گروه اقتصاد کلان: حجم نقدینگی بنابه برخی آمارها از مرز 1800هزار میلیارد تومان فراتر رفته است و وضعیت را از پیش بحرانی تر کرده است. از طرفی مسئولان علی رغم اظهارات گاه و بیگاه خود هنوز هیچ تمهیدی برای هدایت و مهار این نقدینگی نیندیشیده اند. از این رو بیم آن می رود که این حجم از نقدینگی بی مهار بازهم به سوی بازارهایی نظیر خودرو، مسکن، سکه و ارز به راه بیفتد و موجبات آشفتگی در اقتصاد کشور را که تا حدودی به مرحله ثبات نزدیک شده است را فراهم بیاورد. از این رو به نظر می رسد باید برای پیشگیری و ممانعت از وقوع چنین فاجعه ای چاره ای بیندیشند. از سوی دیگر حجم قابل توجهی از این نقدینگی فراهم آمده از سرمایه های خرد مردم است که به دنبال پس انداز و کسب عایدی و سود از دارایی خود هستند و اگر به درستی راهنمایی شوند نقدینگی مورد نظر تا حدود زیادی مهار و کنترل خواهد شد و می تواند که در رونق تولید و جلوگیر از تعطیلی بنگاه ها موثر افتد.
دغدغه فعالان اقتصادی و صاحبان سرمایه های خرد
ایسنا در این مورد نوشت: "سرمایه گذاری" مقوله ای است که این روزها ذهن بسیاری از فعالان اقتصادی و حتی مردمی که سرمایه های اندکی دارند را درگیر کرده است. اینکه با این اوضاع و احوال اقتصادی و نااطمینانی هایی که به خاطر تورم در فضای اقتصادی به وجود آمده است، پولهایمان را کجا میتوانیم ببریم که علاوه بر حفظ ارزش آن سودی هم کسب کنیم دغدغهای است که بسیار قابل اعتنا است. اینکه گفته میشود سرمایه های سرگردان زیادی در اقتصاد در گردش است، نکته ای است که آمارهای بانک مرکزی از حجم نقدینگی آن را تا حدودی تایید میکند. بر اساس گزارشهای بانک مرکزی، حجم نقدینگی در اقتصاد ایران فراتر از ۱۸۰۰ هزار میلیارد تومان رفته است. این گزارش می افزاید: هرچند آمار دقیقی از توزیع این حجم نقدینگی در بین اقشار مختلف جامعه وجود ندارد اما بر اساس نظر کارشناسان این حجم نقدینگی احتمالا به شکل نامتوازنی توزیع شده و برخی از اقشار سهم بالایی از آن را در اختیار دارند. با این حال چیزی که مسلم است بخش عمده ای از این حجم ۱۸۰۰ هزار میلیاردی نقدینگی به صورت پراکنده و خرد در اختیار اقشار میانی و رو به پایین جامعه قرار دارد. این سرمایههای خرد دقیقا از سرگردانی بالاتری برخوردار هستند، چراکه صاحبان سرمایههای کلان احتمالا به دلیل درسترسی به امکانات اطلاعاتی یا مشاورهای میتوانند برای مدل سرمایهگذاری خود تصمیمات درستی بگیرند.
سرمایه گذاری در بورس جواب داده است
در همین رابطه وزیر اقتصاد بیان اینکه امروز حجم نقدینگی در کشور بسیار بالا است، گفته که با توجه به فشاری که این نقدینگی به تحریک تقاضا وارد میکند، اما به آن باید به شکل فرصت نگاه کنیم، یعنی از ظرفیتهای جامعه برای رونق تولید و سرمایهگذاری استفاده کنیم تا منشا تولید و عامل افزایش صادرات غیر نفتی شود. فرهاد دژپسند با بیان اینکه نیاز امروز کشور ایجاد بنگاههای بزرگی نظیر پالایشگاه، صنایع معدنی و پتروشیمی است، ادامه داد: بر این اساس باید بخشهای خصوصی توانمند را وارد عرصه بنگاههای تولیدی کنیم، به طوری که نقدیندگیهای سرگردان و خرد مردم را به روشهایی مثل بورس و پذیره نویسی جهت دهی کنند.او با بیان اینکه خوشبختانه مردم بورس را ماُمنی جهت حفظ ارزش داراییها میبینند، این حوزه را برای سرمایهگذاری مردم پیشنهاد کرده و اضافه کرده است: بورس در کشور ما در یک سال گذشته ۱۴۰ درصد رشد داشت، این رشد نشان میدهد این اقدام _سرمایهگذاری_ جواب داده است. به گزارش ایسنا، پیش از این و در زمان التهابات اقتصادی سال گذشته بسیاری از مردم سعی کردند سرمایههای خرد خود را به سمت بازارهای سرمایهای مانند بازار طلا و ارز ببرند که البته این سرمایهگذاری برای برخی از آنها پایان خوشی نداشت. بعضی از آنها دچار ضرر و زیانهایی زیادی شدند. حالا باید دید این پیشنهاد جدید وزیر اقتصاد برای شهروندان تا چه حد امکان دارد به سوددهی به سرمایههای آنها منجر شود.
مردم مستقیما سهم نخرند
همچنین یک اقتصاددان در پاسخ به این سئوال که چرا سرمایهگذاری در بازار سرمایه از طریق صندوقهای سرمایهگذاری که در کشورهای دیگر حجم بالایی از پساندازهای خرد را شامل میشود، در ایران سهم پایینی دارد» می گوید: فکر میکنم در همه کشورهای در حال توسعه بازار سرمایه هنوز اهمیت بانک را پیدا نکرده است. ما هم در ایران یک اقتصاد بانکمحور داریم؛ از نظر تامین مالی بنگاهها، شاید نسبت این دو بازار از ۲۰ -۸۰ بهتر نیست. با این همه فکر میکنم نسبت به گذشته، مثلاً نسبت به دهه ۷۰، و در این ۲۰ سال، بازار سرمایه پیشرفتهای قابل ملاحظهای کرده و رشد عمدهای داشته است. بدیهی است هنوز مثل کشورهای خیلی توسعهیافته نیستیم. مشکل دیگر که در سوال شما هم هست این است که مردم مستقیم سهم میخرند. خود این کار به سفتهبازان و نوسانبگیران امکان سوءاستفاده میدهد. باید بیشتر به سمت صندوقها حرکت کنیم و مردم از طریق صندوقها غیرمستقیم سهام بخرند. باید بین کسانی که وارد و خبره هستند و کسانی که وارد نیستند، تمایز روشنی باشد؛ مردمی که وارد نیستند، نباید وارد خرید مستقیم سهام شوند. به گزارش تجارت فردا، حسین عبدهتبریزی ادامه می دهد: اما به طور کلی و با توجه به موقعیت کشور و بورسمان که بینالمللی نیست، میشود گفت که بورس در جذب سرمایههای خرد در ۲۰ سال اخیر بهطور نسبی موفق بوده است. من فکر میکنم اگر عملکرد بازار سرمایه را با عملکرد بانکها مقایسه کنیم باید اظهار رضایت بیشتری از بورس داشته باشیم. ولی در اینکه صندوقهای سرمایهگذاری هنوز حجم بالایی را تشکیل نمیدهند البته نظر شما درست است. تا همین اواخر این صندوقها بیشتر ابزار دور زدن نرخ بانکی بودند و کمتر به معنی صندوق سرمایهگذاری در سهام مطرح بودند. از این نظر، اگر آن بخشی از صندوقها را که به خاطر بازی نرخ تشکیل شد، کنار بگذاریم، میشود گفت که حجم صندوقها، حجم بالایی نیست. اما با گسترش بازار بدهی، مخصوصاً بدهیهای دولت، الان صندوقهای با درآمد ثابت بیشتری شکل گرفته و به نظرم میآید که در پنج سال آینده، ما به سمت سرمایهگذاری غیرمستقیم بسیار بیشتری در بورس حرکت کنیم عبده تبریزی می افزاید: به هر حال هنوز کار زیادی در مورد اینکه مردم چطور پسانداز کنند، چطور مصرف کنند یا کار پیدا کنند نشده است. کارهایی شده، اما نه به میزانی که در خارج از کشور شاهدیم. باید مردم دانش مالی پایهای پیدا کنند، بچهها از جوانی با بحث بودجه خانواده و مصرف درست آشنا شوند. در حوزه فرهنگسازی کارهایی در بورس و نظام بانکی انجام شده است، ولی میشود گفت که هنوز در این حوزهها کارهای بزرگی باقی مانده است. فکر میکنم ابزارهای مختلف مالی در ذات خود ارزش کمی خلق میکنند. مثلاً، فرض کنید حتی اگر ما بازار سرمایه هم نداشتیم و فقط بازار پول داشتیم، اینطور نبود که پسانداز شکل نگیرد. برعکس اگر بازار سرمایه خیلی پیشرفتهای داشتیم که در آن تمام ابزارهای دنیا طراحی شده بود، اینطور نیست که بیش از ۱۰ درصد میتوانستیم وضعیت را بهبود بخشیم.
