بازار و نقش مخرب رفتارهای هیجانی

حسین خدنگ
روزنامه نگار

اگر در چند ماه اخیر تحولات بازار سکه و ارز را رصد کرده باشید حتما همزمانی موج های خرید یا فروش سکه و دلار را با بالا و پایین شدن قیمت ها در بازار دیده اید. این اتفاق که هر بار با نوسانات قیمت ارز و طلا در بازار تکرار می شود را اقتصاددانان به روندی مخرب و بی ثبات کننده در اقتصاد ایران تعبیر می کنند که به آشفتگی بازار و بروز مشکلات ناشی از آن دامن می زند.
خاستگاه این رفتار هیجانی را باید در ناامنی اقتصادی و ذهنیت ترس خورده ایرانیان جستجو کرد. خانواده های ایرانی بر اساس قانونی نانوشته همواره نسبت به تحولات بازار ارز و طلا حساس بوده و تلاش کرده اند به هر طریقی که شده ارزش نقدینگی و سرمایه های سرگردان خود را حفظ کنند و اولین انتخاب های آنان برای این کار همیشه خرید طلا و ارز بوده است. به همین علت هر بار با کران شدن قیمت سکه یا دلار با هجوم گسترده به بازار با تقاضای کاذب به موج افزایش قیمت ها دامن می زنند. این هجوم گسترده به بازار طی چند ماه سبب شده تا دلار 4200 تومانی در یک مدت کوتاه به رکورد 18 هزار تومان برسد و بخش فراوانی از نقدینگی سرگردان که می توانست در بخش های تولیدی و یا بورس به خدمت گرفته شود را به پیاده روهای فردوسی کشاند و به جیب دلالان و واسطه ها ریخت. تجربه تلخ صف های طولانی خرید دلار با حضور زنان خانه دار و مردان دانشجو و کارمند و بازاری پشت در صرافی ها  نشان از آشفتگی اقتصاد و ذهینت های ترسخورده ایرانی هایی داشت که حفظ ارزش نقدینگی خود را در خرید دلار 18 هزار تومانی می دیدند و حالا این روزها با رصد قیمت دلار 10 هزار تومانی به سرمایه بر باد رفته خود فکر می کنند که قربانی رفتاری هیجانی شده است.
این اتفاق این روزها با موج تازه گران شدن سکه و طلا دوباره در حال رخ دادن است و این بار فعالان بازار طلا نسبت به هجوم خریداران برای خرید سکه و افزایش تقاضاهای کاذب در این بازار هشدار می دهند.
هجومی که ممکن است دوباره به رکوردشکنی قیمت سکه دامن بزند و خریداران سکه را به سرنوشت  خریداران دلار دچار کند.