شوک برجامی به بازار ارز

گروه اقتصاد کلان: بررسی‌ها و مشاهدات از بازار ارز در روزهای گذشته حاکی از روند نزولی قیمت‌ها است که عمده‌ترین دلیل آن مذاکرات احیاء برجام بوده که در حال حاضر به گام‌ پایانی نزدیک شده است.

به گزارش «تجارت آنلاین»،این روزها خبرهای برجامی فضای کشور را تسخیر کرده است؛ خبرهایی که فعلاً حاکی از افزایش احتمال دستیابی به توافق برای احیای برجام است؛ صحبت های اخیر سخنگوی وزارت خارجه و همچنین وزیر خارجه نیز امیدوارکننده به نظر می رسد. موضوعی که با واکنش بازار ارز همراه شد و دلار به کمتر ۳۰ هزار تومان رسیده است.

پرسشی که این روزها مطرح می‌شود این است که در صورت نهایی شدن توافق، دلار تا کجا پایین می‌آید. قیمت دلار بعد از مدت‌ها روز گذشته وارد کانال 29 هزار تومان شد و عدد 29 هزار و 850 را ثبت کرد. به گفته فعالان بازار از هفته گذشته که بحث رایزنی‌‌‌‌ها برای ایجاد توافق در مذاکرات مطرح شد، شاهد کاهش نرخ ارز بودیم. همین ذهنیت مثبت مردم و کاهش نرخ ارز نشان داد که احیای برجام می‌‌تواند در قیمت نهایی ارز تاثیر داشته باشد.

کامران سلطانی‌‌زاده، دبیر کانون صرافان درباره وضعیت بازار در شرایط احتمال احیای برجام اظهار کرده است: با توجه به اینکه پس از توافق دسترسی ایران به منابع ارزی افزایش می‌‌‌‌یابد و تبادلات ارزی روان‌‌‌‌تر خواهد شد به‌‌طور قطع این روند در نرخ ارز در بازار ایران اثرگذار است. او ادامه داد: مردم می‌‌‌‌دانند که پس از توافق برگشت ارز حاصل از صادرات سهل‌‌‌‌تر انجام می‌‌شود، هزینه‌‌های بازگشت ارز به کشور کاهش پیدا می‌‌کند و تجارت ایران روان‌‌‌‌تر می‌‌شود. همین ذهنیت مثبت مردم و کاهش نرخ ارز نشان داد که احیای برجام می‌‌تواند در قیمت نهایی ارز تاثیر داشته باشد.

او تاکید کرد: رصد بازار نشان می‌‌دهد در این ایام فروشنده‌‌های ارز در بازار افزایش پیدا کرده‌‌‌‌اند و اخبار مذاکرات بر افزایش فروش ارز و افزایش عرضه ارز مردم در بازار تاثیر مثبت گذاشته‌‌‌‌ است. دبیرکل کانون صرافان درباره رفتار صادرکنندگان در بازار ارز گفت: دو ماه قبل نرخ ارز وارد کانال ٣١ هزار تومان شد و از این رو بسیاری از صادرکنندگان ارز خود را نگهداری کردند که در موقعیت بهتری عرضه کنند، اما صادرکنندگان هم برای تامین نیاز ریالی خود باید ارز به فروش برسانند و با توجه به اینکه صادرکنندگان هم احتمال می‌‌دهند که خبر توافق منتج به کاهش نرخ ارز می‌‌شود به‌‌طور قطع شاهد افزایش فروش ارز صادرکنندگان خواهیم بود و همین رفتار هم به روند کاهشی نرخ ارز در بازار کمک می‌‌کند.

او با اشاره به میزان ارزهای خانگی و روند تخلیه ارز خانگی در بازار با انتشار اخبار مثبت برجامی اظهار کرد: از چند سال گذشته مردم و بسیاری از صادرکنندگان با توجه به دغدغه‌‌هایی که داشتند سپرده‌‌های ریالی خود را از شبکه بانکی خارج و تبدیل به ارز، سکه و مسکوکات طلا کردند که نمونه جمع‌‌آوری ارز و طلای خانگی را در صندوق امانت بانک ملی دیدیم که چندی پیش به سرقت رفت. اخبار غیررسمی می‌‌گویند حدود ۴٠ میلیارد دلار ارز خانگی وجود دارد، یعنی به ازای هر ایرانی ۵٠٠ دلار. سلطانی‌‌‌‌زاده افزود: البته باید توجه داشته باشیم که بخشی از نقدینگی ایرانی‌‌‌‌ها به ملک خارجی تبدیل شد و تنها در دو سال گذشته به اندازه حدود ١٠ هزار واحد مسکونی ارز از کشور خارج شده ‌‌‌‌است و خروج سرمایه سنگینی را تجربه کردیم.

اما به طور طبیعی پس از احیای برجام فروش نفت و مشتقات نفتی افزایش می‌‌‌‌یابد و با رفع تحریم‌‌های کشتیرانی هزینه حمل‌‌ونقل کالا کاهش پیدا می‌‌کند. به‌‌طور کلی هزینه‌‌های تمام شده صادرات و واردات و تجارت ایران کاهش پیدا می‌‌کند و قیمت ارز هم از این روند و شرایط تاثیر می‌‌‌‌پذیرد. دبیرکل کانون صرافان با بیان اینکه هر چه میزان صادرات و ورود کالاهای ایرانی به بازارهای بین‌‌المللی افزایش یابد شاهد افزایش درآمدهای ارزی و افزایش عرضه ارز در بازار خواهیم بود، گفت: ایجاد امنیت اقتصادی، ایجاد امنیت روانی و ذهنی بین مردم منجر به کاهش خرید سرمایه‌‌‌‌ای، ارز در بازار می‌‌شود و در این شرایط با کاهش تقاضا و افزایش عرضه مواجه می‌‌‌‌شویم که نتیجه آن برقراری ثبات در بازار ارز است. سلطانی‌‌زاده درباره واکنش بازار به اخبار برجامی چند روز گذشته ادامه داد: البته دو روز اخیر زمان خوبی برای ارزیابی واکنش بازار نیست، چراکه در ایام بین تعطیل قرار داریم و معمولا در این شرایط، بازار متشنجی را نمی‌‌‌‌بینیم و نمی‌‌توان تحلیل درستی از روند بازار داشت اما از هفته گذشته که بحث رایزنی‌‌‌‌ها برای ایجاد توافق در مذاکرات مطرح شد، شاهد کاهش نرخ ارز بودیم.

نشانه‌ها از هسته مرکزی بازار ارز
در مجموع بررسی هسته مرکزی بازار ارز تهران نشان می دهد در شرایط فعلی دو چشم انداز متفاوت نسبت به مذاکرات برجام در بازار ارز تهران وجود دارد. دسته اول تحلیلگران معتقدند که تمامی تحرکات کاهشی نرخ ارز از ابتدای مذاکرات وین تاکنون تنها بر حسب سیگنال‌های مثبت بوده و در نتیجه با انتشار خبر قطعی احیای توافق هسته‌ای برجام قیمت ارز پتانسیل ریزش‌های چشمگیر‌تری را نیز دارد. کامران ندری، کارشناس امور پولی و بانکی در این باره معتقد است: : قیمت دلار پس از حصول توافق و اعلام خبر آن قطعا ریزش خواهد کرد و این کاهش قیمت در روزها و هفته های ابتدایی اعلام خبر توافق احتمالا شدید خواهد بود. در صورتی که بانک مرکزی دخالتی در تعیین قیمت دلار نداشته باشد، بعید به نظر می رسد که قیمت تعادلی آن حداقل در ماه های ابتدایی به پایین تر از ۲۷ هزار تومان برسد.

البته این کارشناس اقتصادی با تاکید بر شوک ابتدایی اعلام خبر توافق گفت که احتمال اینکه پس از اعلام خبر امضای توافق و در روزهای ابتدایی شاهد کاهش بیشتر قیمت دلار باشیم وجود دارد. سهراب اشرفی، کارشناس بازار طلا و ارز نیز در خصوص قیمت دلار پس از حصول توافق گفت: جو روانی حاصل از انتشار خبر توافق موجب ریزش قیمت ها خواهد شد و این ریزش هیجانی خواهد بود. با گذشت مدتی از اعلام خبر توافق و کاهش رفتار هیجانی بازار، قیمت دلار مجددا شاهد افزایش خواهد بود. اشرفی در ادامه گفت: مشخص کردن رقم دقیق برای قیمت دلار پس از توافق به شاخص های اقتصادی و همچنین رفتار هیجانی بازار پس از اعلام خبر توافق بستگی دارد. به عقیده اشرفی کاهش قیمت حاصل از جو روانی توافق پس از مدت کوتاهی خنثی خواهد شد و قیمت ها تعدیل می شوند.