المپیک زمستانی فرصت معرفی «یوآن دیجیتال»

محمد انیسی طهرانی
کارشناس سیاست بین‌الملل

بازی های زمستانی پکن در 4 فوریه (15 بهمن) در حالی افتتاح شد که المپیک تابستانی که 14 سال پیش (2008) در همین شهر برگزار شد، به طور گسترده به عنوان مراسم بلوغ چین در نظر گرفته شده است. اکنون پکن اولین شهری خواهد بود که میزبان بازی های المپیک تابستانی وزمستانی می باشد. بازی های المپیک برای چین چه معنایی دارد، به ویژه زمانی که در سخت ترین شرایط با توجه به همه گیری شدید و فراخوان ایالات متحده برای «تحریم دیپلماتیک» برگزار می شود؟ آیا میزبان بازی ها برای چین ارزش دارد؟ این سوال در ابتدا باید توسط مردم این کشور پاسخ داده شود. آنچه مهم به نظر می رسد، در پس زمینه همه گیری شدید و کُندی بهبود اقتصاد جهانی، ملت ها به یک المپیک زمستانی موفقیت آمیز نیاز دارند، که نه فقط لذت تماشای بازی ها را به ارمغان آورد و اضطراب، افسردگی ها در مورد همه گیری را کاهش دهد، بلکه ارتباطات و درک متقابل بین کشورها و مناطق را از مسیر ورزش و ورزشکاران تقویت کند. پکن نقض حقوق بشر را انکار می کند، اما نکته ای که از اهمیت برخوردار است اینکه، نقض «کرامت انسان ها» تحت هر عنوان و مکان محکوم است. سوی دیگر، سفر «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه به چین و دیدار با همتای خود «شی جین پینگ»، دیگر بار دوستی بدون حد و مرز بین کشورهای خود را اعلام کردند. افکار عمومی جهان، متاسفانه نظاره‌گر پیدایش ابرهای سیاست بر فراز بازی های المپیک زمستانی هستند. اما جدای از موضوعات دیپلماتیک و سیاسی، مقامات چین برای مدیریت بهینه برگزاری بازی ها، تدابیری را اتخاذ کردند که از طرف رسانه های غربی مورد چالش قرار گرفته است. سه مورد از این تمهیدات، محور این یادداشت است، اول: سیستم «حلقه بسته»، به این معنی که مکان های المپیک اکنون کاملا از سایر مناطق پکن جدا هستند و از سه حباب منطقه رقابتی به هم پیوسته تشکیل شده که در آن شرکت کنندگان در بازی ها، مهمانان ویژه و خدمات دهندگان بدون تماس با عموم مردم رقابت، کار و استراحت می کنند. اولین حلقه، مرکز شهر پکن و مکان های برگزاری مسابقات یخی، مراسم افتتاحیه و اختتامیه را پوشش می دهد. دومین، حومه شهر یانکینگ، برای مسابقات اسکی آلپاین و سورتمه سواری است، و سومین، منطقه ژانگجیاکو برای مسابقات اسکی آزاد و اسنوبورد (نوعی از ورزش اسکی)، را تحت پوشش دارد. در طول همه گیری کووید 19، دولت چین با موفقیت بزرگ، سیاست «کووید صفر» را با کمک نظارت های سخت، اجرا و حفظ کرده است. سیستم حلقه بسته اکنون وظیفه دارد نه تنها بازی ها را تا حد ممکن از آلودگی ویروس حفظ کند، بلکه تضمین می کند که حضور حدود 11000 ورزشکار، کارمند و مهمان خارجی باعث شیوع گسترده تری نشوند که چین از مدیریت آن ناتوان باشد. اما رسانه‌های غربی هدف این تدبیر را جداسازی شرکت کنندگان با مردم چین تبلیغ می کنند. رسانه گاردین در این رابطه سخنان «ویکتور چا»، معاون ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی در واشنگتن دی سی، را انعکاس داد که معتقد است: «کووید 19 واقعاً بهانه ای به آنها [چین] داده است تا همه چیز را کاملاً قفل کنند. آنها می خواهند بر تصویر المپیک کنترل کامل داشته باشند و این سیستم به آنها کمک می کند». این در حالی است که دکتر برایان مک کلاسکی، رئیس هیئت متخصص پزشکی کمیته بین المللی المپیک معتقد است: «سیستم حلقه بسته در جلوگیری از گسترش انتقال از داخل به خارج یا بالعکس موثر خواهد بود، زیرا کارکرد آن را تجربه کرده ایم. ما شاهد عملکرد آن نه تنها در توکیو، بلکه در رویدادهای ورزشی در سرتاسر جهان بوده‌ایم، هرچند می توانم بگویم که هیچ رویداد ورزشی به اندازه بازی های المپیک زمستانی پکن دارای نظام حلقه بسته جامعی نبوده است». دوم: نصب اپلیکیشن MY 2022 که از همه شرکت کنندگان می خواهد اطلاعات شخصی و بهداشتی را بارگذاری و روزانه گزارش دهند. همچنین این برنامه دارای ویژگی است که به کاربران امکان می دهد محتوای از نظر «سیاسی حساس» را گزارش کنند. ناظر امنیت فناوری Citizen Lab (موسسه ای مستقر در دانشکده امور جهانی و سیاست عمومی دانشگاه تورنتو کانادا که بر فناوری های اطلاعات، ارتباطات و حقوق بشر تمرکز دارد) هشدار داد که برنامه این اپلیکیشن، «نقصی مخرب» دارد که اطلاعات شخصی، پزشکی و انتقال فایل ها را آسیب پذیر می کند به گونه ای که رمزگذاری محافظت از انتقال صوتی کاربران، مورد کم توجهی قرار گرفته است. سوم: «یوآن دیجیتال»، که بازی های المپیک زمستانی در ابتدا فرصت نمایش پرشور برای این ارز مجازی چینی به میلیون ها بازدید کننده جهانی را فراهم می کرد. بازدید کنندگان خارجی می توانستند از این نوع ارز دیجیتال برای خرید کالا و خدمات در طول بازی ها بدون حساب بانکی استفاده کنند. اما بعلت شیوع بیماری همه گیر کووید 19، که در طی آن شرکت کنندگان از سفرهای درون شهری منع و در سیستم حلقه بسته محدود شدند، استفاده از این نوع ارز هم به حاشیه رفت. «کریگ سینگلتون»، کارشناس ارشد چین در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، اندیشکده مستقر در واشنگتن معتقد است: «بازی های المپیک اولین فرصت واقعی برای گردشگران و اتباع چینی برای آشنایی با یوآن دیجیتال بود». بانک خلق چین که پیشرو در توسعه ارز دیجیتال در میان بانک های مرکزی جهان است، برای اولین بار در سال 2014 یوآن دیجیتال را ارائه داد، در حالی که همتایانش در حال ارزیابی مزایای ارزهای مجازی بودند. در ماه ژانویه 2022 (دی – بهمن)، بانک مرکزی چین اعلام کرد که بیش از 261 میلیون کاربر در سراسر کشور اپلیکیشن کیف پول دیجیتال یوآن را ثبت کرده اند. براساس گزارش اداره نظارت مالی پکن، 9.6 میلیارد یوآن (1.5 میلیارد دلار) تراکنش تا پایان سال 2021 ثبت کرده است. اما یوآن مجازی از نقاط ضعفی برخوردار است. «ریچارد تورین» مشاور مالی مستقر در شانگهای و نویسنده کتاب انقلاب ارز دیجیتال چین، معتقد است: «چین امروز برای مردم این کشور بسیار مجازی و بدون پول نقد شده است، اما هیچ تدبیری برای اتصال و پیوند کارت های اعتباری خارجی به این واحد پول دیجیتال، اتخاذ نشده است. برای گردشگران خارجی اغلب پرداخت بطور گسترده به فروشندگان خُرد و رانندگان تاکسی امکان ندارد». میزبانی المپیک زمستانی 2022 برای چین علیرغم حاشیه های بسیار، فرصت‌های کم نظیری را به ارمغان می آورد، به گونه ای که برگزاری موفقیت آمیز آن، از جمله تلاش در جهت حفظ سلامتی و کاهش موارد ابتلا به بیماری در میان شرکت کنندگان، قدرت نرم چین را افزایش و تبلیغات منفی را خنثی خواهد کرد. البته توجه به دغدغه ها، مانند کم اعتمادی به فناوری چینی، به ویژه در مورد حفظ حریم خصوصی داده ها و همچنین نگرانی برای استفاده از یوآن دیجیتال، مواردی است که لازم است حتی به دلایل اقتصادی مورد توجه مقامات پکن قرار گیرد.