کورش شرفشاهی: هنگامی که مردم فردی را برای حضور در خانه ملت انتخاب می کنند، یعنی ایمان پیدا کرده اند که این فرد حاضر است از منافع شخصی خودش بگذرد و تمام وقت خودش را برای استیفای منافع عمومی بگذارد. اما یک باره نماینده ای به اتهام فساد اخلاقی محاکمه می شود و باورهای اخلاقی جامعه را به هم می ریزد، نماینده دیگری فساد اقتصادی را سرلوحه کار خودش قرار می دهد و در نتیجه مردمی که برای یک لقمه نان ساعت ها کار می کنند، همه چیز را از دست رفته می بینند. این اتفاقات تاکنون بارها صورت گرفته اما اینکه نماینده ای بازداشت شود، درخواب هم نمی دیدیم. اکنون سوال اینجاست که نماینده مجلس تا چه اندازه اختیار دارد و تا چه اندازه می تواند در نهادهای تصمیم گیر تاثیر بگذارد. در این رابطه با علیرضا سلیمی، عضو هیات رییسه هیات نظارت بر رفتار نمایندگان گفت و گو کردیم.
نمایندگی مصونیت ندارد
وی با تاکید بر اینکه مصونیت نمایندگی مجلس مطلق نیست گفت: قانون اساسی می گوید نمایندگان در راستای ایفای مسوولیت نمایندگی مصونیت دارند و هر گاه تخلفی انجام دهند، این مصونیت از بین می رود. بنابر این اگر نماینده ای قاچاق مواد مخدر کند، مرتکب قتل شود، فساد اخلاقی داشته باشد یا هر تخلف دیگری انجام دهد، مصونیت او از بین می رود.
سلیمی با تاکید بر اینکه مصونیت مطلق برای هیچ کس وجود ندارد گفت: متاسفانه تفکر غلطی در بین مردم و مسوولان وجود دارد که گمان می کنند نمایندگی مجلس با مصونیت مطلق همراه است که باید این تفکرات اصلاح شود.
وی با اشاره به اینکه قضات دادگستری مصونیت بیشتری نسبت به بقیه دارند گفت: بدین معنا که یک قاضی را تا زمانی که درکسوت قضاوت قرار دارد، نمی توان حتی دستگیر کرد. درحالی که بارها شاهد بوده ایم که نمایندگان مجلس مورد بازخواست قرار گرفته و حتی دستگیر شده اند. بنابر این مصونیت نمایندگی مختص به حیطه وظایفی است که در قانون تعیین شده و محدودیت های خاص خودش را دارد.
نماینده محلات در مجلس با اعلام اینکه حیطه مسوولیت نمایندگی همان بخشی است که در چارچوب قوانین مجلس شورای اسلامی تعریف می شود گفت: نماینده می تواند در خصوص چالشهای کشور اظهار نظر کند، به نطق و تذکر درصحن علنی در مورد مسایل جاری کشور بپردازد و حتی مسوولان را مخاطب قرار دهد و بازخواست کند، اما در این زمینه ها نیز محدودیت دارد و در خصوص اظهاراتش اختیارتام ندارد و نمی تواند هر مطلبی را بر زبان بیاورد.
وی با اشاره به اینکه یک نماینده مجلس می تواند نسبت به طرح یا لایحه ای واکنش نشان دهد و حتی با دولت مخالفت کند گفت: نماینده مجلس می تواند با نظرات قوه قضاییه مخالفت کند و لایحه ای که از سوی قوه قضاییه ارایه می شود به تصویب نرسد و مخالفت علنی با آن انجام شود که بارها نیز شاهد این موارد بوده ایم.
مصونیت بیانگر معصومیت نیست
سلیمی با تاکید بر اینکه معصونیت بیانگر معصومیت نیست گفت: هیچ نماینده ای معصوم نیست و مهمتر اینکه لباس نمایندگی مجلس به نماینده معصومیت نمی بخشد. نماینده مجلس نیز مانند دیگر مردم است و همان قدر که افراد عادی احتمال اشتباه دارند، نمایندگان مجلس نیز احتمال انجام کارهای اشتباه را دارد البته به شرط انکه تعمدی درکار نباشد.
وی با اشاره به سوابق گذشته تخلفات در مجلس افزود: نباید فراموش کنیم که نمایندگان مجلس همواره خطا داشته اند و این از اول انقلاب تاکنون وجود داشته، به نوعی که رفتار و اظهارات آقای شرع پسند نماینده جوان کرج در مجلس دوره سوم باعث شد تا از مجلس اخراج شود که البته موارد دیگری نیز وجود داشته است.
عضو هیات رییسه هیات نظارت بر رفتار نمایندگان اخراج نماینده متخلف را از محاسن مجلس شورای اسلامی دانست و گفت: نکته مهم این است که باید عدم صلاحیت نماینده در صحن علنی مطرح شود و هیات نظارت بر رفتار نمایندگان نمی تواند در مورد اخراج یا صلاحیت یک نماینده تصمیم گیری کند.
وی از رشد تخلفات اخلاقی و مالی ابراز تاسف کرد و گفت: نکته مهم این است که هر چقدر از آرمانهای انقلاب فاصله بگیریم، تخلفات در بین مسوولان از نماینده مجلس تا مسوولان دولتی و دستگاه قضا بیشتر می شود. آرمانهای انقلاب نیز از همان ابتدا بر احترام به مستضعفان استوار شد و امام خمینی(ره) تاکید کرد که "یک موی کوخ نشینان را به کاخ نشینان نمی دهم". در همان روزهای ابتدای انقلاب بحث ساده زیستی و توجه به محرومان مورد تاکید امام قرار گرفت.
سلیمی با تاکید بر اینکه مادامی که نمایندگان از محرومان فاصله نگیرند، زندگی آنان بر مبنای ساده زیستی باشد و با ثروتمندان سروسری نداشته باشند، مسیردرست است گفت: به محض آنکه مجلس به طور اخص و نمایندگان به صورت اعم از ساده زیستی فاصله بگیرند و به سوی ثروتمندان و حفظ منافع جامعه زر و زور بروند، دیگر امیدی به آن مجلس نیست و همه چیز از دست می رود.
نماینده محلات به تشریح دلایل تخلفاتی صورت گرفته پرداخت و گفت: نکته اصلی این است که باید هزینه و درآمد نمایندگان شفاف باشد. باید بپذیریم که امروزه هزینه های انتخاباتی نمایندگان، منشا فساد شده است. در مورد رییس جمهور هم این طور است. چرا هرگز از خودمان سوال نکرده ایم که یک رییس جمهور ازکجا می آورد 50 میلیارد تومان هزینه انتخابات می دهد؟ یک نماینده از کجا می آورد یک تا 5 میلیارد تومان برای انتخابات هزینه می کند؟
وی با طرح این پرسش که مگر حقوق دوره نمایندگی چقدر است گفت: حقوق نمایندگی معادل حقوق یک عضو هیات عملی دانشگاه است. بنابر این چرا باید فردی برای به دست آوردن کرسی نمایندگی مجلس 5 میلیارد تومان هزینه کند و در مدت 4 سال نمایندگی یک دهم آن را هم دریافت نکند؟
سلیمی با اشاره به اینکه جلوگیری از تخلفات نیازمند قانون است گفت: قانونی در مجلس تصویب کردیم که یک مسوول باید قبل از گرفتن مسوولیت، اموال خود را به صورت شفاف به اعلام کند و زمانی که از مسوولیت کناره گیری می کند نیز اعلام کند که چه دارد و اگر چیزی به دارایی اش اضافه کرده، مشخص کند که آنرا چگونه واز کجا آورده است. این قانون تصویب شده و شورای نگهبان ایراد جدی به این قانون نگرفت است. البته این قانون در گذشته وجود داشت اما از ابتدای انقلاب به این قانون عمل نشده است.
وی با تاکید بر اینکه برای جلوگیری از تخلفات به قوانین محکمی نیاز داریم گفت: طرح دیگری به مجلس ارایه کردیم و در همین دوره مجلس دهم رد شد که اگر تصویب می شد، می توانست تا حدود زیادی مانع تخلفات باشد. پیشنهاد ما این بود که هزینه های انتخاباتی نمایندگان به صورت شفاف اعلام شود.
عضو هیات رییسه هیات نظارت بر رفتار نمایندگان با اعلام اینکه قانون شفاف سازی هزینه های انتخاباتی در کنار قانون اعلام دارایی مسوولان می توانست بین نمایندگان واقعی و کسانی که بدنبال تجارت هستند و با ابزار نمایندگی مجلس کاسبی می کنند، تمایز ایجاد کند گفت: متاسفانه به نظر می رسد رغبتی به این مهم نیست.
وی با انتقاد از توصیه نویسی های مساله دار گفت: اگر به توصیه هایی که نمایندگان برای مسوولان می نویسند توجه کنیم، به خوبی مشخص می شود که نماینده در مجلس به کار نمایندگی مشغول است یا در فکر تجارت است.
سلیمی با طرح این پرسش که وقتی نماینده ای به یک شرکت خودروسازی توصیه می کند که 200 دستگاه خودرو به یک فرد بدهد، چه توجیهی برای نوشتن این توصیه وجود دارد گفت: شک نکنید که در این توصیه سروسری وجود دارد و بهتر است بگوییم اصلا این نوع نامه نگاری توصیه نیست، بلکه مصداق سواستفاده از جایگاه نمایندگی است و رد پای فساد و رانت را به خوبی می توان مشاهده کرد.
وی در پاسخ به اینکه تاکنون شما توصیه ای نکرده اید گفت: توصیه منطق و عقل دارد. معرفی بیکاری که دنبال کار می کرد به یک اداره یا شرکت هرگز توصیه مساله دار نیست یا نامه نگاری به یک بانک برای دادن وام معمولی به یک مستاجر که بتواند پول پیش خانه اش را بدهد هیچ اشکالی ندارد.
نماینده محلات با اشاره به توصیه های مساله دار گفت: در جلسه ای که با مسوولان سایپا در کمیسیون رسمی مجلس شورای اسلامی داشتیم، آنها به صراحت اعلام کردند که 60 درصد خودروهای سایپا را با توصیه واگذار می کنند و تنها 40 درصد خودروهای سایپا با روشهای معمول و از طریوق ثبت نام به مردم واگذار می شود! چرا باید این اتفاق بیفتد؟ در این توصیه اشکال در این است که قیمت بین بازار و کارخانه تفاوت چشمگیری دارد و سوال اینجاست که این سود کلان کجا و به جیب چه کسانی می رود.
وی با تاکید بر اینکه کسی که ریخت و پاش انتخاباتی می کند، قطعا به جایی قول داده است گفت: این قبیل افراد قرار است به محض نماینده شدن، در مسیر خواسته افرادی که هزینه های انتخاباتی شان را تامین می کنند، گام بردارند و هزینه های انتخاباتی را به نوعی جبران کنند.
سلیمی با ابراز تاسف از همه گیر شدن خوی اشرافی گری گفت: وقتی تفکر اشرافی گری شکل بگیرد، افراد سعی می کنند از جایگاهی که دارند برای به دست آوردن پول و رسیدن به اشرافی گری استفاده کنند.
وی با طرح این پرسش که چرا امروزه مسوولان ما کاخ نشین شده اند گفت: خانه شهید رجایی هنگامی که رییس جمهور شد در کنار همین مجلس بود، اما اکنون خانه حسن روحانی کجاست؟ نباید با تعارف با هم صبحت کنیم. چرا خانه روسای جمهور از ابتدای انقلاب تاکنون را بررسی نمی کنیم تا بدانیم انقلاب چه اندازه به انحراف رفته است.
نماینده محلات در مجلس با تاکید بر اینکه نمی توانیم بگوییم مسوولان ما هرجور می خواهند زندگی کنند و همه چیز داشته باشند گفت: چرا دارایی های مسوولان را بررسی نمی کنیم. منظور فقط رییس جمهور نیست، بلکه باید وزرا، معاونان وزرا، مدیران کل ادارات، استانداران، فرمانداران و خلاصه همه مورد بررسی قرار گیرد.
وی افزود: فرمانداری که وقتی سمت گرفته، مستاجر بوده و با یک پراید آمده و اثاثیه اش را با یک خاور آورده، اما زمانی که دوره فرمانداری اش تمام می شود، خانه خریده و سوار ماشین آنچنانی می شود و اثاثیه منزلش را با دوکامیون می برد، معلوم است که چگونه کارکرده که این همه دارایی به هم زده است. مگر در تمام مدتی که این آقا فرماندار، استاندار یا وزیر بوده چقدرحقوق گرفته که این همه دارایی به هم زده است؟
وی از دستگاه قضا خواستار رسیدگی بیشتر شد و گفت: سازمان بازرسی وظیفه دارد روزی که قرار است فعالیت یک مسوول پایان یابد و محیط کارش را ترک کند، لیست سیاهه اموال روز اشتغال بکارش را به دست بگیرد و اگر حتی یک دوچرخه به اموالش اضافه شده، بپرسد که از کجا آورده است.
سلیمی با تاکید بر اینکه دستگاه های نظارتی نباید ملاحظه کار باشند گفت: دستگاه نظارتی نباید از نماینده مجلس یا وزیر یا رییس جمهور واهمه داشته باشد. بنابر این باید روزاول اموال او را لیست کنند و هنگام خداحافظی هم دارایی اش را با روز اول مقایسه کنند.
وی در خصوص دارایی های میلیاردی بسیاری از مسوولان گفت: گفته می شود که برخی از وزرا ثروتهای هزار میلیاردی دارند. اگر این افراد از ابتدای انقلاب مسوولیت داشته باشند و هر ماه یک میلیارد تومان حقوق گرفته باشند، در مدت 40 سال که 480 ماه می شود، می بایست 480 میلیارد تومان داشته باشند. چرا کسی از این آقایان نمی پرسد 1400 میلیارد تومان را از کجا آورده اند و این همه ثروت را می خواهند چکار کنند؟
عضو هیات رییسه هیات نظارت بر رفتار نمایندگان خواستار اجرای قانون از کجا آورده ای شد و گفت: اگر از همان ماههای ابتدای انقلاب به دارایی این آقایان رسیدگی می شد، بی شک امروز 1400 میلیارد تومان نداشتند، زیرا از همان روز اول مانع می شدیم که دیوار کج برود و امروز تا ثریا کج برود.
وی در خصوص بازداشت دو نماینده مجلس گفت: این نقطه قوت قوه قضاییه است، زیرا این رفتارها نشان می دهد که با هیچ کس مماشات نمی کند.
سلیمی برای تایید عملکرد دستگاه قضا گفت: اکنون از قوه مجریه، برادر رییس جمهور و معاون اول در حال محاکمه هستند. معاونان رییس جمهور قبل در زندان هستند و بسیاری از مدیران کل و معاونان وزرا در حال تحمل مجازات تخلفاتی هستند که انجام داده اند. این رفتارها مهم است و استقلال قوه قضاییه را نشان می دهد زیرا برخورد مناسب با فاسدهای بزرگ به ویژه از نوع مسوولان، باعث می شود تا دیگر فاسدان بترسند.
وی افزود: متاسفانه تاکنون چوب قانون بالای سر فاسد نبوده و نتیجه آن شده که فساد در همه عرصه ها گسترش یابد. البته اکنون نیز هنوز مبارزه با فساد همه گیر نشده و با توجه به گستردگی فساد، تنها مانع کوچکی بر سر راه فساد ایجاد کرده ایم. سلیمی در پاسخ به اینکه آیا درست است استیضاح ابزار فشار بر وزرا و دولت شده است گفت: برخی از نمایندگان کاسب هستند و ابزار این نمایندگان، کاسبی سیاسی از قبیل تذکر، سوال و استیضاخ است. البته امروز فضا شفاف شده و عموم نمایندگان فریب این قبیل نمایندگان را نمی خورند. اکنون نمایندگان بین استیضاح واقعی و استیضاحی که برای فشار آوردن و کلاهبرداری است، تفاوت قایل می شوند.
وی با تاکید بر اینکه وقتی فساد در دستگاههایی همچون مجلس شورای اسلامی علنی می شود، شواری نگهبان اهمیت پیدا می کند گفت: وقتی شورای نگهبان با فشار رو به ور می شود، نتیجه آن ورود نمایندگان معامله گر به خانه ملت می شود. عضو هیات رییسه هیات نظارت بر رفتار نمایندگان در پاسخ به اینکه مگر همین نمایندگان متخلف را شورای نگهبان تایید نکرده است گفت: اگر بخاطر داشته باشید شورای نگهبان افراد بسیاری را رد صلاحیت کرد، اما در نتیجه فشاری که به شورای نگهبان آوردند و رسانه ها نیز در این زمینه نقش بسزایی داشتند، بسیاری از رد صلاحیت شدگان تایید صالحیت شدند زیرا شورای نگهبان درها را باز کرد.
وی افزود: شورای نگهبان باید صلاحیت را احراز کند و هنگامی که فشارها زیاد می شود، شورای نگهبان هم کوتاه می آید. در نتیجه ورود نمایندگان کاسب ومعامله گر به صحنه های مهم همچون مجلس شورای اسلامی رقم می خورد
