گروه اقتصاد کلان: کارشناسان معتقدند میزان معافیتهای مالیاتی در کشور بسیار بالاست. هر چند تخمین دقیقی درباره میزان معافیتهای مالیاتی در کشور موجود نیست اما برخی گزاره ها حاکی از این است که عدد معافیتهای مالیاتی به حدود 100 هزار میلیارد تومان میرسد.
به گزارش تجارت آنلاین به نقل از فارس، بررسی قانون مالیاتهای مستقیم نشان میدهد بسیاری از معافیتهای مالیاتی داده شده بدون دلیل کارشناسی بوده و زمینه سوء استفاده فعالین اقتصادی را فراهم کرده است. برای مثال معافیت مالیاتی شرکتهایی که در مناطق آزاد ثبت شدهاند باعث شده است بسیاری از شرکتها که در پایتخت فعالیت میکنند، شرکت را در مناطق آزاد ثبت کرده باشند. همچنین به دلیل معافیت مالیاتی داده شده به خیریهها، بسیاری از شرکتها فعالیت خود را تحت عنوان خیریه انجام میدهند. از دیگر معافیتهای مالیاتی میتوان به معافیت بازیگران سینما اشاره کرد که در سال درآمدهای میلیاردی کسب میکنند. همچنین معافیت مالیاتی سود سپردههای بانکی نیز یکی از مواردی است که سایر کشورها وجود ندارد زیرا سود سپردهها در حکم درآمد است و علی القاعده باید از آن مالیات اخذ شود. به خصوص اینکه در ایران بانکها رقیب بخش مولد هستند. در نتیجه غیرمنطقی است از فعالیتهای تولیدی مالیات اخذ کرد اما سپردههای بانکی معاف از مالیات باشند. در مجموع رقم معافیتهای مالیاتی در کشور عدد بزرگی است که در ادامه به آن پرداخته میشود.
مقدار معافیتهای مالیاتی چقدر است؟
به نقل از فارس طبق قانون بودجه 98 کل درآمد مالیاتی دولت 150 هزار میلیارد تومان است. در واقع این میزان معادل 65 درصد کل مالیات واقعی است زیرا 35 درصد از اقتصاد کشور از مالیات معاف هستند. اگر نسبتهای گفته شده را وارد جدول تناسب کنیم؛ مقدار واقعی مالیات 230 هزار میلیارد میشود که 150 هزار میلیارد آن مالیات مصوب شده در بودجه است (معادل 65 درصد) و 80 هزار میلیارد تومان نیز مقدار معافیتهای مالیاتی است (معادل 35 درصد).
حال میتوان اینگونه محاسبه کرد که 35 درصد اقتصاد کشور معاف از مالیات هستند و 30 درصد نیز فرار مالیاتی دارند و تنها 35 درصد مالیات میپردازند که میزان مالیاتی پرداختی توسط این گروه 150 هزار میلیارد تومان است. در نتیجه با مقایسه نسبتها مشخص میشود که میزان معافیتهای مالیاتی در این حالت حدود 150 هزار میلیارد تومان است. یعنی در صورت اصلاح نظام معافیتهای مالیاتی میتوان درآمدی معادل فروش نفت خام را به دست آورد.
در مجموع به نظر میرسد میزان معافیتهای مالیاتی در کشور عدد بزرگی است که میتواند بخش زیادی از کسری بودجه دولت را تامین کرده و به عنوان یک درآمد پایدار مورد استفاده قرار گیرد. در این راستا لازم است سازمان امور مالیاتی هرچه زودتر برای اصلاح مواد مربوط به معافیتهای قانون مالیات مستقیم اقدام کند.
معافیتهای مالیاتی فقط بخش مالی را بزرگ کرد
در همین ارتباط یک اقتصاددان با انتقاد از اعمال تبعیض در معافیتهای مالیاتی به نفع "سرمایهها" گفت که این حمایتها و معافیتهای یکجانبه، باعث بزرگ شدن بخش مالی در اقتصاد نسبت به بخشهای مولد شده است.
به گزارش ایسنا، علی نصیری اقدم - عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در نشستی علمی با موضوع الگوی مناسب مالیات بر درآمد اشخاص، با انتقاد از معافیتهای گوناگونی که برای سرمایهها در نظر گرفته شده است، اظهار کرد: توجیه این معافیتهای مالیاتی بر اساس اصول اقتصادی حمایت از تولید است، در حالیکه امروزه ما میدانیم این حمایتها و معافیتهای یکجانبه باعث بزرگ شدن بخش مالی اقتصاد نسبت به بخشهای مولد شده است. این پدیده در دنیا هم رخ داده و و در حال حاضر یک شکست ساختاری در سهم سرمایه و نیروی کار دیده میشود. او با بیان اینکه هیچ دلیلی برای اعمال تبعیض مالیاتی به نفع سرمایهها وجود ندارد، ادامه داد: در ابتدا باید حداقلهای زندگی برای شهروندان فراهم شود و سپس همه شهروندان با هر درآمدی به عنوان مودی مالیاتی شناخته شوند. بعد از این مرحله میتوان به نسبت درآمد و رفع نیازهای اولیه شهروندان، به هرکدام از آنها نوعی معافیت مالیاتی تخصیص داد. این عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر اینکه همه درآمدها باید مشمول مالیات شوند، به بررسی عملکرد سازمان امور مالیاتی نیز پرداخت و گفت: تا زمانی که نظام مالیاتی کشور تفصیلی و پروندهمحور باشد، نمی تواند ماهیت درآمدها را فهم کند و به همین خاطر مالیاتستانی هم مختل میشود.
معافیتهای مالیاتی بهانه دست برخی صنوف می دهد
همچنین سخنگوی کمیسیون «کشاورزی، آب و منابع طبیعی» مجلس در این خصوص گفت: یکی از عمده مشکلات ما در فعالیت اقتصادی کشور برخورداری برخی قسمتها از معافیت مالیاتی است. علی ابراهیمی در گفتوگو با خبرنگار گروه سیاسی خبرگزاری میزان تاکید کرد: کشورهای در فعالیت اقتصادی خود موفق هستند که هزینههای جاری خود را از محل مالیاتها تامین میکنند. این نماینده مجلس تاکید کرد: ما در کشور به دلیل اینکه تکیه به نفت داشتیم، در مقطعی آمدیم و مالیاتها را به دلایل مختلف معاف کردیم لذا این فرآیند درست نیست. بنده فکر میکنم که ما به درآمد مالیاتی نیاز داریم. وی با بیان اینکه در همه جای دنیا مالیات به درستی اخذ میشود بیان کرد: به نظر بنده ما اشتباه کردیم حتی در معافیتهای مالیاتی در حوزه کشاورزی؛ چرا که ما میتوانستیم این مالیاتها را به درآمد کشور اضافه کنیم و بعد کشاورزی را به نحو دیگری مورد حمایت قرار دهیم. ابراهیمی با بیان اینکه معافیتهای مالیاتی بهانه دست برخی صنوف میدهد بیان داشت: ما وقتی یک نوع معافیت مالیاتی تعریف میکنیم بعد مشاهده میکنیم که عنوانی را به آن معافیت مالیاتی متصل میکنند و نهایتا آنها هم از پرداخت مالیات معاف میشوند.
