بنزین اضافی کجاست؟

مدت هاست به دنبال فاصله گرفتن از اقتصاد تک محصولی وابسته به نفت هستیم و نکته مهم تر اینکه از خام فروشی انتقاد می شود. به همین دلیل فروش نفت خام نیز مورد انتقاد شدید واقع شده و سیاست کلان دولت به سوی توسعه پتروشیمی ها و پالایشگاه ها ...حرکت می کند. به همین دلیل ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس در دستور کار قرار گرفت و فازهای آن با سرعت به بهره برداری رسید. نتیجه آنکه اکنون ظرفیت تولید بنزین ایران حدود ۱۱۰ میلیون لیتر در روز است. از آنجا که متوسط میزان مصرف بنزین حدود ۹۴ میلیون لیتر در روز اعلام شده، روزانه 16 میلیون لیتر اضافه تولید داریم. این در حالی است که مشخص نیست این اضافه تولید بنزین کجاست؟ اگر از روزی که به این حجم تولید بنزین رسیده ایم تا امروز 100 روز هم گذشته باشد، یعنی یک میلیارد و 600 میلیون لیتر بنزین اضافه تولید کرده ایم که معلوم نیست این اندازه بنزین را کجا ذخیره می کنیم. فراموش نکنیم که دولت برای کسب درآمد ناشی از فروش نفت خام و بازگشت ارز آن مشکل دارد و سالهاست مسوولان تاکید می کنند که مشتریان خرید نفت خام محدود و قابل شناسایی هستند، در حالی که فروش محصولات از جمله پتروشیمی ها یا بنزین و گازوییل هیچ مشکلی ندارد و می توانیم بنزین را بدون آنکه قابل ردگیری باشد، در بازارهای جهانی عرضه کنیم. البته اکنون پروژه های دیگری برای فاصله گرفتن از خام فروشی با جدیت وجود ندارد و نگرانی از این بابت است که فاصله گرفتن از خام فروشی شعاری بیش نباشد. البته این نکته را نباید فراموش کنیم که بنا بر تاکید وزیر نفت، شاید کار درستی نباشد که توان خود را افشا کنیم و آمریکا نسبت به روشهای دور زدن تحریم های ایران هوشیار شود و مانع سیاستگذاری ایران شود. از سوی دیگر بازار قاچاق سوخت می تواند راهنمای بسیاری خوبی باشد و با این ابزار بتوانیم بنزین مازاد بر نیاز کشور را از طریق واسطه ها به کشورهای همسایه بفروشیم. امروزه قاچاقچیان سوخت به راحتی سوخت را به کشورهای همسایه قاچاق می کنند و به جای آن دلار نقدی وارد کشور میکنند که این رویکرد به شرط مدیریت دولتی می تواند هم باعث رنق تولید محصولات داخلی شود وهم صادرات هدفمند و منطقی سوخت را با استفاده از ابزارهایی همچون کولبری جایگزین قاچاق سوخت کنیم. به هر حال در شرایط کنونی هر تهدیدی می تواند تبدیل به فرصت شود به شرط انکه موضع گیری منفی نداشته باشیم.