقامهاي اروپايي در عاليترين سطح به امريکا نشاندهنده اهميت توافق هستهاي براي اتحاديه اروپا است، تصريح کرد: برجام بيش از اينکه يک توافق تجاري براي اروپاييها باشد، يک توافق سياسي – امنيتي براي آنها است به عنوان دستاورد و ميراث براي اتحاديه اروپا محسوب ميشود. در صورتي که ترامپ تعليق تحريمهاي هستهاي را تمديد نکند، آنها در شرايط دشواري قرار ميگيرند. مکي ادامه داد: در صورتي که اروپا بخواهد در مسير کاخ سفيد حرکت کند، برجام به نوعي توافقي پايان يافته محسوب ميشود و اگر بخواهد خود را در مقابل ترامپ قرار دهد و توافق هستهاي را ادامه دهد، به نوعي رودرروي امريکا قرار گرفته است. اين چالشي است که اتحاديه اروپا در آن قرار گرفته و اروپا سعي در مديريت آن است. وي با بيان اينکه ايران ديدگاه خود را در نسبت به سياست ترامپ اعلام کرده و گفته حاضر به مذاکره مجدد و بازنگري در برجام نيست، خاطرنشان کرد: توافق هستهاي در يک فرايند زماني طولاني مدت به دست آمد که در دو سال پاياني منتهي به توافق، مذاکرات فشردهاي در آن صورت گرفت. از سوي ديگر، ايران در اين مدت به تماميتعهدات خود پايبند بوده و اين طرف مقابل است که متهم به بدعهدي است. اين تحليلگر مسائل سياست خارجي افزود: براساس اين دلايل، ايران ديگر حاضر به عقبنشيني و امتياز دادن به طرف مقابل نيست؛ آنهم به طرفي که به هيچ کدام از تعهداتش تاکنون پايبند نبوده و قابل اعتماد نيست. مکي درباره طرح چهار محوري کشورهاي اروپايي به ويژه فرانسه درباره ايران ابراز داشت: مکرون و مرکل در سفري که به واشنگتن داشتند، سعي کردند با طرح مسائل موشکي و فعاليتهاي منطقهاي ايران، سخناني را بيان کنند که به وي بگويند ما هم به نوعي دغدغههاي تو را نسبت به جمهوري اسلاميداريم و از يک مذاکرات حاشيهاي با ايران سخن گفتند تا ترامپ را متقاعد به ماندن در اوافق هستهاي کنند اما خواستههاي ترامپ به هيچ وجه قابل عملياتي شدن نيست و هيچ آيندهاي را هم براي ايران و هم براي اتحاديه اروپا روشن نميکند. وي با بيان اينکه طرح فرانسه براي انجام مذاکرات منطقهاي و موشکي با ايران در حد رويا است، بيان کرد: جمهوري اسلاميايران بارها گفته است طرح مذاکرات درخصوص مسائل منطقهاي و توان موشکياش قابل تحقق نيست و از سوي ديگر، ما شاهد يک نوع شکاف ميان اعضاي اتحاديه اروپا هستيم، به گونهاي که اجلاس اخير اتحاديه اروپا کشورهايي مانند اتريش و ايتاليا با آن مخالفت کردند و گفتند چه تعهدي وجود دارد که ما ايران را تحريم کنيم ولي ترامپ در برجام باقي بماند. اين تحليلگر مسائل سياست خارجي درباره احتمال سناريوي برجام بدون امريکا يادآور شد: آقايان روحاني، ظريف و شمخاني در اين مدت، سناريوهاي مختلفي را درباره پاسخ ايران به خروج امريکا از برجام اعلام کردند ولي در نهايت آنها، پاسخ نهايي را موکول به اعلام تصميم کاخ سفيد و نوع واکنش اتحاديه اروپا به اين مسئله کردهاند. بايد ديد اتحاديه اروپا چه واکنشي نسبت به اين موضوع ميگيرند و چه سياستي در اين باره اتخاذ ميکنند. مکي اضافه کرد: پاسخ اروپا به تصميم احتمالي ترامپ درباره برجام عامل تعيينکننده و موثري بر نوع تصميم ايران و ماندن يا خروجش از توافق هستهاي است و جمهوري اسلاميمنتظر است ببيند اتحاديه اروپا چه سياستي را در اين باره دنبال ميکنند. وي درباره طرح خروج از معاهده منع اشاعه تسليحات هستهاي (NPT) از سوي ايران در برابر خروج امريکا از برجام نيز عنوان کرد: همانطور که غربيها مدعي هستند که گزينههاي زيادي را براي فشار به ايران روي ميز دارند، دست ايران نيز بسته نيست و گزينههاي زيادي را براي پاسخ دادن به طرف مقابل دارد؛ به ويژه در شرايطي که شرايط جهاني همانند دوران پيش از دستيابي به توافق هستهاي نيست و ايالات متحده نميتواند يک اجماع جهاني براي اعمال سختگيرانهترين تحريمها عليه يک کشور پس از جنگ جهاني دوم را نسبت به ايران مجددا ايجاد کند. اين کارشناس مسائل بينالملل تاکيد کرد: عدم تمديد تعليق تحريمهاي هستهاي و خروج از برجام بهاي سنگيني را براي واشنگتن در پي خواهد داشت و در صورتي که اتحاديه اروپا با امريکا همراهي کنند، در پرداخت اين بهاي سنگين با ايالات متحده شريک خواهد شد و در اين صورت، مهمترين توافق در زمينه منع اشاعه از بين ميرود و ديگر کشورها نميتوانند به امريکا و اتحاديه اروپا به عنوان يک شريک اعتماد کنند.
*لزوم استفاده از ظرفیتهای کشور
اين در حالي است که از چند سال پيش رهبر معظم انقلاب بر اقتصاد درون زاي برون گرا تاکيد داشته اند. کارشناسان اقتصادي نيز بر اين باورند که اگر دولتها از ظريفتهاي پنهان و پيداي کشور استفاده بهينه کنند، در برابر تکانههاي اقتصادي مقوامدت کرده و به راحتي مسير شکوفايي را طي ميکنند. در همين باره، سعيد ليلاز، کارشناس اقتصادي نيز چندي پيس درباره اقتصااد مقاومتي گفت: براي تحقق اقتصاد مقاومتي بايد مداخله دولت و تصدي آن در اقتصاد کاهش يافته و در برابر، بهرهوري اقتصادي و انضباط مالي دولت در اقتصاد افزايش يابد. وي با تاکيد بر کاهش سهم دولت از درآمدهاي نفتي افزود: فقط از طريق کاهش هزينهها، افزايش کارآمدي و کاهش کارکنان دولت ميتوان به اين نتيجه دست يافت. وي با يادآوري اين که اکنون کارشناسان اقتصادي به اين نتيجه نرسيدهاند که کشور ما به استحکام کافي براي حرکت به سوي اقتصاد بدون نفت دست يافته است، خاطرنشان کرد: شايد کارشناسيترين نظر درباره تحقق اقتصاد مقاومتي اين باشد که ما بتوانيم منابع نفتي را به سرمايههاي پايدار تبديل کنيم. ليلاز با بيان اين که ميتوانيم در چاههاي نفت را ببنديم يا برعکس، بياييم تمام درآمد حاصل از نفت را به واردات کالا و خدمات اختصاص دهيم، گفت: هيچکدام از اين روشها ارزش افزوده و آيندهاي براي اقتصاد ايران ندارد و کار عاقلانهاي نيست، بلکه بهترين راهحل توليد نفت و صادرات آن در حد معقول، با استفاده درست از آن است که مورد تاکيد صريح رهبري نيز هست.وي يکي از روشهاي تحقق اقتصاد مقاومتي را فراهم کردن شرايط مطلوب براي دريافت ماليات از مردم دانست و اظهار کرد: اگر دولت از مردم ماليات ميخواهد بايد شرايطي را فراهم کند که مردم نيز علاقه داشته باشند تا به دولت ماليات بدهند. ليلاز با تاکيد بر اينکه نبايد اقتصاد مقاومتي در حد شعار باشد و بايد به طور جدي پيگيري و اجرايي شود، گفت: اقتصاد مقاومتي يعني اين که ما بايد کمربندها را سفت کنيم؛ بايد با اقتصاد مقاومتي نرخ سرمايهگذاري در کشور افزايش يابد و به خصوصيسازي واقعي رجوع کنيم.
در نتیجه اقتصاد مقاومتي ميتواند کشور را در برابر تهاجم تکانههاي اقتصادي مصئون نگهدارد به شرط آنکه از همه ظرفيتهاي کشور استفاده شود.
آخرین اخبار
پرطرفدارترین عناوین