تحمیل تکالیف غیراصولی بانک ها را زمین زده است

براساس اصول اقتصاد، نرخ سود سپرده و تسهیلات بانکی تابعی از عرضه و تقاضای پول است. زمانی که تقاضا برای کالایی زیاد شود، قیمت ها رشد می کند و زمانی که تقاضا کاهش پیدا کند، قیمت ها کاهش پیدا می کند. درباره پول هم چنین اصل اقتصادی مصداق دارد. زمانی که تقاضای پول در بازار زیاد شود، نمی توان قیمت ها را پایین آورد چراکه پیامد اصلی رشد تقاضا، رشد قیمت هاست. از سوی دیگر نرخ سود تابع عامل دیگری به نام تورم است. نرخ بهره بین بانکی در سطح تورم است یا فاصله یک تا 2 درصدی با آن دارد. اکنون سوال این است که چطور از سود بانکی 15 درصدی می گوییم درحالیکه نرخ تورم بیش از 30 درصد است و سوال دیگر اینکه آیا اصلاح نظام بانکی منوط به تغییر سود سپرده است؟ طی سال های گذشته عدم اداره بانک ها با ضوابط و مقررات تعیین شده، تحمیل تکالیف زیاد به آن ها و عدم نظارت زمینه ناکارآمدی این بخش را فراهم کرده است. دولت و بانک مرکزی در دوره های متوالی وظایف سنگینی را بر دوش بانک ها گذاشتند و حرکت و پویایی را از آن ها سلب کرده اند. در این بین استقلال بانک مرکزی را می توان به عنوان یک عامل موثر در کارآمدی بانک ها در نظر گرفت چراکه این استقلال زمینه ممانعت از سواستفاده دولت یا شرکت های دولتی از بانک ها را فراهم می کند. بانک مرکزی مستقل می تواند از دست اندازی به منابع بانک ها به منظور جبران کسری بودجه جلوگیری کند و زمینه ساز هدایت نقدینگی به بخش خصوصی شود، یعنی بخشی که از نقدینگی برای توسعه اقتصاد کشور استفاده کند نه اینکه به تورم بیفزاید. بانک مرکزی مستقل می تواند مانع تحمیل تکالیف غیراصولی به بانک ها شود. تا تحقق این نکته اثرگذار راه طولانی در پیش است چراکه کمتر بانک مرکزی در دنیا از دولت مستقل به شمار می رود و استقلال آن به اندازه ای است که بتواند جلوی دولت را در سواستفاده از نظام بانکی بگیرد.