دلار از نفس افتاد

حميدرضا عظيمي: دلار دارد با سرعت بيشتر نسبت به روزهاي قبل، روند نزولي را در قيمت طي مي‌کند. اينها نشانه‌هاي خوبي است هر چند نمي‌توان با کاهش قيمت يک روزه نسبت به کاهش مستمر دلار اطمينان خاطر داشت.ديروز بازار دلار بازار پر نوساني بود. بازاري که نوساناتش از روزي آغاز شد که سخناني گاه بدون مبنا و گاه بر مبناي خبر گسترش تحريم‌ها در فضاي اقتصادي، نو به نو منتشر شد و دامن اقتصاد را گرفت تا بازار ارز به سوي اختلالي گام بردارد که امروز سايه‌اش بر اقتصاد، سنگيني مي‌کند. حالا از آن روزها بيش از 6 ماه گذشته و قيمت دلار و ساير ارزها با ثانيه تغيير مي‌کند. تغييراتي که برخي آن را محصول بي‌تدبيري دولت دانستند و برخي هم آن را حاصل طراحي از بيرون نام دادند! هر چه که هست، امروز دلار گريبان اقتصاد ايران را گرفته و هر کس هم از ظن خود يار ماجرا شده و آن را بر مبناي اصول علم اقتصاد يا بر اساس ايجاد جنگ رواني دشمن، تحليل مي‌کند.
اينها هما جاي خود مطابق احبار از رصد بازار، دلار ديروز بنا بر همان گزارشي که در آغاز بحث عنوان شد، روند کاهشي داشت. اما چرا؟

*وحشت در بازار
دستگاه‌هاي مختلف تلاش‌شان اين است تا بازار ارز باثبات شود. آنها معتقدند مجموعه شرايطي باعث شده است قيمت دلار با حباب چند صد درصدي مواجه باشد و بايد اين حباب را هر طور که هست، ترکاند. بانک مرکزي اعلام کرده بود برنامه‌هايي دارد که مي‌تواند قيمت کاذب دلار را بشکند. آنها گفته بودند وقتي رئيس جمهوري از نيويورک به تهران بازگردد، بسته‌اي را با دستور او اجرا خواهند کرد که بازار را سامان خواهد داد.
ديروز خبري بسيار مهم براي فعالان بازار ارز منتشر شد. فعالاني که در قامت دلال وارد بازار شده و دارند خواسته يا ناخواسته، بر آتش اخلال در بازار ارز مي‌دمند. سخنگوي قوه قضائيه ديروز احکام صادره براي 35 نفر از آنهايي که در بازار اخلال ايجاد کرده‌اند را اعلام کرد. احکامي‌که هم اعدام در آن وجود دارد و هم حبس‌هاي بلند مدت؛ احکامي‌که به نظر مي‌رسد انتشار اخبارش موثر بوده است.
آنطور که برخي از حاضران و ناظران بازار اعتقاد دارند مجموعه اين دو موضوع از دلاليل کاهش قابل توجه قيمت دلار در بازار روز دوشنبه بوده است. اخبار برخورد جدي با متخلفان و خزيدن آنها در فضاي مجازي و گروه‌هاي تلگرامي‌هم نشان مي‌دهد دلاها کم‌کم ترس برشان داشته است. اينها از عواملي است که در کاهش قيمت ارز تاثير داشته اما همه آن نبوده است.

*فضاي مثبت در نيويورک
ديپلماسي هميشه در ثبات اقتصادي تاثير داشته است. زماني که سياست تنش زدايي در دولت اصلاحات در اولويت قرا گرفت، ميزان سرمايه‌گذاري خارجي با طور معني‌دار در ايران افزايش يافت. چرا؟ چون ريسک سرمايه‌گذاري در ايران کاهش يافت. حالا نيز پس از کلي تنش، سفر به نيويورک دست کم اين دستاورد را داشته که تلاش اروپايي‌ها را در ديد عموم قرار داده است. ديپلماسي تنش‌زدا و اجماع بر سر ايجاد يک کانال ويژه بانکي براي مبادلات مالي اتحاديه اروپا با ايران يک گام بسيار بزرگ رو به جلو بود. موضوع ديگر FATF است و افزايش اين اميد که بخش نهايي آن هم در مجلس راي خواهد آورد. اينها همه موضوعاتي است که بر بازار موثر است. علاوه بر آن بسته‌هاي اجرايي براي مقابله با التهابات بازار که از ماه‌هاي پيش هم اجرا شده، تاثيراتي داشته است. از طرفي، عصر روز يکشنبه نشست سران سه قوه با خبرهاي مهمي‌براي بازار ارز همراه بود. در جلسه شوراي عالي هماهنگي اقتصادي سران سه قوا، سه تصميم براي مديريت بازار ارز تصويب شد تا تا حوزه اختيارات بازارساز براي مداخله در بازار ارز افزايش يابد. بانک مرکزي همزمان با اين تصميم در جهت شفاف سازي و اطلاع رساني عمومي‌فهرست دريافت کنندگان ارز دولتي و سامانه نيما را منتشر کرد.
مخلص کلام اينها که همه اين موارد بر قميت نزولي دلار تاثير داشته‌اند هر چند ممکن است دوباره قيمت دلار افزايش پيدا کند اما شواهد نشان مي‌دهد قيمت دلار تا نقطه‌اي تعادلي کاهش خواهد يافت. موضوع ديگر اين است کشورهايي که با جمهوري اسلامي‌ايران تعارض منافع دارند، بازاهايي را در گرداگرد کشور، سامان داده‌اند که با تزريق دلار در حجم بالا يا قطع عرضه در اين بازارها، سعي در ايجاد نوسان در قيمت ارز و در نهايت ايجاد اختلال بيشتر در بازارهاي داخلي دارند به همين دليل اين را نبايد فراموش کرد که ضربه‌گيري براي اين نوسانات ايجاد شود تا روند نزولي و افتادن دلار در سراشيبي قيمتي ادامه داشته باشد.