نزدیک به 900هزار نفر در بخش تولید و خدمات مرتبط با صنعت خودرو مشغول به کارهستند. از این تعداد حدود 120هزار نفر به طور مستقیم در شرکت‌های خودروسازی مشغول هستند. مفهوم این ارقام این است که خودروسازی در ایران سهم بسیار موثری در اقتصاد کشور دارد.
صنعت خودرو ایران با نیمقرن تجربه تولید پس از صنعت نفت بزرگترین صنعت کشور محسوب می‌شود اما جایگاه صنعت خودرو در اقتصاد کشور کمتر برای جامعه تبیین شده است. از این رو، گفتمان عمومی در خصوص این صنعت، بیشتر حول محور قیمت، کیفیت و تنوع محصولات آن است تا اهمیت آن از نظر میزان اشتغال‌زایی، مدیریت منابع ارزی کشور و رشد صنعتی و اقتصادی. اعداد و ارقام، همواره واضح‌تر از هر سخنی، اصل هر موضوعی را برای جامعه روشن میکنند. در سال گذشته بخش صنعت و معدن با رشد 5.1 درصدی بالاترین سهم را در رشد اقتصاد ایران داشت و این رشد بنا بر گزارش بانک مرکزی مدیون رشد تولید در شرکت‌های خودروسازی بوده است. خودروسازان داخلی در سال 1396 با تولید بیش از 1.5میلیون دستگاه خودرو توانستند تاثیری 12درصدی در رشد شاخص ارزش افزوده بخش صنعت داشته باشند.
صنعتی با 900هزار نیروی شاغل
نزدیک به 900هزار نفر در بخش تولید و خدمات مرتبط با صنعت خودرو مشغول به کارهستند. از این تعداد حدود 120هزار نفر به طور مستقیم در شرکت‌های خودروسازی مشغول هستند. مفهوم این ارقام این است که خودروسازی در ایران سهم بسیار موثری در اقتصاد کشور دارد. اگرهر نفر نیروی شاغل به طور متوسط پاسخ‌گوی ارتزاق یک خانوار چهارنفره باشد، می‌توان گفت که این صنعت با معیشت حدود 3میلیون و 600هزار نفر از مردم ایران یعنی نزدیک به 5 درصد جمعیت کشور گره خورده است. باید در نظر داشت که به ازای تولید هر خودرو در کشور، سه شغل مستقیم ایجاد می‌شود.
جلوگیری از خروج ارز بابت واردات خودرو
صنعت خودرو اگرچه نتوانسته به لحاظ استانداردهای کیفی و رقابتی، تولیداتی را نظیر نمونه‌های جهانی تولید کند اما توانسته است نیاز داخلی بازار خودرو ایران را به‌تنهایی پاسخ‌گو باشد، به شکلی‌که طی سال‌های اخیر سهم واردات خودرو البته با حمایت نظام تعرفه تنها 4 تا 6 درصد از بازار داخل بوده است. همان‌طور که اشاره شد در سال گذشته، 1.5 میلیون دستگاه خودرو با با 1.5 میلیارد دلار ارزبری در کشور تولید شد که اگر قرار بود این میزان خودرو از خارج به کشور وارد شود، حدود 15هزار میلیارد دلار ارز از کشور خارج می‌شد. درواقع میانگین ارزبری تولید هر خودرو داخلی حدود یک‌هزار دلار است، در حالی که برای ورود یک خودرو متعارف خارجی تا پشت ورودی‌های گمرک باید به‌طور متوسط حدود 10هزار دلار هزینه کرد.
صنعت خودرو؛ موتور محرک دیگر صنایع
صنعت خودرو ایران به‌عنوان موتور محرک دیگر صنایع کشور نیز محسوب می‌شود. چراکه بیش از 40 تا 50 درصد فروش شرکت‌های فولادساز و مشابه همین درصد در شرکت‌های شیمیایی و پتروشیمی، به تولید مواد اولیه فلزی و پلیمری صنعت خودرو ایران اختصاص دارد. بیش از ۶۰ صنعت با رونق صنعت خودرو جان می‌گیرند و با رکود آن از رمق می‌افتند. این صنایع به دو دسته بالادستی و پایین‌دستی تقسیم می‌شوند. بالادستی‌ها صنایعی همچون فولاد، فلزات، معادن، لاستیک، پلاستیک، شیشه و الکترونیک را در بر می‌گیرند و پایین‌دستی‌ها نیز صنایعی نظیر خدمات پس از فروش، بیمه، لیزینگ، حمل‌ونقل، رسانه و تبلیغات، مراکز تعمیرگاهی و... هستند. هم‌اکنون بیش از ۴۰درصد تولید فولاد مبارکه اصفهان در صنایع خودروسازی کشور مصرف می‌شود و ورق‌های فولادی که در بدنه خودرو به کار برده می‌شود، تولید داخل است. بنابراین میزان تیراژ خودروسازان بر صنعت فولاد تاثیر بسیاری دارد و به همان اندازه که تعداد تولید خودرو بیشتر باشد، صنعت فولاد نیز روزهای پررونقی را تجربه خواهد کرد. از سوی دیگر بخش قابل توجهی از اعتبارات بانکها در گردش مالی شرکت‌های خودروساز قرار گرفته است که نقش مهمی در سودآوری نظام بانکی دارد.
صنعت قطعه و بومی‌سازی فناوری تولید
فعالیت صنعت قطعه‌سازی خودرو در ایران، از اواسط دهه ۴۰ با تولید بدنه خودرو به‌ویژه اتوبوس و شاسی آغاز شد و در اوایل دهه ۵٠ با سرمایه‌گذاری مشترک خودروسازان، تولید موتور و بعضی از قطعات مانند پیستون، دینام، استارت، اگزوز، درخت سیم و رینگ چرخ با اخذ لیسانس، داخل‌سازی شد. از سال ۱۳۷۲ با برنامه‌ریزی‌های میان‌مدت و بلندمدت تعمیق ساخت داخل به طور جدی پیگیری شد و طی یک دهه گذشته نیز با تشدید تحریم‌ها در دوره‌های مختلف، سرمایه‌گذاری‌ها و کوشش‌های قابل توجهی در زمینه توسعه قطعه‌سازی خودرو در ایران انجام شده که علاوه بر افزایش کمی تولیدات داخل، قابلیت‌های مطمئنی را برای طراحی و ساخت بسیاری از قطعات مورد نیاز صنعت خودرو در کشور فراهم کرده است. درحالحاضر به‌طور متوسط ٨٠ درصد قطعات خودروهای تولیدی کشور توسط قطعه‌سازان داخلی تولید می‌شود. بنا بر آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت، طی سال‌های اخیر با رشد ۲۵ درصدی تولید سالانه خودرو، صنعت قطعه‌سازی نیز در کشور به همان میزان گسترش یافته است. اکنون نیز با تشدید دوباره تحریم‌ها، قطعه‌سازان در تلاش هستند تا از طریق تعامل با شرکت‌های خارجی متمایل به همکاری، متخصصان برتر داخلی و طراحان و مهندسان خارجی، توان فنی مهندسی این صنعت را بومی‌سازی کنند و با تمرکز بر پلتفرمهای داخلی بکوشند تا زنجیره تأمین این صنعت را هرچه بیشتر به داخل کشور بیاورند.
صنعت خودرو ایران از نگاه خارجی‌ها
مؤسسه مکنزی اند کامپنی که معتبرترین مؤسسه مشاوره مدیریت در جهان است، پیشبینی کرده تا سال 2035 صنعت خودرو ایران به شرط رساندن بهرهوری منابع و کیفیت محصولات خود به سطح استانداردهای جهانی، قادر خواهد بود سهم پایداری معادل 5 تا 15درصد از حجم فروش در کشورهای منتخب را به دست آورد. این در حالی است که یکی از مهمترین دغدغههای آینده خودروسازان بزرگ دنیا کمبود تقاضاست، تا جایی که پیشبینیها حاکی از منفی‌شدن رشد تقاضای خرید خودرو تا سال 2025 در دنیا به‌ویژه در کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه است. تمرکز آمریکا بر صنعت خودرو ایران به عنوان یکی از محورهای اصلی تحریم‌ها خود نشان از اهمیت این صنعت در اقتصاد ایران دارد. طبیعی است که تحریم‌ها جایی را نشانه میروند که بیشترین ضربه را به اقتصاد ایران بزند و آسیب‌های جدی به اشتغال، صرفه‌جویی ارزی، رشد صنعتی و توسعه اقتصادی کشور وارد کند. فراموش نکنیم خودروسازی ایران زمانی میتواند سهم پیش‌بینی‌شده توسط مؤسسه مکنزی را به‌دست آورد که بتواند با جذب دانش فنی و سرمایه خارجی موفق به تولید خودرو در کلاس جهانی شود و یکی از اهداف تحریم‌ها ممانعت از این موفقیت است. درحالحاضر صنعت خودرو ایران سهم 3.5 درصدی از تولید ناخالص داخلی ایران دارد. از این رو، آمریکا در پی آن است که با اعمال تحریم بر این صنعت، از میزان تولید و کیفیت محصولات آن بکاهد تا در نهایت تولید ناخالص داخلی ایران را به کاهش روبه‌رو کند.
صنعتی با 900هزار نیروی شاغل
نزدیک به 900هزار نفر در بخش تولید و خدمات مرتبط با صنعت خودرو مشغول به کارهستند. از این تعداد حدود 120هزار نفر به طور مستقیم در شرکت‌های خودروسازی مشغول هستند. مفهوم این ارقام این است که خودروسازی در ایران سهم بسیار موثری در اقتصاد کشور دارد. اگرهر نفر نیروی شاغل به طور متوسط پاسخ‌گوی ارتزاق یک خانوار چهارنفره باشد، می‌توان گفت که این صنعت با معیشت حدود 3میلیون و 600هزار نفر از مردم ایران یعنی نزدیک به 5 درصد جمعیت کشور گره خورده است. باید در نظر داشت که به ازای تولید هر خودرو در کشور، سه شغل مستقیم ایجاد می‌شود.
جلوگیری از خروج ارز بابت واردات خودرو
صنعت خودرو اگرچه نتوانسته به لحاظ استانداردهای کیفی و رقابتی، تولیداتی را نظیر نمونه‌های جهانی تولید کند اما توانسته است نیاز داخلی بازار خودرو ایران را به‌تنهایی پاسخ‌گو باشد، به شکلی‌که طی سال‌های اخیر سهم واردات خودرو البته با حمایت نظام تعرفه تنها 4 تا 6 درصد از بازار داخل بوده است. همان‌طور که اشاره شد در سال گذشته، 1.5 میلیون دستگاه خودرو با با 1.5 میلیارد دلار ارزبری در کشور تولید شد که اگر قرار بود این میزان خودرو از خارج به کشور وارد شود، حدود 15هزار میلیارد دلار ارز از کشور خارج می‌شد. درواقع میانگین ارزبری تولید هر خودرو داخلی حدود یک‌هزار دلار است، در حالی که برای ورود یک خودرو متعارف خارجی تا پشت ورودی‌های گمرک باید به‌طور متوسط حدود 10هزار دلار هزینه کرد.
صنعت خودرو؛ موتور محرک دیگر صنایع
صنعت خودرو ایران به‌عنوان موتور محرک دیگر صنایع کشور نیز محسوب می‌شود. چراکه بیش از 40 تا 50 درصد فروش شرکت‌های فولادساز و مشابه همین درصد در شرکت‌های شیمیایی و پتروشیمی، به تولید مواد اولیه فلزی و پلیمری صنعت خودرو ایران اختصاص دارد. بیش از ۶۰ صنعت با رونق صنعت خودرو جان می‌گیرند و با رکود آن از رمق می‌افتند. این صنایع به دو دسته بالادستی و پایین‌دستی تقسیم می‌شوند. بالادستی‌ها صنایعی همچون فولاد، فلزات، معادن، لاستیک، پلاستیک، شیشه و الکترونیک را در بر می‌گیرند و پایین‌دستی‌ها نیز صنایعی نظیر خدمات پس از فروش، بیمه، لیزینگ، حمل‌ونقل، رسانه و تبلیغات، مراکز تعمیرگاهی و... هستند. هم‌اکنون بیش از ۴۰درصد تولید فولاد مبارکه اصفهان در صنایع خودروسازی کشور مصرف می‌شود و ورق‌های فولادی که در بدنه خودرو به کار برده می‌شود، تولید داخل است. بنابراین میزان تیراژ خودروسازان بر صنعت فولاد تاثیر بسیاری دارد و به همان اندازه که تعداد تولید خودرو بیشتر باشد، صنعت فولاد نیز روزهای پررونقی را تجربه خواهد کرد. از سوی دیگر بخش قابل توجهی از اعتبارات بانکها در گردش مالی شرکت‌های خودروساز قرار گرفته است که نقش مهمی در سودآوری نظام بانکی دارد.
صنعت قطعه و بومی‌سازی فناوری تولید
فعالیت صنعت قطعه‌سازی خودرو در ایران، از اواسط دهه ۴۰ با تولید بدنه خودرو به‌ویژه اتوبوس و شاسی آغاز شد و در اوایل دهه ۵٠ با سرمایه‌گذاری مشترک خودروسازان، تولید موتور و بعضی از قطعات مانند پیستون، دینام، استارت، اگزوز، درخت سیم و رینگ چرخ با اخذ لیسانس، داخل‌سازی شد. از سال ۱۳۷۲ با برنامه‌ریزی‌های میان‌مدت و بلندمدت تعمیق ساخت داخل به طور جدی پیگیری شد و طی یک دهه گذشته نیز با تشدید تحریم‌ها در دوره‌های مختلف، سرمایه‌گذاری‌ها و کوشش‌های قابل توجهی در زمینه توسعه قطعه‌سازی خودرو در ایران انجام شده که علاوه بر افزایش کمی تولیدات داخل، قابلیت‌های مطمئنی را برای طراحی و ساخت بسیاری از قطعات مورد نیاز صنعت خودرو در کشور فراهم کرده است. درحالحاضر به‌طور متوسط ٨٠ درصد قطعات خودروهای تولیدی کشور توسط قطعه‌سازان داخلی تولید می‌شود. بنا بر آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت، طی سال‌های اخیر با رشد ۲۵ درصدی تولید سالانه خودرو، صنعت قطعه‌سازی نیز در کشور به همان میزان گسترش یافته است. اکنون نیز با تشدید دوباره تحریم‌ها، قطعه‌سازان در تلاش هستند تا از طریق تعامل با شرکت‌های خارجی متمایل به همکاری، متخصصان برتر داخلی و طراحان و مهندسان خارجی، توان فنی مهندسی این صنعت را بومی‌سازی کنند و با تمرکز بر پلتفرمهای داخلی بکوشند تا زنجیره تأمین این صنعت را هرچه بیشتر به داخل کشور بیاورند.
صنعت خودرو ایران از نگاه خارجی‌ها
مؤسسه مکنزی اند کامپنی که معتبرترین مؤسسه مشاوره مدیریت در جهان است، پیشبینی کرده تا سال 2035 صنعت خودرو ایران به شرط رساندن بهرهوری منابع و کیفیت محصولات خود به سطح استانداردهای جهانی، قادر خواهد بود سهم پایداری معادل 5 تا 15درصد از حجم فروش در کشورهای منتخب را به دست آورد. این در حالی است که یکی از مهمترین دغدغههای آینده خودروسازان بزرگ دنیا کمبود تقاضاست، تا جایی که پیشبینیها حاکی از منفی‌شدن رشد تقاضای خرید خودرو تا سال 2025 در دنیا به‌ویژه در کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه است. تمرکز آمریکا بر صنعت خودرو ایران به عنوان یکی از محورهای اصلی تحریم‌ها خود نشان از اهمیت این صنعت در اقتصاد ایران دارد. طبیعی است که تحریم‌ها جایی را نشانه میروند که بیشترین ضربه را به اقتصاد ایران بزند و آسیب‌های جدی به اشتغال، صرفه‌جویی ارزی، رشد صنعتی و توسعه اقتصادی کشور وارد کند. فراموش نکنیم خودروسازی ایران زمانی میتواند سهم پیش‌بینی‌شده توسط مؤسسه مکنزی را به‌دست آورد که بتواند با جذب دانش فنی و سرمایه خارجی موفق به تولید خودرو در کلاس جهانی شود و یکی از اهداف تحریم‌ها ممانعت از این موفقیت است. درحالحاضر صنعت خودرو ایران سهم 3.5 درصدی از تولید ناخالص داخلی ایران دارد. از این رو، آمریکا در پی آن است که با اعمال تحریم بر این صنعت، از میزان تولید و کیفیت محصولات آن بکاهد تا در نهایت تولید ناخالص داخلی ایران را به کاهش روبه‌رو کند.
آخرین اخبار
پرطرفدارترین عناوین