گروه اقتصاد کلان: امارات در سالیان گذشته همواره یکی از مهم‌ترین شرکای تجاری ایران بوده است. به‌طوری که در سال ۹۸ دومین شریک مهم تجاری ایران بوده و در ۱۰ ماهه سال ۹۹ نیز در میان سه شریک اصلی وارداتی و صادراتی ایران دیده می‌شود. اما حضور تجار ایران در بازار امارات در سال های اخیر با چالش هایی نیز مواجه بوده است .
به گزارش «تجارت آنلاین»، درخصوص امارات نیز کارشناسان بر این باورند که امکان صادرات بیش از ۱۱ میلیارد دلاری به آن کشور توسط ایران وجود دارد. در عین حال ایران در گروه‌های کالایی مختلف امکان صادرات به امارات را دارد که از جمله آنها می‌توان به پتروشیمی و پایه نفتی، محصولات شیمیایی و سلولزی، مواد و صنایع معدنی فلزی، میعانات گازی، خودرو، قطعات و ماشین‌آلات صنعتی، مواد و صنایع معدنی غیر فلزی و میوه و تره‌بار، صنایع تبدیلی، شیرینی و شکلات، برق الکترونیک، محصولات لبنی، دام و طیور، لوازم خانگی و خشکبار اشاره کرد. امارات متحده عربی، کشوری در جنوب غربی قاره آسیا، از جنوب با قطر و عربستان سعودی، از شرق با عمان و از شمال با خلیج‌فارس همسایه است. این کشور از سال ۱۹۹۴ عضو موافقت‌نامه عمومی تعرفه و تجارت بوده و از سال ۱۹۹۶ به عضویت سازمان تجارت جهانی درآمده است. در سال ۲۰۱۶ حدود ۴/ ۱ درصد از ارزش واردات جهان متعلق به امارات بوده است. صندوق بین‌المللی پول رشد ۲/ ۵ درصدی برای حجم واردات کالایی امارات در سال ۲۰۱۷ پیش‌بینی کرده است (بیش از متوسط رشد حجم واردات جهان). اقتصاد امارات بیشتر بر پایه خدمات، تجارت، حمل‌ونقل، خدمات پشتیبانی، خرده‌فروشی، صنعت گردشگری و ساخت املاک و مستغلات است. مجموع واردات امارات در سال ۲۰۱۹ میلادی ۲۶۰ میلیارد دلار، مجموع صادرات غیرنفتی آن ۶۵ میلیارد دلار و صادرات مجدد از این کشور ۱۴۰ میلیارد دلار ثبت شده است. به اعتقاد ناظران، لغو روادید و اقامت برخی از ایرانیان، عدم صدور روادید تجاری و توریستی، سختگیری بانک مرکزی امارات بر حساب‌های بانکی ایرانیان، ضعف در ناوگان و زیرساخت‌های حمل و نقل زمینی- ریلی و دریایی، کمبود ناوگان حمل و نقل جاده‌ای کانتینری یخچالدار، نبود زیرساخت‌های سردخانه‌ای برای حفظ بازارهای صادرات محصولات کشاورزی صادراتی، نبود ثبات در روند صادرات محصولات، عدم پایش مستمر وضعیت رقابتی و مزیت نسبی کالاها در برابر رقبا، لزوم انعقاد و فعال‌سازی موافقت‌نامه‌‌های تجارت ترجیحی و آزاد، خلأهای موجود در برخی بخشنامه‌های بانک مرکزی، بالا بودن ارزش‌گذاری پایه گمرکی در برخی کالاها برای بازگشت ارز حاصل از صادرات، ضرورت ارائه مشوق‌های لازم به صادرکنندگان و اجرای تضعیف مکانیزم تهاتر و مدل‌های مورد نظر مهم‌ترین موانع توسعه تجارت با امارات به حساب می‌آید.
موانع تجارت ایران با امارات
اما در نشست هم‌اندیشی اتاق مشترک ایران و امارات با متخصصان بانکی اعلام شد: مشکلات صدور ویزا، انتقال پول و معاملات از طریق واسطه‌ها در کشورهای منطقه فعالیت اقتصادی را پرهزینه کرده است که باید برای حل آن برنامه‌ریزی شود. نشست هم‌اندیشی متخصصان و صادرکنندگان محصولات بانکی با هیات رئیسه اتاق مشترک ایران و امارات با عنوان «راهکارهای ورود محصولات و خدمات بانکی به بازار امارات و کشورهای خلیج فارس» در هتل اسپیناس پالاس تهران برگزار شد. در این نشست عرفان شاکری، رئیس اتاق مشترک ایران و امارات گفت: بنا بر آمارهای اعلامی حجم تجارت ایران و امارات در سال ۱۴۰۰ به میزان ۲۱ میلیارد دلار بوده که از این میزان حدود ۱۶ میلیارد دلار واردات از امارات بوده است. در دو ماهه ابتدای سال هم ۲,۲ میلیارد دلار واردات از امارات داشتیم و حدود ۱.۵ میلیارد دلار صادرات که نشان‌دهنده افزایش تراز تجاری است. او با بیان اینکه وظیفه اتاق مشترک انتقال تجارب و مطالبات بخش خصوصی به دولت‌ها و تسهیل گری برای توسعه صادرات است افزود: مذاکرتی با کشورهای خلیج فارس و امارات داشتیم که هدف آن توسعه صادرات و خدمات فنی و مهندسی شرکت‌های توانمند کشور در حوزه بانکی بود و اظهارات خوبی برای جذب مشارکت کشورهای منطقه به ویژه امارات مطرح شد. رئیس اتاق مشترک ایران و امارات با اشاره به این مسئله که امارات برای تبدیل شدن به یکی از قطب‌های هوش مصنوعی و دیجیتال برنامه‌ریزی کرده است، اظهار کرد: فعالان اقتصادی کشور ما نیز در زمینه اقتصاد و فناوری دیجیتال و همچنین رمزارزها در سال‌های اخیر کارهای بزرگی انجام داده‌اند؛ از این رو باید از این فضا به شکل همکاری مشترک به نحو احسن بهره ببریم. شاکری گفت: در حوزه‌های مختلف از جمله هوش مصنوعی، دیجیتال و فناوری‌های حوزه IT با بخش‌های اقتصادی امارات در ارتباط هستیم. هفته گذشته در همین رابطه جلسه‌ای با اتاق بازرگانی دوبی داشتیم که یکی از بخش‌های اصلی آن اقتصاد دیجیتال است. ایران جایگاه خوبی در حوزه فناوری‌های دیجیتال دارد و فارغ از فضای سیاسی که در تمام دنیا حاکم است می‌توانیم به شکل صحیح به نفع اقتصاد کشور از این فرصت بهره لازم را ببریم.
محمد حسین جبل عاملی، پژوهشگر اقتصادی نیز در نشست گفت: امارات از سال ۲۰۲۰ با موضوع اکسپو، دوبی را به عنوان قطب دنیای جدید معرفی کرد و با طرح مباحثی مثل متاورس و تکنولوژی‌های جدید، به جذب نظام‌های زیرساختی صنعت آی تی نیاز جدی پیدا کرد. او افزود: ایران کیفیت تولید مناسبی در حوزه محصولات بانکی دارد اما با توجه به شرایط دلاری حال حاضر هزینه تولید بالایی دارد. ایرانی‌ها در حال حاضر در حوزه توکن‌ها در حال مشارکت با اماراتی‌ها هستند اما همین کار در داخل ایران هزینه بالایی دارد. ما می‌توانیم در حوزه سخت افزار و نرم افزار برای صادرات محصولات به کشورهای خلیج فارس با محوریت امارات متحده عربی فعالیت داشته باشیم. باید توجه کرد که هزینه راه‌اندازی یک کسب‌وکار در کشوری مثل عمان نسبت به امارات ۴ تا ۵ برابر است و از این نظر امارات اقتصادی‌تر و در دسترس تر است. مسعود مرتضوی، مدیرعامل شرکت پویا نیز در این نشست گفت: ایران در کانون سیاست‌های اقتصادی خود روابط با همسایگان را قرار داده است اما این در حالی است که در سندهای توسعه کشورهایی مثل هند، پاکستان، عمان و برخی دیگر از کشورها نامی از ایران نیست. برگزاری این نشست‌های هم‌اندیشی در اولین گام می‌تواند رگه‌هایی از ارتباط را با کشورهای هدف صادراتی را ایجاد کند. شاید تا حدی بتوانیم وارد بازارهای صادراتی شویم اما این نیازمند حمایت جدی ساختار سیاسی و اقتصادی کشور است. او گفت: در حال حاضر کارت‌های بین‌المللی در ایران می‌توانند خدمات بگیرند اما هنوز کارت‌های بین‌المللی برای ایرانی‌ها در خارج از ایران فعال نیست.
