گروه انرژی: اگرچه منطقی سازی قیمت حامل های انرژی به ویژه بنزین مورد اتفاق نظر غالب صاحب نظران اقتصادی است اما این موضوع نمی تواند دلیلی بر اجرای ناقص و ابتر این طرح باشد. از ابتدای دو نرخی شدن بنزین کارشناسان زیادی در خصوص شکل گیری بازار مکاره خرید و فروش بنزین در جایگاه ها هشدار داده بودند.
همچنین حجت الاسلام روحانی رییس جمهور در ابتدای ریاست جمهوری خود در توجیه تک نرخی شدن بنزین بارها به فسادزا بودن دو نرخی شدن بنزین تاکید کرده بود. با این وجود امروز شرایط اقتصادی کشور و مقتضیات آن به گونه ای پیش رفته است که طرح سهمیه بندی بنزین باز هم به اجرا درآید اما می طلبد که جنبه های طرح جدید با تعمق بیشتری مورد بررسی قرار بگیرد؛ همانطور که مقام معظم رهبری نیز تاکید فرمودند رعایت و اعمال کارشناسی لازم از الزامات اجرای طرح مورد نظر باید باشد. همینطور ریاست محترم مجلس نیز در این خصوص روز گذشته در نشست خبری خود با خبرنگاران نیز بر اجرای دقیق تر و رفع ابهامات آن تاکید ورزیدند.
بازار داغ خرید و فروش بنزین سهمیه ای
به گزارش مهر، بیش از دو هفته از افزایش و دو نرخی شدن بنزین و برقراری دوباره نظام سهمیهبندی میگذرد. طی این مدت انتقادات زیادی به جوانب مختلف این طرح مطرح شده است. کارشناسان برقراری مکانیزم فسادخیز بنزین دو نرخی و نظام سهمیه بندی را بازگشت به گذشته و دور از عدالت می دانند و معتقدند دولت به جای بازگشت به گذشته، باید با اصلاح سیاست گذاری در حوزه سوخت، مکانیزم عادلانه تری را برای بازتوزیع منابع حاصل از اصلاح قیمت پیش بینی می کرد.
به ادغان کارشناسان، مهمترین پاشنه آشیل سهمیه بندی و دو نرخی شدن بنزین، فسادخیز بودن آن است؛ موضوعی که حسن روحانی در ابتدای دوره اول ریاست جمهوری خود نیز به آن اذعان داشت و به همین دلیل هم، بازار سوخت کشور را به سمت تک نرخی کردن و حذف کارت سوخت پیش برد.
اینک، کمتر از سه هفته پس از برقراری نظام سهمیه بندی و دو نرخی شدن بنزین، جایگاه های سوخت شاهد شکل گیری بازار خرید و فروش سهمیه هستند؛ بازاری که نرخهای آن متناسب با اینکه در ابتدا، میانه یا انتهای ماه قرار داشته باشیم، متفاوت است.
برقراری مکانیزم فسادخیز گذشته
در همین ارتباط، علی حسینی، کارشناس انرژی نیز با اذعان به اینکه بازار خرید و فروش سهمیه بنزین در جایگاههای سوخت دوباره گرم شده است، گفت: طرح اصلی هدفمندی یارانه ها از ابتدا پیشنهاد خوبی بود که متاسفانه انتظار می رفت عیوب آن به مرور زمان شناسایی و برطرف شود. چرا که به هر حال طرحی می تواند در عین جامع بودن، اصلاحاتی داشته باشد در صورتی که چنین نشد و دولت تدبیر و امید نیز همان طرح را به شکل بدتری اجرا کرد.
وی افزود: اقتصاد یارانه ای درکل دنیا به جز مواردی اندک، منسوخ شده است. ایران نیز با گام برداشتن در این راستا، می تواند از بار مالی دولت بکاهد. در ارتباط با اصلاح نرخ بنزین باید دید آیا هدف از اجرای این طرح گام برداشتن در راستای اجرای هدفمندی یارانه ها است یا خیر. به طور کلی باید هدف از اجرای طرح را مشخص کرد. چرا که این طرح زنجیروار بوده و به صورت سالانه باید بخشی از آن اجرایی می شد. در وهله نخست بهتر است مجلس با ورود به این موضوع الزام اجرای سالانه این قانون را برای دولت ها تشدید کند.
این کارشناس انرژی اظهار داشت: نرخ بنزین در تمام کشورهای همسایه ایران بیش از نرخ بنزین داخلی است، بنابراین با وجود اینکه قیمت بنزین به ۳ هزار تومان برای هر لیتر آزاد افزایش یافته است، همچنان حاشیه سود جذابی برای قاچاق سوخت وجود دارد. از سویی دیگر باید توجه داشت که دو نرخی بودن سوخت قطعا فسادزا است. وی ادامه داد: در حال حاضر و علیرغم گذشت کمتر از یکماه از برقراری دوباره نظام سهمیه بندی، در برخی نقاط تهران و شهرستان ها شاهد فروش بنزین خارج از سهمیه به نرخ کمتر از ۳ هزار تومان هستیم. متصدیان جایگاهها این نوع بنزین را از نرخ ۲۳۰۰ تومان تا ۲۸۰۰ تومان در جایگاه های سوخت معامله می فروشند. چنین رخدادی موید آن است که اقدام دولت نیاز به اصلاح جدی و سریع دارد. وی با اشاره به اینکه باید بانک اطلاعاتی صحیح و دقیقی از خودروها و میزان پیمایش آنها تهیه شود، توضیح داد: هر چند که شعار دولت از اجرای این طرح منفعت رسانی به اقشار کم درآمد بود اما می بینیم که بی عدالتی در دل این طرح نهفته است به نحوی که فقط خودرو دارها از یارانه سوخت بهره می برند در حالیکه یارانه این سوخت باید بین ۸۳ میلیون نفر جمعیت ایران توزیع شود.
