آثار اقتصادی سفر «آبه» به تهران

آرمان- نخست‌وزیر ژاپن به منظور دیدار و گفت‌و‌گو با مقامات جمهوری اسلامی ایران، دیروز توکیو را به مقصد تهران ترک کرد. در یک بررسی باید گفت که این سفر دارای دو اثر است؛ یک اثر اقتصادی و یک اثر سیاسی. اثر اقتصادی آن است که فضای روابط اقتصادی میان ایران و ژاپن مقداری بهبود پیدا می‌کند و از سوی دیگر، می‌تواند فضای بازارهای ایران را در برابر سخت‌گیری‌های آمریکا تلطیف کند. آثار سیاسی آن هم بستگی به تفاهمی است که در پایان دو طرف مذاکره به آن دست می‌یابند. از این رو نمی‌توان با اطمینان درباره نتایج سیاسی این سفر اظهار نظر کرد. اما امید می‌رود که دو طرف با استفاده از دیپلماسی گفت‌وگو از میزان تنش‌های موجود بکاهند. اما در صورتی که توافقی حاصل نشود دیگر نمی‌توان به میانجی‌گری این کشور بین ایران و آمریکا امید داشت. در صورتی که یک میانجی بین کشور ما و ایالات متحده پیدا نشود بالطبع فضا به شکل کنونی ادامه پیدا می‌کند و گشایشی صورت نمی‌گیرد. اما به هر حال می‌توان سفر نخست وزیر ژاپن به ایران را مثبت و سازنده ارزیابی کرد. مسئولان دولت تدبیر و امید هم نشان داده‌اند که همواره به دنبال صلح بین‌‌المللی هستند و از لحاظ سیاسی به دنبال هیچ نوع تنشی نیستند. البته در این بین گروهی از مخالفان دولت، آقای آبه را دست‌نشانده آمریکا می‌دانند و معتقدند نباید به او اعتماد کرد. اما نباید فراموش کرد که ژاپن دارای روابطی کهن با ایران است و همیشه دید مثبتی از این کشور برای ما وجود دارد و ما به آنها به عنوان کشور دوست می‌نگریم. از این رو نباید با بدبینی به آنها نگریست، اما دولت هم جانبی از احتیاط را رعایت می‌کند و تمام اطلاعات خود را در اختیار فردی خارجی قرار نمی‌دهد. به هر حال در هر مذاکره و گفت‌وگویی باید حداقل اعتمادی بین دو طرف وجود داشته باشد، اما این به معنای وابستگی یا فروش اطلاعات کشور نیست. چنین نگرش‌هایی که گاه مطرح می‌شود جنبه کارشناسی یا تحلیلی ندارند، این افراد صرفا به دنبال فشار به دولت هستند. در چنین رویکردی دیگر هیچ کشور نباید با کشوری دیگر وارد مذاکره شود و کره شمالی به عنوان الگویی جهان‌شمول عمل کند. امروز کشور ما علاوه بر گشایش‌های بین‌المللی نیاز به بهبود مدیریت داخلی هم دارد. حال ایجاد ارتباط با کشورهای پیشرفته‌ای نظیر ژاپن می‌تواند در پیشرفت تکنولوژی و انتقال دانش فنی به کشور هم تاثیر داشته باشد. چراکه امروز این کشور از لحاظ صنعتی به پیشرفت‌هایی دست یافته است که حتی کشورهای اروپایی در رقابت با آنها جا مانده‌اند. از این رو انتظار می‌رود در مذاکرات احتمالی بعدی شروع چنین همکاری‌هایی هم در دستور کار قرار بگیرد. البته در شرایط کنونی در وهله اول باید گشایش‌های سیاسی و احیای برجام در دستور کار قرار گیرد و سپس به راه‌اندازی پروژه‌های صنعتی و مشارکت اقتصادی با سایر کشورها بیندیشیم، اما رفع تحریم‌ها به این معنا نیست که قطعا اقتصاد ایران به رونق دست می‌یابد؛ چراکه امروزه لازم است رویکرد مدیریتی کشور هم اصلاح شود و دست‌اندرکاران اجرایی شرایطی را فراهم کنند که در صورت گشایش‌های خارج ارز مرز، بتوان به تحقق رونق اقتصادی امید داشت.