مرور ادبیات دولتمردان در فاصله سال های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ نشان می دهد که مقامات دولتی تا چه میزان یارانه هار ا بحران بزرگی تلقی می کردند . امروز دیگر کمتر وزیر و معاون وزیر و نماینده ای را می‌توان یافت که از حجم بالای یارانه ها و فشاری که بر اقتصاد ایران میرود سخن بگوید . داستان چیست؟ آیا اقتصاد ایران به حدی قدرتمند شده است که توزیع ماهانه بیش از سه هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان در میان مردم مشکلی را متوجه آن نمی کند یا اینکه وضعیت اقتصادی به گونه ای شده است که دولت ترجیح می دهد در کنار سیاست های حمایتی خود، توزیع نقدی یارانه را همچنان ادامه دهد .
کدامین اتفاق سبب شده است یارانه دیگر بحران نباشد ؟
داستان البته چیز دیگری است . آن قدر بحران های بزرگتر از یارانه در این اقتصاد ایجاد شده است که دیگر کسی مجال پرداختن به بحران یارانه ها را ندارد.
رشد منفی اقتصادی، کاهش فروش نفت، تشدید تحریم‌ها و وضعیت نامساعد بازار کار و سرمایه گذاری و تولید و ... دست به دست هم داده تا جامعه ایران یکی از حساس ترین و تلخ ترین دوره‌های اقتصادی را تجربه کند . در میان این حجم سختی اما دیگر کسی درباره یارانه ها سخن نمی گوید . یارانه های برخورداران، همان ها که نیازی به این رقم ندارند و حتی در مضیقه اقتصادی ، سفره یک روزشان ، با سفره یک هفته خانواری فقیر برابری می کند .
در این میان چشم بستن بر این واقعیت به سود کیست؟ ایا راضی نگهداشتن عده ای که نیازی واقعی به یارانه ندارند، به اجرای سیاست حمایتی واقعی در این روزهای سخت می ارزد؟ اگر پاسخ منفی است، باید دلایل تداوم .ضعیت موجود را جستجو کرد و از دولتمردان خواست به این سئوال مهم پاسخ دهند که دلیل تداوم این سیاست چیست و چرا در این شرایط سخت، راهکاری برای برون رفت از این وضعیت نمی اندیشند .
بررسی ها نشان می دهد حداقل سی میلیون نفر در ایران نیازی به دریافت یارانه ها ندارند اما اجرای سیاست های پوپولیستی در این سال ها، سبب شده است حتی دولتمردان نیز راه ناصواب را برای حمایت از افکار عمومی برگزینند و به ادامه وضع موجود تن بدهند ؛ در حالی که بررسی ها نشان می دهد اتفاقا در میان این همه سختی ، توزیع ناعادلانه یارانه ها، سختی بزرگتری است و باید بدان توجهی ویژه نشان داد و برای حل آن گامی بلند برداشت.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی
۲۲۸۲۲۳
