گروه صنعت و تجارت: «ثبت سفارش واردات خودرو به میزان ۱۰ میلیون دلار از طریق رمز ارز انجام شده است». این جمله ای است که علیرضا پیمان پاک، رییس سازمان توسعه تجارت ایران، روز جمعه و در یک برنامه تلویزیونی مطرح کرد. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین اعلام کرد: طبق موافقتنامه ای که میان رییس بانک مرکزی و وزیر صمت منعقد شد، استفاده از رمز ارزها به عنوان یک ابزار توسعه تجارت مطرح شد. به نظر می رسد که بانک های مرکزی کشورهای جهان در حال به رسمیت شناختن رمز ارزها هستند، اما هنوز هیچ اظهار نظر صریحی در این رابطه صورت نگرفته است. رئیس سازمان توسعه تجارت ایران البته گفته است که واردات در ازای رمز ارزهایی که در داخل به صورت قانونی استخراج شده اند آزاد است. به عبارتی دیگر هر کسی که رمز ارز رسمی استخراج شده دارد، از پایان شهریور سال جاری می تواند با رمز ارز خود واردات انجام دهد و البته هنوز بحثی درباره صادرات صورت نگرفته است.
هرچند صحبت های رییس سازمان توسعه تجارت درباره ثبت سفارش واردات 10 میلیون دلاری خودرو با رمز ارز طی روزهای گذشته تبدیل به تیتر بسیاری از رسانه ها شده است، اما در نهایت واردات خودرو با رمز ارز تکذیب شد. رئیس سازمان توسعه تجارت در خصوص واردات خودرو با رمز ارز گفت: آئیننامه واردات خودرو باید ابلاغ شود و بعد از آن سازوکار واردات خودرو مشخص خواهد شد اما فعلاً در رابطه با واردات خودرو با رمز ارزها موضوعی مطرح نشده است. پیمان پاک در گفتگو با تسنیم، درخصوص واردات کالا با رمزارز رسمی که از پایان شهریور اجرایی خواهد شد، گفت: آن دسته از افرادی که مجوز رسمی رمز ارز دارند میتوانند نسبت به ثبت سفارش اقدام کنند. البته عمومیت این موضوع از پایان شهریورماه اجرایی خواهد شد. وی با اعلام اینکه در حال حاضر چند مجموعه که مجوز رسمی رمز ارز داشتند به صورت مقدماتی برای خود کالا وارد کردهاند، افزود: اینکه چه کالایی و از کدام کشور بوده به دلیل محرمانه بودن اعلام نخواهد شد اما در مجموع ثبت سفارش واردات به میزان 10 میلیون دلار از طریق رمز ارز انجام شده است.
رئیس سازمان توسعه تجارت اضافه کرد: از پایان شهریورماه آن دسته از افرادی که مجوز رسمی رمز ارز دارند، میتوانند به صورت عمومی از طریق سامانه به صورت اتوماتیک واردات کالا را انجام دهند. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در پایان و درخصوص واردات خودرو با رمز ارز که در برخی رسانهها مطرح شد، گفت: آئیننامه واردات خودرو باید ابلاغ شود و بعد از آن سازوکار واردات خودرو مشخص خواهد شد اما فعلاً در این رابطه موضوعی مطرح نشده است.
استفاده از رمز ارزها برای دور زدن تحریم
اظهار نظرها درباره استفاده از رمز ارزها در تجارت خارجی ایران اما بسیار متفاوت است. برخی استفاده از رمز ارزها را به دلیل نوسانات بالایی که دارد به زیان اوضاع اقتصادی کشور میدانند و این در حالی است که از نگاه عدهای استفاده از رمزارزها یکی از روشها برای دور زدن تحریمهاست. برخی معتقدند که با وجود ظرفیت بسیار خوبی که برای استفاده از رمز ارزها در تجارت خارجی وجود دارد اما همچنان نمیتوان از فعالیت همهجانبه در این حوزه سخن گفت. حقیقت این است، تا زمانی که تحریمها کنار بروند، استفاده از هر شیوهای که میتواند فشار بر فعالان اقتصادی را کاهش دهد یا به بهبود وضعیت تجاری ما منجر شود اهمیت فراوانی خواهد داشت. اگر در این بستر رمز ارزها میتوانند سهمی داشته باشند نیز باید تلاش کرد که از ظرفیت آنها بهطور کامل استفاده شود.
تجارت با رمز ارزها نیازمند زیرساخت
برای استفاده از رمز ارزها در فضای تجاری نیاز به فراهم کردن زیرساختهای مختلف است و البته در حال حاضر در این بازار تعداد زیادی رمز ارز وجود دارد که هر یک شرایط خاص خود را دارند. از سوی دیگر نوسان در این بازار نیز بسیار بالاست و هر روز قیمتها تغییرات مختلفی را تجربه میکنند. با این شرایط باید مشخص کرد که فعالیت با کدام رمزارزها مجاز است و به رسمیت شناخته میشود، نخستین مقدمه مهم در این حوزه خواهد بود. همچنین نحوه معامله این رمز ارزها، چگونگی استفاده از آنها در صادرات و واردات، تعامل با بانک مرکزی برای تعهدات ارزی و قوانین نظارتی بر این رویه دیگر مقدمات مهمی هستند که تا زمانی که از سوی دولت به شکل دقیق بررسی و اعلام نشوند، نمیتوان انتظار داشت که استفاده از آنها بهطور گسترده در تجارت در دستور کار قرار بگیرد. بسیاری از کشورها هنوز تجارت با رمزارز را رسماً نپذیرفتهاند و در بسیاری از حوزههای اقتصادی نیز شاهد معامله با این شیوه نیستیم. با این نگاه پس از فراهم کردن مقدمات داخلی، باید مذاکره با طرفهای خارجی نیز آغاز شود تا بدانیم که چه کشوری و تحت چه شرایطی از این طریق با ما معامله خواهد کرد و تا چه میزان میشود روی ظرفیتهای آن حساب کرد.
واردات با کدام رمز ارزها صورت می گیرد؟
در همین حال عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران میگوید، هرچند فعلا استفاده از رمز ارزها در تجارت به شکل محدود کلید خورده اما در آینده میتواند اثرات مثبت خود را بر تجارت ایران نشان دهد. محمد لاهوتی در گفتگو با ایسنا، اظهار کرد: براساس آنچه که از سوی رئیس سازمان توسعه تجارت اعلام شده موضوع استفاده از رمز ارزها در تجارت ایران فعلا به شکل محدود برای واردات مجاز شده و یک ثبت سفارش نیز به این وسیله انجام شده است. البته باید در نظر داشت که بانک مرکزی شرایط خاصی را در این حوزه در نظر گرفته است. یعنی تنها امکان تجارت با رمز ارزهایی وجود دارد که مجوز استخراج آنها صادر شده و منشا ارز از سوی ارائه کننده اعلام و قابل تایید باشد. وی با بیان اینکه فعلا در رابطه با صادرات با استفاده از رمز ارزها برنامهای نهایی نشده، بیان کرد: میتوان انتظار داشت که در صورت موفقیت آمیز بودن گامهای ابتدایی که از سوی سازمان توسعه تجارت برداشته شده، در آینده امکان رفع تعهد ارزی صادرکنندگان با استفاده از رمزارزها نیز فراهم شود. رئیس کنفدراسیون صادرات ایران با اشاره به شرایط خاص اقتصاد کشور تحت تاثیر تحریمها، گفت: در چنین شرایطی، قطعا استفاده از هر ابزار و فرصتی که بتواند به گسترش تجارت خارجی، افزایش ارز آوری و تامین نیازهای وارداتی کشور کمک کند، باید مورد استقبال قرار بگیرد و اگر بتوان برای رمز ارزها نیز بستر اجرایی و قانونی لازم را در نظر گرفت تا به تجارت کشور کمک کند اتفاق مثبتی خواهد بود. لاهوتی با بیان اینکه تاکنون کمتر دولتی حاضر شده به شکل رسمی به استفاده از رمزارز در تجارت مجوز بدهد، تاکید کرد: اینکه دولت ما در این حوزه پیش قدم شده و استفاده از این ابزار را نیز در دستور کار قرار داده، قطعا میتواند آینده تجاری کشور کمک کند. با توجه به اینکه ما در استفاده از روشهای بانکی در فضای تجاری محدودیتهایی داریم، هر شیوهای که این محدودیتها را دور بزند، مفید خواهد بود. وی خاطرنشان کرد: با وجود آنکه هنوز جزئیات دقیقی از سوی سازمان توسعه تجارت درباره این ثبت سفارش منتشر نشده، اما با روشن شدن شرایط و تعیین یک مسیر مشخص میتوان انتظار داشت که رمز ارزها در آینده تجاری ایران نقش آفرینی بیشتری داشته باشند و اثرات مثبت خود را نمایان کنند.