گروه اقتصاد کلان: بورس مولد شفافیت است و فساد را کاهش می دهد و به هر میزانی این بورس را تقویت کنیم و تولیدکنندگان هم محصول بیشتری در آن عرضه کنند، فضای شفاف‌تری به وجود خواهد آمد. در فضای شفاف بورس، فساد و رانت از میان می رود و این امر چه برای مصرف کننده و چه برای تولیدکننده موهبتی بزرگ محسوب می‌شود و از سوی دیگر با ثبت دقیق اطلاعات، آمار واقعی میزان عرضه و تقاضای محصول به دست می‌آید و از طریق آن می توان برنامه ریزی های کلان اقتصادی جامع تری انجام داد . یکی از الزامات رقابت سالم، دسترسی همه مشارکت کنندگان بازار به اطلاعات شفاف است.
یکی از انواع مهم بازارها، بازار سرمایه است که اطلاعات شفاف بر علمکرد آن به شدت موثر است. نقصان اطلاعات در این بازار موجب افزایش هزینه مبادلات و ناتوانی بازار در تخصیص بهینه منابع می‌شود. اطلاعات که جزء جدایی ناپذیر فرآیند تصمیم گیری است، هر چه شفاف‌تر و قابل دسترس‌تر باشد، می‌تواند به اتخاذ تصمیمات صحیح‌تری در زمینه تخصیص بهینه منابع منجر شود و در نهایت باعث کارایی تخصیصی و شفافیت بازار شود که هدف نهایی بازار سرمایه است.
رفتار سرمایه گذاران در بورس، نحوه تصمیم‌گیریف تخصیص منابع پولی - قیمت‌گذاری و ارزیابی شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به گفته کارشناسان، پس از عرضه کالاها در بورس کالا، معاملات بدون ضابطه و غیر شفاف به بستری شفاف و قانونی انتقال یافت و اکنون آمارمعاملات به طور شفاف در دسترس است.
در سال های اخیر گذشته با هدف کنترل بازار شاهد قیمت گذاری دستوری در بورس کالا بودیم و این موضوع با ذات این بازار در تضاد بود و اتفاقا از زمانی که سقف رقابت حذف و نرخ ارز نیمایی مبنای داد و ستد بورس کالا شد قیمت ها به ثبات و تعادل رسید و بعضا کاهش هم داشت و همین موضوع نشان دهنده کارایی و اثر بخشی بورس است.
در اقتصاد ضروری است تمام تولید کنندگان برای کشف قیمت عادلانه محصولات خود را در یک بازار شفاف و بروز عرضه کنند و بورس کالا به عنوان یک بازار کارآمد در ایران این نقش را ایفا کرد. بورس طی سال های گذشته نقش موثری در تنظیم بازار و شفافیت ایفا کرده و بازاری کارآمد و پر رونق است و اگر بخواهیم بازاری شفاف با قیمت تعادلی داشته باشیم باید بورس کالا را تقویت کنیم. بورس بهترین ابزاری است که می تواند جلوی نفوذ و رانت را بگیرد.
شاخص بورس در جریان معاملات دیروز بازار سرمایه با افت ۳ هزار واحدی روبرو شد. در جریان داد و ستدهای دیروز بازار سرمایه بیش از 4 میلیارد و 520 میلیون سهم و حق‌تقدم به‌ارزشی بالغ بر 2 هزار و 420 میلیارد تومان در بیش از 256هزار نوبت مورد داد و ستد قرار گرفت و شاخص بورس با افت 3هزار و 473واحدی در ارتفاع یک میلیون و 448هزار و 469واحد قرار گرفت. بیشترین اثر منفی بر دماسنج بازار سهام در دیروز به نام نمادهای معاملاتی شرکت‌های معدنی و صنعتی گل گهر، سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی و ایران خودرو شد و در مقابل شرکت‌های فولاد مبارکه اصفهان، صنایع پتروشیمی خلیج فارس و سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی با رشد خود مانع افت بیشتر نماگر بازار سهام شدند.
بر اساس این گزارش، در بازارهای فرابورس ایران هم با معامله 2 میلیارد و 159میلیون ورقه به‌ارزش 11هزار و 644میلیارد تومان در 131هزار نوبت، شاخص فرابورس (آیفکس) 0.61واحد رشد کرد و در ارتفاع 19هزار و 150واحد قرار گرفت. در این بازار هم امروز بیشترین اثر مثبت بر شاخص فرابورس به نام نمادهای معاملاتی بیمه پاسارگاد، بیمه اتکایی امین و پویا زرکان آق دره بیشترین اثر مثبت بر این نماگر به نام پتروشیمی زاگرس، پالایش نفت شیراز و بهمن دیزل شد. آخرین تحولات مربوط به بازار سرمایه در جلسه ستاد اقتصادی دولت مورد بررسی قرار گرفت و تصمیماتی در راستای ثبات‌بخشی و بهبود روند این بازار اتخاذ شد.
جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی به ریاست سید ابراهیم رئیسی برگزار شد و در این جلسه گزارشی از آخرین وضع بازار سرمایه، تحولات این بازار و نوسانات آن ارائه و دلایل این روندها تشریح شد. در ادامه جلسه همچنین نتایج مصوبات پیشین ستاد در خصوص بازار سرمایه و اقدامات دستگاه‌های اجرایی در این زمینه در قالب گزارشی مطرح شد و مورد آسیب‌شناسی قرار گرفت.
رئیس جمهور پس از استماع گزارش‌های دستگاه‌های مسئول، بر لزوم حفظ ثبات بازار سرمایه تاکید کرد و گفت: وزارت اقتصاد و سایر دستگاه‌های مسئول در حوزه بازار سرمایه باید به گونه‌ای عمل کنند که این بازار برای فعالان آن پیش‌بینی پذیر و باثبات باشد.
رئیسی همچنین از اهتمام جدی دولت برای حفاظت از منافع مردم و سهامداران در بازار سرمایه خبر داد و با تاکید بر ضرورت شفافیت و ثبات مقررات در این بازار افزود: برای تحقق پیش‌بینی‌پذیری بازار سرمایه لازم است مقررات این بازار کاملا شفاف باشد و در عین حال از تغییرات مکرر در مقررات به طور جدی پرهیز شود.
در ادامه این جلسه علاوه بر تاکید مجدد بر اجرای مصوبات پیشین ستاد اقتصادی دولت در خصوص بازار سرمایه، راهکارهای دیگری در خصوص بهبود روند و ثبات‌بخشی به این بازار مورد بررسی قرار گرفت و به تصویب رسید.
شفافیت در بورس کالا
هر کالایی که در بورس کالا عرضه می شود رونق صنعت را به همراه دارد. به عنوان نمونه از زمانی که محصولات پتروشیمی در بورس کالا عرضه شد کل صنعت وابسته به آن رونق پیدا کرد. با وجود اینکه برخی پتروشیمی ها برای ورود به بورس کالا مقاومت می کردند و این تصور را داشتند که منافع آنها محدود می شود اما دیدیم که حضور در بورس کالا به نفع آنها تمام شد و مکانیسم بورس کالا توانسته شفافیت مطلوبی را برای این حوزه به ارمغان بیاورد. به رغم وجود تمام محدودیت ها و مقاومت هایی که توسط بازیگران واسطه ای در مقاطع مختلف برای بورس کالا ایجاد شد، اما این نهاد اقتصادی تا کنون عملکرد موفقی را ثبت کرده است. به گفته رییس هیات مدیره شرکت آرمان آتی با بورس کالا شاهد ساماندهی، شفافیت، و حذف قابل توجه فساد در مبادلات کالاهای فلزی، کشاورزی و پتروشیمی هستیم و این بورس در تمام زمینه ها منجر به حذف واسطه گران و کاهش بهای تمام شده تولید بسیاری از بنگاه ها و کارخانجات شد. اسلامی بیدگلی با تاکید بر اینکه بورس کالا از دوران راه اندازی خود تاکنون اقدامات قابل توجهی را انجام داده است، افزود: می توان انتظار داشت که توسعه بازار مالی کشور به ویژه بورس کالا می تواند موتور محرک رشد و توسعه اقتصادی باشد.
