وضع اقتصادي نشريات خيلي خراب است؛ ما با رمل و استطرلاب روزنامه درميآوريم» اين را يکي از مديرمسئولان روزنامهها ميگويد که معتقد است اين افزايش عجيب قيمت کاغذ يعني تا پايان سال به سمت پايان زودهنگام رسانههاي چاپي و خصوصي مستقل در ايران ميرويم.
آشفتهبازار قيمت ارز در ماهها و بهخصوص هفتههاي اخير دامن رسانههاي چاپي را هم گرفته است؛ کاغذي که طبق گفته وزير فرهنگ و ارشاد اسلاميجزو کالاهاي اساسي محسوب شده و نه با ارز رسمي4 هزار و ۲۰۰ تومان بلکه با قيمت ۳هزار و ۸۰۰ تومان قرار بود وارد کشور شود، ناياب شده و روزنامهاي اگر بخواهد اين روزها کاغذ بخرد بايد سراغ بازار آزاد و دلالاني برود که همان کاغذ را بهجاي ۴هزار و ۳۷۰ تومان، کيليويي ۶هزار و ۲۰۰ تومان ميفروشد.
*کاغذ با ارز دولتي در بازار ناياب است
اسرافيل عبادتي (مديرمسئول روزنامه کار و کارگر) که به دليل ناياب شدن کاغذ در بازار دولتي و قيمت بالاي کاغذ بازار آزاد نتوانسته اين روزنامه را منتشر کند، درباره بحران جديد روزنامهها که پيدا نکردن کاغذ است، گفت: دو روز است هيچ کاغذي در بازار پيدا نميکنم آنهايي هم که کاغذ داشتهاند در انبارهايشان احتکار کردهاند و حاضر نيستند تحويل دهند حتي همان شرکتي که اغلب از او کاغذ ميخريديم و ارز دولتي هم گرفته است، يک کيلو کاغذ به کسي نميدهد. چند روز است زنگ ميزنيم ميگويند کاغذ نداريم.
عبادتي با بيان اينکه بهنظر ميرسد اغلب شرکتهاي واردکننده کاغذ با ارز دولتي، کاغذها را احتکار کردهاند، گفت: کاغذ در بازار آزاد موجود است اما کيلويي ۶هزار و ۲۰۰ تومان عرضه ميشود؛ درحالي که تا همين چند روز پيش همين آقا کاغذ را ۴هزار و ۳۷۰ تومان ميفروخت. دوماه قبل از آن که اصلا قيمت کاغذ کيلويي ۲ هزار و ۲۰۰ تومان بود.
مهدي رحمانيان (مديرمسئول روزنامه شرق) هم با بيان اينکه «وضع اقتصادي نشريات خيلي خراب است؛ ما با رمل و استطرلاب روزنامه درميآوريم» گفت: ما قبلا کاغذ را ۲ هزار و ۲۰۰ تومان يا حداکثر ۲ هزار و ۳۰۰ تومان و با چکهاي چهار، پنج ماهه ميخريديم. اما الان کاغذ را که گير نميآوريم هيچ، اگر هم پيدا کنيم بايد آن را با قيمت ۵ هزار و ۴۰۰ تومان و بهصورت نقد خريداري کنيم. يعني افزايش بيش از دو و نيم برابري داشته است.
رحمانيان خاطرنشان کرد: تقريبا بعد از عيد دچار اين بليه هستيم که قيمت کاغذ ناگهان ۳ هزار تومان شد، بعد سه هزار و ۵۰۰ و کميبعدتر چهار هزار تومان. همينطور پشتسر هم افزايش قيمت داشتيم و الان يک ماهي هست که تقريبا بالاي ۵ هزار تومان براي هر کيلو کاغذ بايد بپردازيم.
*چه سرنوشتي در انتظار مطبوعات است؟
مهدي رحمانيان با بيان اينکه «متاسفانه کاغذ ما وارداتي و وضعيتش متاثر از ارز و البته متاثر از فساد است» گفت: کساني بودهاند که ارز دولتي براي واردات کاغذ گرفتهاند اما يا کاغذ نياورده يا کمتر وارد کردهاند يا اينکه انبار کردهاند و بسيار گران ميفروشند. درواقع مشکلاتي مانند عدم نظارت و فساد که در بقيه امور کشور وجود دارد اينجا هم هست.
رحمانيان با پيشبيني شرايط پيشروي مطبوعات گفت: من استنباطم اين است که منهاي روزنامههاي دولتي و نهادهاي عموميمانند شهرداري که از بودجه دولتي و عموميارتزاق ميکنند از بقيه روزنامهها شايد حدود ۴-۵ مورد آنها باقي بماند. اگر قرار باشد اين روند نابسامان ادامه پيدا کند ما به سمت پايان زودهنگام رسانههاي چاپي و خصوصي مستقل در ايران ميرويم و بايد با دنياي رسانه خداحافظي کنيم.
اسرافيل عبادتي (مديرمسئول کاروکارگر) هم با بيان اينکه «ارز ۳۰ درصد اما متاسفانه کاغذ ۱۰۰ درصد گرانتر شد» گفت: الان هم چند شرکتي که ارز دولتي ميگيرند هيچکدام کاغذ نميفروشند و مدعي هستند دولت دروغ ميگويد و به ما ارز نميدهد! وزارت ارشاد هم پاسخگو نيست. من نميدانم يک شبه چطور کاغذ تمام شد؟ متاسفانه در اين زمينه نه تعزيراتي در کار است نه بازرسي. عبادتي با اشاره به اينکه «ما در هر نوبت معمولا کاغذ يک ماههمان را ميخريديم؛ اما اين اواخر که کاغذ کمياب بود همه روزنامهها براي نياز ۱۵ روزهمان کاغذ ميخريديم که بازار را بهم نزنيم» گفت: حتي تيراژها را پايين آورده و تعداد صفحات را کم کرديم تا مصرف پايين بيايد با تمام اين احوال بازهم متاسفانه کاغذ در بازار عرضه نميشود. اين مديرمسئول ادامه داد: با قيمت ۶ هزار و ۲۰۰ توماني کاغذ بازار آزاد براي تيراژ روزانه ۴ هزارتايي، بايد دستکم ۷ تن کاغذ بخري که ميشود ماهي ۵۰ ميليون تومان. يعني يک نسخه از روزنامه ۱۲ صفحهاي با قيمت ۶ هزار و ۲۰۰ توماني کاغذ فقط قيمت همين کاغذش هزار تومان ميشود. با اين هزينه، فروش، هزينه چاپ، ليتوگرافي، توزيع و تحريريه مقرون به صرفه نيست و بايد خيلي از روزنامهها تعطيل کنند. حالا خيلي از روزنامهها براي چند روز آينده کاغذ در انبارهايشان دارند و متوجه بحران نشدهاند همينها اگر فردا وارد بازار آزاد شوند احتمالا قيمت کاغذ بالاتر از اين هم ميرود.
*چه بايد کرد؟
منصور مظفري (مديرمسئول روزنامه آفتاب يزد) هم درباره مشکلات پيشروي نشريات با افزايش قيمت کاغذ و دليل بروز اين اتفاقات، گفت: مطبوعات در حال حاضر با مشکلات عديدهاي دست و پنجه نرم ميکنند و بنده تمامياتهامات را متوجه دولت، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلاميبه خصوص معاونت مطبوعاتي ميدانم. نه شخص معاون بلکه معاونت؛ يعني سيستم غلط و فسادانگيزي که در وزارت ارشاد وجود دارد.
مظفري ادامه داد: متاسفانه ارز ۴۲۰۰ تومان و ۳۸۰۰ تومان در اختيار يکسري دلال قرار دارد، کاغذ وارد کشور شد، داخل انبارها گذاشتند و معلوم نيست دست چه کسي است که ما بتوانيم نشرياتمان را چاپ کنيم. از موضوع کاغذ که بگذريم بحثهاي حمايتي ديگر وزارت ارشاد مطرح است که از طريق دولت پول خرج ميشود اما معلوم نيست کجا هزينه ميشود.
مديرمسئول آفتاب يزد خاطرنشان کرد: بحث آگهيهاي دولتي فاجعه است و طبق پيشبيني کارشناسان رسانه اگر بخواهيم خوشبينانه بررسي کنيم، تا آخر امسال فقط چند روزنامه دولتي به اضافه چند روزنامهاي که دست دلالان قرار دارند باقي خواهند ماند. روزنامههايي که مستقل، مردميو تاثيرگذار هستند تا آخر امسال ديگر وجود نخواهند داشت. بلکه روزنامههايي باقي ميمانند که يا دستشان در جيب خزانه بيتالمال است يا در اختيار دلالان آگهي قرار دارند که اتفاقا وزارت ارشاد بيشتر به آنها بها ميدهد و آگهيهاي دولتي سراسر کشور در اختيار آنها قرار دارد. اسرافيل عبادتي (مديرمسئول کاروکارگر) هم با بيان اينکه «دولت برآوردي از مصرف کاغذ در ايران دارد و بايد ارز و فروشندگانش را پيشبيني ميکرد و آدمهاي صالحي را مشخص ميکرد تا به اين مشکل برنميخورديم» گفت: اما متاسفانه برنامهاي در کار نيست. همينطوري کسي ميرود به يک نفر ارز دولتي ميدهند و به ديگري نميدهند يا خيليها از اين آشفتهبازار سوءاستفاده کرده و کاغذ را مستقيم به بازار آزاد ميدهند و درنتيجه امروز با اين بازار بلبشو مواجهيم. مهدي رحمانيان (مديرمسئول روزنامه شرق) هم با تاکيد بر اينکه «قطعا ميتوان وضعيت کنوني را کنترل کرد» گفت: هر دردي، درماني دارد اما بايد از راهش وارد شد. اين درد هم لاعلاج يا حتي صعبالعلاج نيست اما نيازمند نظارت و کنترل از طريق دستگاههاي دولتي و حکومتي است که در اين زمينه وزارت فرهنگ و ارشاد و وزارت صنعت، معدن و تجارت دستگاههاي ذيمدخلاند يعني آنها ميتوانند بازار را کنترل کنند. روشن است که روزنامهها و مجلاتمان چقدر کتاب نياز دارند و دولت ميتوانست بازار را کنترل کند؛ دولت کاغذ روزنامه را جزو کالاهاي اساسي قرار داده و با اين تصميم تا اينجاي کار را خوب پيش آمده اما از اينجا به بعد بايد کنترل و مديريت کند که ظاهرا اين اتفاق تا الان نيفتاده است. خود وزارت ارشاد ميگويد کارهايي کرده است و من اميدوارم اتفاقي بيفتد تا از اين شرايط خارج شويم.
*وزير ارشاد قول داد؛ برخورد با گرانفروشان کاغذ
وزير ارشاد گفت: قيمت کاغذ در فضاي نشر و مطبوعات تعيين شده و اگر بيش از اين قيمت عرضه شود، سازمان حمايت تعهد داده که با آن برخورد جدي کند.به گزارش ايسنا، عباس صالحي، در حاشيه جلسه هيات دولت در جمع خبرنگاران در پاسخ به اين که موضع وزارت ارشاد در خصوص شرکتهايي که با دريافت ارز اختصاصي براي وارد کردن کاغذ اين کار را به شکل ديگري انجام داده و مشکلاتي را براي رسانههاي مکتوب به وجود آوردهاند چيست؟ گفت: وزارت ارشاد مسئول پيگيري کننده نيست و سازمان حمايت بايد اين موضوع را پيگيري کند که نامهاي به وزير صنعت و معدن در اين زمينه نوشتم که بخشي از کاغذ وارد شده به خوبي در فضاي بازار توزيع نشده که در پاسخ به اين نامه آقاي شريعتمداري نوشتهاند که در سه ماهه اول بيش از ده هزار بازرسي داشتيم که در هفتصد مورد تخلف گزارش شده که حدود 10 ميليارد تومان ارزش آنان بوده است.وي افزود: در جلسهاي که در کارگروه کاغذ داشتيم، قيمت کاغذ در فضاي نشر و مطبوعات تعيين شد که در فضاي نشر، بندي 125 هزار تومان باشد و در فضاي مطبوعات کيلويي 4 هزار و 10 تومان باشد که اگر بيش از اين قيمت عرضه شد نيز سازمان حمايت تعهد داد که با آن برخورد جدي کند.