گروه اجتماعی: درحالی تاکنون ۱۲ هزار پرنده در میانکاله بر اساس اعلام سازمان دامپزشکی به علت سم بوتولیسم تلف شده‌اند که برخی گمانه زنی‌ها درباره ورود سموم کشاورزی به آب تالاب میانکاله و حتی استفاده از طعمه‌های آلوده توسط شکارچیان مطرح شده است.
تراژدی دردناک میانکاله از چند روز قبل آغاز شد که حدود ده هزار پرنده از گونه‌های مختلف ظرف مدت یک هفته در تالاب میانکاله تلف شدند. گمانه زنی‌های بسیاری از ابتلای پرندگان به آنفلوآنزای فوق حاد، نیوکاسل، مسمومیت با فاضلاب و نظایر آن وجود داشت که سرانجام روز چهارشنبه سازمان دامپزشکی علت این موضوع را بیماری بوتولیسم اعلام کرد.
بنابر گفته سازمان دامپزشکی، بیماری بوتولیسم بر اثر سم تولید شده توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم ایجاد می‌شود و پرندگان با بلع گیاهان یا حیوانات آلوده به این سم به آن مبتلا شده و جان خود را از دست می‌دهند.
علی صفر ماکنعلی، معاون بهداشتی وپیشگیری سازمان دامپزشکی در گفت وگو باایسنا در تشریح جزئیات سم بوتولیسم گفت: بوتولیسم بیماری فلج کننده، کشنده و مرگباری است که با هضم توکسین تولید شده از طریق کلستریدیوم بوتولینوم ایجاد می‌شود. شیوع بوتولیسم در پرندگان آبزی حیات وحش اتفاق می‌افتد که طی آن تعداد زیادی از پرندگان دچار عفونت شده و تلف می‌شوند. همچنین شیوع بوتولیسم پرندگان می‌تواند هفته‌ها طول بکشد و ممکن است مجددا بازپدید شود.
وی ادامه داد: کلستریدیوم بوتولیسم یک باکتری بی هوازی است که در گیاهان فاسد و مواد حیوانی تکثیر می‌شود و اغلب در دریاچه ها در دوره‌های کمبود اکسیژن و کیفیت پایین آب رخ می‌دهد. البته این باکتری در تالابها و دریاچه‌هایی که بالاترین استانداردهای حفاظتی را هم داشته‌اند، گزارش شده است؛ یعنی تاکنون تمامی عوامل محیطی بروز این رخداد شناسایی نشده است.
معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی اظهار کرد: پرنده‌های درگیر بیوتوکسین قادر به استفاده از بالها و پاهای خود نبوده و به عبارتی دچار کم حرکتی و ناتوانی پرواز می‌شوند. این پرنده ها که دچار فلجی ماهیچه‌های گردن می‌شوند، توانایی نرمال نگه داشتن سر خود را از دست می دهند. به همین دلیل گردن آنها خمیده شده و به آنها گردن خمیده می‌گویند. این پرندگان می توانند روزها دراین موقعیت باقی بمانند.
ماکنعلی با بیان اینکه مرگ با بیوتوکسین به علت نقصان تنفس و غرق شدن است، گفت: تشخیص آزمایشگاهی بوتولیسم پرندگان سخت است اما این کار را به روشی تخصصی در کشور انجام دادیم و حتی تیپ بیوتوکسین هم مشخص کردیم.
وی در پاسخ به اینکه چرا آبزیان موجود در تالاب آلوده به این سم نشده اند؟ اظهار کرد: در این تالاب باید به جمعیت ماهی و نوع ماهی توجه کرد. ماهیان سردابی از حساسیت بالا و ماهیان گرم‌آبی از مقاومت بالایی برخوردارند. ماهیان میانکاله بسیار کم و غالبا از نوع گرم آبی هستند و اگر هم تلفاتی در آبزیان اتفاق بیفتد این ماهیان توسط مرغان ماهی‌خوار خورده می شوند و نشانه ای باقی نمی‌ماند.
در همین رابطه مدیرکل دفتر مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید: تمام عواملی که در ارتباط با بحث تلف شدن پرندگان در میانکاله مطرح شده است پس از مدیریت بحران در منطقه بررسی خواهد شد.
شهاب‌الدین منتظمی درباره آخرین آمار تلفات پرندگان مهاجر در تالاب میانکاله اظهار کرد: بر اساس اعلام اداره محیط زیست و دامپزشکی استان مازندران تا عصرشنبه (۱۲ بهمن ماه) ۱۲ هزار پرنده در این منطقه تلف شده است. به دلیل شرایط نامساعد جوی در میانکاله هنوز آمار جدیدی از تلفات به دست نیاورده‌ایم.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا سازمان حفاظت محیط زیست شائبه‌هایی را که در مورد مرگ پرندگان میانکاله از جمله ورود سم به آب یا استفاده از طعمه‌های آلوده توسط شکارچیان مطرح شده، مورد بررسی قرار داده است یا خیر؟ توضیح داد: باید بپذیریم که اگر سموم کشاورزی، صنعتی و ... به‌طور مستقیم به آب وارد شده بود، سایر آبزیان از جمله ماهیان نیز باید تلف می‌شدند درحالی‌که جمعیت زیاد تلف شدگان در میانکاله پرندگان کنار آبزی هستند.
مدیرکل دفتر مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: تعداد زیادی پرنده مهاجر کنار آبزی در نقاط کم عمقی تلف شده‌اند که احتمال کاهش اکسیژن در آن مناطق وجود دارد بنابراین حتی می‌توان گفت که وارد نشدن آب به بالادست تالاب می‌تواند شرایط بی‌هوازی را ایجاد و سبب تولید بوتولیسم شود.
منتظمی با اشاره به اینکه سازمان دامپزشکی به‌طور رسمی نتایج آزمایش‌های خود درمورد علت مرگ پرندگان در میانکاله را اعلام کرده است، گفت: درحال حاضر اقدامی که باید انجام داد مدیریت لاشه‌ها و جمع‌آوری و دفن بهداشتی آنها است که این اقدام در منطقه در حال انجام است.
به گفته منتظمی سایر عواملی که در ارتباط با بحث تلف شدن پرندگان در میانکاله مطرح می‌شود پس از مدیریت بحران در منطقه بررسی خواهد شد همچنین مرگ تعداد زیادی پرنده بر اثر سم بوتولیسم موضوع نادری است که نیاز به بررسی‌های بیشتر در ارتباط با علت تولید آن دارد.
