عید دلالان در شب یلدا

 محمد خادمی: یکی از مهم ترین مراسم های باستانی ایرانی ها برپا کردن جشن شب یلدا به عنوان طولانی ترین شب سال است که درآخرین روز فصل پاییز قرار گرفته است؛ جشن شب یلدا یا همان دورهمی شبانه از گذشته های دور تا به امروز مورد توجه ایرانیان واقع شده است.

این شب نشینی که نوعی صله رحم زمستان نیز محسوب می شود، به این شکل است که کوچکترها به خانه بزرگترها می روند و بزرگترها به دلیل طولانی بودن شب از مهمان ها با میوه، شیرینی، اجیل و خشکبار پذیرایی می کنند؛ اما در چند سال اخیر با بالا رفتن قیمت برخی از اقلام خوراکی طعم شیرین این دورهمی ها را به کام مردم تلخ کرده است.

برخی از این خوارکی های مانند آجیل به علت سرما زدگی درختان و افزایش حجم صادرات افزایش قیمت را در بازار به دنبال داشته است، که این امر باعث شده تا آجیل از سفره شب یلدا بسیاری ازهموطنان مان حذف شود، اما برخی دیگر ازخوراکی ها که قیمت ارزان تری داشتند به دلیل حضور دلالان با افزایش قیمت مواجه شده است؛ به طوری که دستان نامرئی به دنبال بالا بردن قیمت این اجناس هستند و توانسته اند قیمت هندوانه 250 تومانی را این روزها به 2هزار و500 تومان تبدیل کنند.

بازار هندوانه ای دلالان

هندوانه یکی از محصولات کشاورزی است که در شب یلدا بازار پرفروشی دارد، این محصول به دلیل اینکه در فصل زمستان مورد کاشت و برداشت قرار نمی گیرد، اما از تقاضای بالا برخوردار است قیمت نجومی به خود می گیرد. برای اینکه از این موضوع آگاه شویم به میدان میوه و تره بار تهران رفته ایم.

«رسول» یکی از فروشندگان هندوانه در این میدان است، او می گوید:« دلالان برنامه های بلند دارند، به این شکل که آن ها هندوانه را در شهریور ماه کیلویی 50تومان خریداری و سه ماه این هندوانه ها را در یک محیط نگهداری می کنند و نهایتا آن ها را در شب های یلدا با قیمت 2هزار تومان در بازارعرضه می کنند.»

او ادامه می دهد:«اگر این دلال ها تنها 30درصد بارشان را هم بفروشند ضرر که نمی کنند بلکه از سود خوبی بهره مند می شوند، چرا که اجاره یک انبار نهایتا در 3ماه 9میلیون تومان است واین شب ها هندوانه را وارد بازار می کنند و از سود بالایی بهره مند می شوند.»

به سراغ فروشندگان انار به عنوان میوه محبوب دیگر شب یلدا می رویم، در بازار بزرگ تهران انواع مختلفی انار با قیمت گوناگون وجود دارد، «محمدرضا» یکی از فروشندگان عمده انار است، که در این باره می گوید:« انار شیراز به دلیل قرمز بودن آن از قیمت بالایی نسبت به دیگر انارها برخوردار است، اما انار یزد، کرمان، کاشان و...به دلیل سفید و صورتی بودن محتوای داخلی آن از قیمت پایین تری برخوردار است، انار ساوه نیز بسیار کم در بازار موجود است و درصورتی که وارد بازار تهران شود قیمت بالایی برای آن در نظر گرفته می شود.»

او ادامه می دهد:« انار کیلویی یک هزار تومان تا6هزار تومان از کشاورز خریداری می شود و بهترین انار 8هزار تومان در بازار بزرگ تهران معامله می شود، که در خرده فروشی ها به مرز 15 هزار تومان نیز می رسد.»

«اسدالله کارگر» رئیس اتحادیه میوه فروشان تهران صحبت های فروشنده های میوه در بازار میوه و تره بار تهران را تایید می کند، می گوید:« هندوانه از۲۵۰۰ تا ۳۵۰۰ تومان دربازار معامله می شود.»وی ادامه می دهد:« ۲ نوع انار در بازار عرضه می شود که یک نوع متعلق به دماوند است و کیفیت بسیار بالایی دارد و یک نوع متفرقه و متعلق به نقاط دیگر کشور است که انار دماوند به هنگام فروش باید از سایرین جدا شود و روی آن قید شود که متعلق به دماوند است، که کیلویی بین ۷ تا ۱۲ هزارتومان و انار متفرقه بین ۵ تا ۹ هزارتومان است.»

گرانی عجیب شیرینی

شیرینی به عنوان یکی دیگر از تنقلات شب یلداست، که این روزها با افزایش قیمت در قنادی ها مواجه است، به تعدادی از قنادی های غرب تهران مراجعه کرده ایم، طبق تحقیقات خبرنگار«تجارت» به طور میانگین شیرینی کیلویی کمتر از 20هزار تومان درقنادی های تهران قیمت گذاری نشده است. «فاطمه عابدی» مشتری یکی از قنادی های بزرگ میدان صادقیه می گوید:« شیرینی تر کیلویی 35هزار تومان است، در حالی که قنادی ها جعبه شیرینی را با وزن شیرینی محاسبه می کنند و از سوی دیگر شیرینی تر از آرد و خامه و تخم مرغ تهیه شده و نهایتا از میوه کیلویی 6هزار تومان برای تزئین آن استفاده شده اما هزینه چند برابر را از مشتریان دریافت می کنند.»

وی که خود را یک آشپز حرفه ای معرفی می کند، می گوید:«تهیه یک شیرینی و کیک در خانه بسیار کم هزینه تر از قنادی است، به طور نمونه شیرینی باسلوق یا همان نرمک مواد مورد استفاده آن نشاسته کیلویی 8 هزار تومان و پودر نارگیل کیلویی20 هزار تومان است که این شیرینی را با آجیل مخصوص شب یلدا مخلوط می کنند کیلویی 80 هزار تومان با مشتریان محاسبه می کنند.»

او می افزاید:« یکی از اقوام مان در قنادی کار می کند ومعتقد است که شیرینی فروشان سود 100درصدی از اجناس شان را دریافت می کنند.»

اما« علی بهرهمند» رییس اتحادیه قنادان تهران قیمت شیرینی ها را مناسب می داند. وی با بیان اینکه هیچ کمبودی در زمینه شیرینی برای شب یلدا نداریم و همکاران ما آمادگی کامل برای ارائه شیرینیهای متنوع به مردم را دارند، خاطرنشان می کند:« قیمت شیرینی برای شب یلدا هیچگونه افزایشی نخواهد داشت و براساس مصوبه تیرماه کمیسیون نظارت استان تهران تعیین شده است.»

رییس اتحادیه قنادان در ادامه به قیمت هر کیلو شیرینی تر و خشک اشاره می کند، می افزاید:« برای واحدهای درجه ۱، قیمت هر کیلو شیرینی تر ۳۵ هزار تومان، شیرینی دانمارکی ۲۸ هزار تومان، شیرینی زبان ۲۸ هزار تومان، شیرینی پاپیونی ۲۸ هزار تومان و شیرینی کیک یزدی ۲۱ هزار تومان است. بدیهی است که قیمت شیرینی در سایر واحدها پایینتر از این نرخها است.»

«بهرهمند» در پایان با بیان اینکه سامانه ۱۲۴ وزارت صمت ۲۴ ساعته پاسخگوی مردم در زمینه گرانفروشی است، تاکید می کند:« همچنین مردم میتوانند با شمارههای ۶۶۹۴۴۴۹۹ یا ۶۶۹۴۴۴۱۱ که مرتبط با اتحادیه قنادان است، در وقت اداری تماس بگیرند و گرانفروشی، کمفروشی و بیکیفیتی شیرینیها را گزارش دهند که در اسرع وقت به شکایت آنها رسیدگی خواهد شد.»

حذف آجیل

آجیل فروشان این روزها بازار خوبی ندارند، فرقی ندارد که شب یلدا باشد یا روزهای معمولی چرا که مشتریان توان خرید ندارند، پسته خام از 120هزار تا 150هزار تومان دربازار موجود است و گذر هر کسی به این مغازه ها نمی افتد. برخی از آجیل فروشان شهر تهران که به خبرنگار«تجارت»گفتگو کرده اند اعلام کرده اند، در 2سال اخیر فروش آجیل و خشکبار 70 تا 80 درصد افت داشته است.

آنها معتقدند: بر اساس قانون اصناف واحدهای صنفی که به فروش خشکبار و آجیل مشغول اند باید 10تا15 درصد از فروش شان را سود درنظر بگیرند، اما با کمتر از 10درصد نیز سودشان را کاهش داده اند تا توان مردم برای خرید افزایش پیدا کند که باز هم این اتفاق صورت نگرفته است و مردم قدرت خرید آجیل به خصوص مغزیجات نظیر پسته، فندوق، بادام و گردو ندارد.

آن طور که خبرنگار «تجارت» بررسی کرده است بیشتر مشتریان آجیل فروشی ها برای جبران خرید آجیل به سمت خرید تخمه آفتابگردان و کدو روی آورده اند که این محصول نیز به دلیل تقاضای بالا با افزایش قیمت مواجه شده است.

در این میان« مصطفی احمدی» رئیس اتحادیه خشکبار و آجیل می گوید:« 10درصد تخمه کدو و آفتابگردان افزایش قیمت داشته که البته مورد پذیرش ما نیست و علت این امر را میتوان عدم ترخیص کالا در گمرک دانست.» رئیس اتحادیه خشکبار و آجیل با بیان اینکه ۸۰ درصد نیاز به خشکبار در داخل تأمین میشود، می افزاید:« ۲۰ درصد مابقی نیاز آجیل که بیشتر مربوط به بادام هندی بوده که در ایران تولید نمی شود و محصول بومی کشور هند است که به ایران وارد می شود.»

«احمدی» خاطرنشان می شود:« امسال، بر اثر بارندگیها و سرمازدگی که در کشور داشتیم مشکلاتی برای درختان بوجود آمد اما با تلاش مضاعف و پیش بینی ها خوشبختانه توانستیم بازار را به تعادل برسانیم.»

جهادکشاورزی مسئولیتی در قیمت گذاری ندارد

«عبدالله حاتمیان» عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی دل پری از وضعیت قیمت گذاری محصولات کشاورزی دارد. او حاضر شد جلسه علنی مجلس شورای اسلامی را ترک کند تا درمورد وضعیت قیمت گذاری محصولات کشاورزی با خبرنگار «تجارت» گفتگو کند، او می گوید:«متاسفانه از سال گذشته مسئولیت قیمت گذاری و تنظیم عرضه و تقاضا محصولات کشاورزی از وزارت جهاد کشاورزی به وزارت صمت محول شده است و تنها مسئولیت وزارت جهاد کشاورزی تولید در نظر گرفته شده است که این موضوع باعث بالا رفتن قیمت محصولات کشاورزی شده است.»

این نماینده مجلس در ادامه می افزاید:« امسال 12هزار تن سیب در حوزه انتخابی بنده به دلیل بی برنامه بودن وزارت صمت از بین رفته، این درحالی است که اگر وزارت جهادکشاورزی که به شکل تخصصی کار می کند مسئول قیمت گذاری و تنظیم بازار بود این اتفاق رخ نمی داد.»

آن طور که «حاتمیان» می گوید:« وزارت صمت مسئول واردات و صادرات است و نقش تخصصی در تولید محصولات کشاورزی ندارد که بخواهد قیمت گذاری محصولات کشاورزی را برعهده بگیرد، به طور نمونه در بازار شاهد عرضه کاهو چینی و پرتقال های پاکستانی و برخی از میوه های افریقایی هستیم چرا که وزارت صمت به دنبال صدور مجوز برای واردات است.»

این عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در ادامه صحبت هایش می افزاید:« دو ماه است که سیب زمینی به عنوان یک محصول پر مصرف در کشورمان کمتر از 3هزار تومان در خرده فروشی ها عرضه نمی شود یا کوجه فرنگی که به مرز 18هزار تومان در تهران خرید و فروش شد، این افزایش قیمت به دلیل بی مدیریت دولت در حوزه کشاورزی است که مسئولیت قیمت گذاری را از وزارت کشاورزی گرفته و در اختیار وزارت خانه دیگری داده است که این اقدام دولت مصداق موازی کاری بین دو نهاد است.»

وی درپاسخ به سوال خبرنگار«تجارت» درباره اینکه چرا دولت مسئولیت قیمت گذاری محصولات کشاورزی را برعهده وزارت صمت قرار داده است؟ پاسخ می دهد:«دولت مردان استدلالی برای واگذاری این مسئولیت اعلام نکرده است، تجربه نشان داده است که افزایش تولید محصولات داخل باعث کاهش قیمت دربازار می شود و برعکس این موضوع نیز وجود دارد اگر کالایی که در کشور تولید می شود را حمایت نکنیم و به سوی واردات بریم قیمت آن کالا افزایش پیدا خواهد کرد؛ به طور نمونه وزارت صمت سال گذشته برای تنظیم بازار کوشت دست به واردات آن زد که کوشت از 80 هزار تومان کیلوی به 120 هزار تومان کیلوی افزایش پیدا کرد، این نشان می دهد دلالان و واسطگران در وزارت صمد وجود دارد و به دنبال صدور مجوز واردات محصولات گوناگون هستند و باید دولت مسئولیت و اختیار کامل وزارت جهادکشاورزی را مجددا بازکرداند تا قیمت محصولات کشاورزی مناسب در اختیار مرم قرار بگیرد و دست دلالان از بازار قطع شود.»

او خاطرنشان می شود:« انار در برخی از نقاط کشور از کشاورز کیلویی یک هزار تومان خریدارمی شود و در برخی از خرده فروشی های تهران شاهد فروش انار 15هزار تومان هستیم، هندوانه نیز به همین شکل در آخرین روزهای تابستان کیلویی 100تومان بود که این روزها با نزدیک شدن به شب یلدا این محصول کیلویی 2هزار تومان به فروش می رسد؛ که این امر نشان دهند نقش دلالان و واسطگران دربازار مواد غذایی است.»