۵۰ میلیون ایرانی در معرض تنش‌آب شرب قرار می‌گیرند/ راهکار چیست؟
مصرف آب در ایران در دهه‌های اخیر از الگوی درست و علمی تبعیت نکرده است. این واقعیت تلخ باعث شده، شهرهای زیادی در ایران در فصل تابستان با تنش آب شرب دست و پنجه نرم کنند. در واقع کشور ایران با قرار گرفتن در اقلیمی خشک و بیابانی همواره در طول تاریخ خود در جستوجوی آب بوده است. ظهور شهرنشینی و رشد بالای جمعیت خصوصا در طبقه متوسط جامعه ایران در کنار مصرف‌گرایی باعث شده، میزان آب مصرفی در کشور به شکل بی‌سابقه‌ای طی نیم قرن اخیر افزایش پیدا کند. در یک نگاه کلی آمار تایید شده وزارت نیرو در یک قرن اخیر نشان می‌دهد، میزان سرانه آب تجدیدپذیر ساﻻنه کشور از میزان حدود ۱۳ هزار متر مکعب به ازای هر نفر در سال ۱۳۰۰، به حدود ۱۴۰۰ مترمکعب به ازای هر نفر در سال ۱۳۹۶، تقلیل یافته و در صورت ادامه این روند، وضعیت در آینده به مراتب وخیم‌تر خواهد شد.
در وضعیت کنونی به باور متخصصان چند راه مهم پیش‌روی ایران است. نخست اینکه در بخش‌های کشاورزی و صنعتی روش‌های نوین استفاده از آب و آبیاری به مدد صنایع و کشاورزان بیاید. در قدم دوم ذخیره‌سازی آب در کشور سازوکار درستی داشته شودو در قدم سوم نهادهای اجتماعی و اقتصادی با مشارکت یکدیگر بتوانند قدم‌های موثری برای فرهنگ‌سازی در حوزه مصرف آب بردارند.
برهمین اساس، در هفته نخست تابستان که مصادف است با هفته‌ی اصلاح الگوی مصرف آب، سازمان حفاظت محیط‌زیست با مشارکت بانک ایران‌زمین اقدام به برگزاری پویش آموزشی و فرهنگ‌سازی «میراب» را کرده‌اند.
میراب به معنای نگهبان آب ریشه در تاریخ هزاران ساله ایران دارد و اشاره به روزگار مردمانی دارد که در طول تاریخ همواره در جستجوی آب بوده‌اند و با تقسیم کار اجتماعی و اقتصادی سعی در حفاظت منابع آبی خود داشته اند.
تمرکز اصلی این پویش تاکید بر واقعیت‌های کمتر مورد توجه قرار گرفته در میان افکار عمومی در حوزه مصرف آب و تمرکز بر عادات غلط اجتماعی در حوزه مصرف آب است.
در این طرح بیش از ۱۰ محتوای موشن‌گرافی در بستر رسانه‌های رسمی و شبکه‌های اجتماعی آنها منتشر می‌شود تا مخاطبان ایرانی در شبکه‌های اجتماعی مشاهده این تولیدات محتوا، گوشه‌ای از وضعیت بحرانی آب در ایران را درک کنند و همزمان قدم‌هایی برای اصلاح الگوی مصرف خود بردارند.
بانک ایران‌زمین (به عنوان تنها مشارکت‌کننده این پویش با سازمان محیط‌زیست) در راستای اختصاص چندین‌ساله‌ی برنامه‌های مسئولیت اجتماعی خود به موضوعات محیط‌زیستی این‌بار با پویش «میراب» به دنبال تحقق یکی از شعارهای اصلی خود در میان افکار عمومی است: « برای زندگی همین یک زمین را داریم».
بانک ایران زمین پیش از این با برگزاری پویش‌هایی در حوزه حراست از دخایر جنگل‌های کشور، هوای پاک، اقدامات عملی در حوزه پاکسازی طبیعت از زباله، مدیریت پسماند، حراست از ذخایر جنگل‌های بلوط در غرب کشور، حمایت از محیط‌بانان و... اقدامات عملی موثری را برای حفاظت از زمین و محیط‌زیست را در دستور کار خود قرار داده است.
این پویش‌ها دریچه‌ای است از برنامه‌های مسئولیت اجتماعی بانک ایران زمین که در سال‌های اخیر به صورت متمرکز، وقف مسائل مرتبط با محیط‌زیست شده است.
تنش آب شرب به چه معناست؟
تنش آب شرب در كشور، به دليل مصرف بالا، عمدتاً در فصل تابستان رخ مي‌دهد. طبقهبندي ميزان تنش آب شرب به صورت وضعيت‌هاي زرد، نارنجي و قرمز انجام مي‌شود، كه بر اساس آن وضعيت زرد بيانگر ميزان كمبود آب در اوج مصرف تا 10 درصد نسبت به آب مورد نياز، وضعيت نارنجي بيانگر ميزان كمبود آب در اوج مصرف از 10 تا 20 درصد نسبت به آب مورد نياز و وضعيت قرمز نيز بيانگر ميزانكمبود آب در اوج مصرف بيش از 20 درصد نسبت به آب مورد نياز است. تعداد شهرهاي تحت تنش آب شرب در كشور متغير بوده و به عوامل مختلفي بستگي دارد. از ميان این عوامل، مهم‌ترین آن ميزان بارش‌هاست كه در نتيجه آنها مخازن سدهاي تأمين‌كننده آب شرب تغذیه مي‌شوند. ظرفيت تأمين و ذخيره آب و همچنين قابليت تأمين در اوج مصرف نيز از دیگر عوامل مهم در بروز تنش آب شرب است.
وضعیت ایران در شاخص تنش آب شرب
بررسی مهم مرکز پژوهش‌های مجلس‌شورای اسلامی نشان می‌دهد، در تابستان سال ۱۳۹۷، ۳۶,۸ میلیون نفر ایرانی در ۳۳۴ شهر، یعنی ۴۶ درصد از مشترکان شبکه آب کشور تحت تنش آب شرب قرار گرفتند و حالا مطالعات مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد با فرض تداوم وضع موجود، در چشم‌انداز ۱۴۰۰ بیش از ۵۰.۳ میلیون نفر از ساکنان سرزمین ایران در ۴۳۳ شهر یعنی ۸۰ درصد مشترکان شبکه آب با تنش آبی روبه‌رو خواهند شد.
تلگرام ایران زمین, [24.06.19 11:14]
راهکارهای حل تنش آب شرب در کشور چیست؟
اما براساس بررسی‌های صورت گرفته، راهكارهاي مقابله با تنش آب شرب به دو دسته راهكارهاي كوتاه‌مدت و بلندمدت تقسيم مي‌شوند. راهكارهاي كوتاه مدت كه عمدتاً بر مدیریت عرضه استوارند، عبارتند از: افزایش تأمين و توليد آب، اجراي طرح‌هاي ارتقاي كيفيت آب، افزایش توان ذخيره‌سازي آب، تقویت خرید تضميني آب از سرمایه‌گذاران سامانه‌هاي نمك‌زدایي، پایداري خدمات در شرایط اضطرار و تنوع‌بخشي اعتباري. راهكارهاي بلندمدت نيز كه عمدتاً مبتني بر مدیریت تقاضا و سياستگذاري کلان بخش آب هستند، عبارتند از: ارتقاي بهره‌وري، كاهش آب به حساب نيامده، اقدامات كاهش مصرف، فرهنگ‌سازي و تصحيح الگوي مصرف، اصالح تعرفه‌ها، اعمال مدیریت به‌هم‌پيوسته آب.
حفاظت از منابع آبی را جدی بگیریم!
حفاظت از منابع آبی یکی از اصلی‌ترین راه‌های برای مواجهه با خشکسالی است. مساله‌ای که مشارکت نهادهای اجتماعی و اقتصادی کشور را بیش از پیش می‌طلبد. در همین رابطه بانک ایران زمین پیش از این با برگزاری پویش‌هایی در حوزه حراست از دخایر جنگل‌های کشور، هوای پاک، اقدامات عملی در حوزه پاکسازی طبیعت از زباله، مدیریت پسماند، حراست از ذخایر جنگل‌های بلوط در غرب کشور، حمایت از محیط‌بانان و... اقدامات عملی موثری را برای حفاظت از زمین و محیط‌زیست را در دستور کار خود قرار داده است. این پویش‌ها دریچه‌ای است از برنامه‌های مسئولیت اجتماعی بانک ایران زمین که در سال‌های اخیر به صورت متمرکز، وقف مسائل مرتبط با محیط‌زیست شده است.بانک ایران‌زمین در پویش «میراب» با مشارکت سازمان محیط‌زیست سعی در برداشتن قدم‌هایی برای اصلاح الگوی مصرف در میان جامعه ایرانی دارد و همزمان نهادهای اقتصادی و اثرگذار کشور را نیز دعوت به اختصاص برنامه‌های حوزه مسئولیت اجتماعی خود در مسائل محیط‌زیستی می‌کند. چرا که «برای زندگی همین یک زمین را داریم»
