سعید قلیچی: گزارشهاي رسميمنتشر شده همچنان نشان دهنده افزايش قيمت مسکن در بازار است. هرچند هفتههاست که کارشناسان حوزه اقتصاد مسکن ميگويند در اين بازار حباب وجود دارد، اما حرکت مسکن در جاده گراني همچنان ادامه دارد. طي هفتههاي گذشته زمزمههايي درباره احتمال تاثيرگذاري رشد قيمتها در بازار سکه و ارز در بازار مسکن شنيده ميشد، اما ميتوان گفت که اين تمام ماجرا را شامل نميشود. برهم خوردن نظام عرضه و تقاضا در بازار مسکن مهمترين مسالهاي است که طي روزهاي گذشته و حتي پيش از اين فعالان و کارشناسان اين حوزه بهعنوان دليل گراني در بازار از آن ياد ميکنند. ورود خانهاوليها و متقاضيان خريد واحدهاي نوساز شده در بافت فرسوده، تقاضا براي واحدهاي ارزان قيمت وکوچک را افزايش داده اما در بازار واحدهاي گران قيمت و لوکس فعلاً رونق شروع نشده است.
در اين زمزمههايي نيز شنيده ميشود که کاهش توليد واحدهاي کوچک مقياس در بازار مسکن يکي از مسائلي است که در اين مدت موجب برهم خوردن نظام عرضه و تقاضا شده است. بسياري از زوجهاي جوان، خانه اوليها و ديگر شهروندان هنوز به دنبال واحدهاي کوچکي هستند تا بتوانند خريداري کنند، اما به نظر ميرسد که بازار خالي فروشنده است. براساس برخي گزارشها کاهش ميزان توليد واحدهاي مسکوني کوچک مقياس مسالهاي است که در عمل موجب گراني در بازار شده است.
کاهش توليد خانههاي کم متراژ
چند روز قبل بود که يک عضو کميسيون عمران مجلس، با بيان اينکه رکود بازار مسکن همزمان با کاهش ساخت واحدهاي کم متراژ عميقتر شده، گفت: رونق ساخت اين نوع واحدها ميتواند حباب قيمتي در بازار مسکن را از بين ببرد. يوناتن بتکليا در گفتگو با خانه ملت، با اشاره به وضعيت فعلي بازار مسکن، گفت: متاسفانه کاهش ساخت و ساز واحدهاي کم متراژ و نقلي از سال 85 تاکنون به انباشت تقاضاي اقشار متوسط و ضعيف جامعه و در نتيجه برهم خوردن توازن قيمتي در اين بازار منجر شده است. اين عضو کميسيون عمران مجلس با بيان اينکه ساخت واحدهاي مسکن مهر تا حدودي ساخت و ساز واحدهاي نقلي را به حاشيه راند، افزود: دولت براي رونق گرفتن بازار واحدهاي کم متراژ بايد ورود کرده و با ارايه تسهيلات ارزان قيمت ساخت و ساز اين نوع واحدها را تسريع کند.
اين نماينده مجلس با تاکيد بر اينکه جميعت قالب کشور درآمد پايين داشته و توان خريد خانه با متراژ بالا را ندارند، تصريح کرد: ساخت خانههاي کوچک و با متراژهاي کم از سوي دولت براي اين اقشار جامعه ميتواند تا حدود بسياري از حباب قيمتي ايجاد شده در بازار مسکن بکاهد. بتکليا با بيان اينکه همزمان با کاهش ساخت و ساز واحدهاي نقلي در کشور رکود مسکن نيز عميقتر شده، گفت: دولت با توجه به وضعيت فعلي بازار مسکن و ريشه دار شدن رکود در اين بازار بايد هرچه سريعتر نسبت به رشد ساخت وساز آن هم در متراژهاي کوچک اقدام کند. بتکليا با تاکيد بر اينکه با اتمام نسبي ساخت واحدهاي مسکن مهر اميد است از سرگيري ساخت واحدهاي نقلي دوباره آغاز شود، افزود: به طور حتم با ساخت اين نوع واحدها ساماندهي بازار مسکن تسهيل خواهد شد، زيرا ديگر دلالان از کمبود عرضه سوءاستفاده نکرده و به حباب قيمتي دامن نميزنند. وي ادامه داد: بهترين مکانها براي ساخت واحدهاي نقلي در سطح شهرها بافت فرسوده است، زيرا علاوه بر بهسازي اين بافتها نياز مردم نيز مرتفع ميشود. بتکليا با بيان اينکه شهرداريها نيز بايد تسهيل ساخت و ساز واحدهاي نقلي را در دستور کار خود قرار دهند، گفت: در صورتي که برخي مشوقها و معافيتها براي اين نوع ساخت و سازها در نظر گرفته شود به طور حتم رشد دوباره ساخت اين نوع واحدهاي مسکوني رکود بازار مسکن را به حداقل ممکن خواهد رساند. عضو کميسيون عمران مجلس يادآور شد: مجلس براي حمايت از ساخت و ساز مسکن در راستاي کاهش رکود اين بازار آماده همکاري با دولت بوده و در صورت لزوم قانون مورد نياز در اين باره را نيز مصوب ميکند.
دولت برنامهاي براي خانههاي کوچک مقياس ندارد
در همين حال يک عضو ديگر کميسيون عمران مجلس، توقف توليد مسکن کوچک مقياس را عامل حبابي شدن نرخها در بازار خواند و گفت: دولت براي بخش مسکن و نظارت بر توليد آن هيچ برنامهاي ندارد. محمدرضا ملکشاهي در گفتگو با خانه ملت، با اشاره به آمار بانک مرکزي درخصوص کاهش ساخت و ساز واحدهاي کمتر از 60 متر در ماههاي اخير، گفت: کاهش توليد مسکن کوچک مقياس يکي از عمده دلايل برهم خوردن تعادل عرضه و تقاضا و در نتيجه نابه ساماني قيمت مسکن است. اين نماينده مجلس با بيان اينکه توليد مسکن همسو با نياز کشور يکي از راهکارهاي ثبات بخشي به بازار است، افزود: متاسفانه نبود برنامهريزي و ضعف نظارتها در حوزه مسکن وضعيت اين بازار را روز به روز بدتر کرده است. وي با تاکيد بر اينکه در حال حاضر ساخت اکثر واحدهاي مسکوني در کشور به وسيله بخش خصوصي ايجاد ميشوند، تصريح کرد: اينکه ساخت واحدهاي مسکوني کمتر از 60 متر کاهش يافته يعني متقاضي اين نوع واحدها کمتر شده از اين رو بخش خصوصي در پي تامين منافع خود واحدهاي با متراژ بالاتر توليد ميکند.
ملکشاهي در ادامه با تاکيد بر اينکه دولت براي مسکن و نظارت بر توليد آن هيچ برنامهاي ندارد، تصريح کرد: توليد بيشتر واحدهاي مسکوني يکي از راهکارهايي است که در شرايط فعلي ميتواند توازني ميان عرضه و تقاضا ايجاد کند. وي با بيان اينکه بايد دولت با ايجاد سامانهاي نوع تقاضاها در حوزه مسکن را بررسي و طبق آن نسبت به تنظيم بازار اقدام کند، گفت: در حال حاضر دولت توجهي به نوع تقاضاها براي توليد مسکن نداشته و بخش خصوصي نيز به علت پيگيري منافع خود به اقشار آسيبپذير توجه ندارد. اين عضو کميسيون عمران مجلس با تاکيد بر اينکه در شرايط فعلي که حباب نرخ مسکن در اوج خود به سر ميبرد وجود 2.5 ميليون خانه خالي تاييدي بر ضعف نظارتها است، گفت: شرايط فعلي بازار نشان ميدهد که توزيع مسکن در کشور متناسب با تقاضا صورت نگرفته است.
تقاضاي مسکنهاي کوچک همچنان بالاست
در همين حال عباس شوکتي کارشناس اقتصاد مسکن در گفتگو با خبرنگار روزنامه «تجارت» گفت: در حال حاضر تقاضا براي خريد واحدهاي مسکوني لوکس، بزرگ متراژ و گرانقيمت در برابر تقاضا براي خريد واحدهاي مصرفي معمولي کوچک و يا متوسط بسيار اندک است و رکود در بازار معاملات واحدهاي مسکوني لوکس کماکان ادامه دارد. همچنين با وجود تقاضا براي واحدهاي کوچک مقياس همچنان ميانگين متراژ ساخت مسکن در کشور بالاتر از 100 مترمربع است، اين در حالي است که سازندگان بايد تمرکز خود را به سمت ساخت واحدهاي با متراژ پايينتر معطوف کنند.
اين کارشناس مسکن در ادامه اظهار داشت: در بازار معالات مسکن در شهر تهران استقبال ساکنان تهران از تسهيلات بدون سپرده خريد مسکن نسبت به متقاصيان خريد مسکن در ساير شهرها بيشتر است، لذا سازندگان بايد در ساخت واحدهاي کوچک مقياس در تهران متمرکز شوند. به گفته شوکتي، هم اکنون حدود نيمياز متقاضيان خريد مسکن با استفاده از تسهيلات بانک مسکن در پايتخت، از طريق امکانات حساب ممتاز بانک مسکن و دريافت تسهيلات بدون سپرده اقدام به دريافت تسهيلات ميکنند، اين در حالي است که در ساير شهرها و استانها به طور نسبي مشاهده ميشود استقبال از صندوق پسانداز مسکن يکم بيش از تقاضا براي دريافت تسهيلات بدون سپرده از محل اوراق است.
اين کارشناس مسکن ادامه داد: از آنجا که متقاضيان خريد مسکن در شهر تهران معمولا از توانايي مالي مطلوبتري نسبت به ساکنان ساير شهرها برخوردارند و درآمدهاي آنان در بسياري موارد از متقاضيان خريد مسکن در ساير شهرها به طور ميانگين بالاتر است، استقبال از تسهيلات بدون سپرده خريد مسکن در اين شهر بيش از ساير شهرهاست. شوکتي در پايان خاطرنشان کرد: انتظار ميرود در نيمه دوم امسال شاهد افزايش سرعت رشد حجم معاملات مسکن در بازار خريد و فروش واحدهايمسکوني و رونق در بازار معاملات باشيم و مطابق با انتظارهاي موجود، نوسانات قيمتي در بازار مسکن در نيمه دوم امسال از حد تورم عموميفراتر نخواهد رفت و پيشبينيها حاکي از رشد قيمت مسکن حول و حوش نرخ تورم خواهد بود