گروه صنعت و تجارت:در شرایطی که چین در حال تبدیل شدن به ابرقدرت اقتصاد جهان است به نظر میرسد سیاستگذاری کلان کشور برای تعامل با پکن همچنان دچار ابهام و عدم شفافیت است.
به گزارش«تجارت آنلاین»،برهمین اساس کارشناسان اعتقاد دارند ایران باید دوباره به شریک اول تجاری چین تبدیل شود و تلاش کند از فصت همکاری با این کشور بهره ببرد.رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین می‌گوید تا زمانی که تکلیف ایران و افکار عمومی با نحوه همکاری و تعامل اقتصادی با چین روشن نشود، نمی‌توان به بسیاری از سوال‌ها پاسخ داد.مجیدرضا حریری در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: یکی از معضلاتی که ما در سال‌های گذشته با آن مواجه بودیم، نامشخص بودن تکلیف ما با چین است.
وقتی خبری از همکاری‌های تازه با چین مطرح شده یا سرمایه گذاری شرکت‌های این کشور در ایران نهایی می‌شود، ناگهان موج منفی رسانه‌ای راه می‌افتد که کشور را به چین فروختیم و امثال این حرفها، ولی در مقابل اما وقتی خبر می‌آید که چین در کشورهایی مانند عربستان سعودی، قطر یا سایر کشورهای منطقه سرمایه‌گذاری کرده، این بار تیتر می‌زنند که چین، ایران را رها کرده یا قصد همکاری با ما را ندارد! در چنین شرایطی باید بپرسیم تکلیف چیست؟وی با بیان اینکه برای جذب سرمایه گذاری نیاز به فراهم کردن مقدمات و زیرساخت‌های لازم است توضیح داد: امروز اقتصاد چین و شرکت‌های بزرگ فعال در آن با نقاط مختلف دنیا کار می‌کند و سطح گسترده‌ای از همکاری را فراهم کرده‌اند. برای سرمایه‌گذاری نیاز به امنیت و تضمین شرایط است و با توجه به تحریم‌هایی که اقتصاد ایران در سال‌های گذشته آن را تجربه کرده، برخی از شرکت‌های چینی نیز می‌ترسند که در صورت ورود به ایران با محدودیت مواجه شوند.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین ادامه داد: در صورتی که ما این امنیت سرمایه‌گذاری را تامین کنیم، قطعا شرکت‌های چینی نیز به حضور در ایران علاقه نشان خواهند داد. البته بنا نیست که در این حوزه انحصار ایجاد شود و در صورت فراهم شدن شرایط، از دیگر کشورها نیز امکان جذب سرمایه خواهیم داشت؛ اما در حال حاضر همانطور که اروپایی‌ها محدودیت‌هایی دارند، قطعا نگرانی برای شرکت‌های چینی نیز وجود دارد.حریری با بیان اینکه ایران امروز پنجمین کشور منطقه خلیج فارس در همکاری با چین است بیان کرد: ما در سال ۲۰۱۴ شریک اول تجاری چین در منطقه بودیم اما امروز این جایگاه را عربستان سعودی از آن خود کرده است. برای چین تامین پایدار انرژی یک اولویت اساسی به شمار می‌رود و قطعا در این راستا با کشورهای منطقه همکاری خواهد کرد اما این به معنی کنار رفتن ایران نیست.وی خاطر نشان کرد: همکاری با ایران برای چین یک موضوع مهم است و ما همواره جزو تامین کنندگان اصلی انرژی چین بوده‌ایم. در صورتی که مقدمات لازم فراهم نشود، ما برخی فرصت‌ها را از دست می‌دهیم اما این به معنای کنار گذاشتن ایران از سوی چینی‌ها نخواهد بود و در صورت فراهم شدن شرایط، امکان رشد جدی همکاری و سرمایه گذاری جدید وجود خواهد داشت.حریری خاطر نشان کرد: «تحقق هدف 60 میلیارد دلاری برای مناسبات سالیانه دو کشور، دور از انتظار نیست و طی یک روند 10 ساله به 400 میلیارد دلار خواهیم رسید.»
وی، پایین بودن نرخ رشد اقتصادی و بالا بودن نرخ بیکاری نیروی تحصیل کرده را از وضعیت های دشوار امروز ایران توصیف کرد و افزود: «سیاست ما، مصرف کالاهای ساخت داخل و کاهش واردات کالاهای ساخته شده به ایران است. بر این اساس، روابط اقتصادی با چین باید در زمینه نوسازی ماشین آلات صنعتی و رونق تولید برنامه ریزی شود.»یک کارشناس ارشد مسائل چین نیز با بیان اینکه اجرای سند همکاری جامع ۲۵ ساله بین ایران و چین نیازمند برنامه ریزی بلندمدت، عملیاتی، عملگرایانه، جزئی و دقیق است، گفت: وضعیت و شواهد موجود بیانگر این است که هنوز این سند وارد فاز اجرایی مورد انتظار نشده و در روابط تهران - پکن همچنان بر همان پاشنه سابق می چرخد.
وفایی با بیان اینکه ما امروز در جهان شاهد تخلیه پتانسیل قدرت از سمت آتلانتیک به جانب پاسیفیک هستیم، ادامه داد: یک جریان بزرگ از تحولات جهانی به ما نشان می دهد که استراتژی و راهبرد کشورهای مختلف به خصوص همسایگان ایران از جمله ترکیه، عربستان و حتی رژیم صهیونیستی در این تحولات جهانی نگاه به شرق را در دستور کار خود قرار داده اند و این امر خود نشانی از تحولات گسترده در عرصه جهانی است، ضمن اینکه باید توجه داشت وقتی در بستر این تحولات، رهبر چین مناسبات راهبردی و بلندمدت با ایران را مورد تاکید قرار می دهد علاوه بر نمایش حسابی که پکن برای روابط خود با تهران باز کرده، جای تردید باقی نمی گذارد که در سوی دیگر ایران نیز برای اینکه روابطش با چین به بار بنشیند و منجر به تامین منافع ملی کشور بشود باید یک نگاه بلندمدت و راهبردی به روابط خود با چین داشته باشد.
این استاد دانشگاه همچنین با بیان اینکه بر اساس اعلام منابع چینی یکی دیگر از مسائلی که رهبر چین در گفت‌وگوی تلفنی خود با آقای رئیسی مطرح می کنند بحث انتظارات دو ملت از حکومت ها و دولت هایشان در دو حوزه توسعه و امنیت است، اظهار کرد: پس از انقلاب چین و پیروزی حزب کمونیست در این کشور تا یکی دو دهه اخیر «توسعه» اصلی ترین کلیدواژه در برنامه های داخلی و خارجی چین بود و برنامه اصلاحات و درهای باز که مورد تاکید حزب کمونیست چین بود و الان نیز بر آن تاکید می شود، گواهی بر این مدعاست.وفایی با بیان اینکه پیرو تحولات جهانی در سال های اخیر کلیدواژه «امنیت» در کنار توسعه به مفاهیم بنیادین مورد نظر رهبران چین در برنامه های داخلی و خارجی این کشور افزوده شده است، تصریح کرد: در فضای گفتمانی یادشده پارادایم امنیت از منظر پکن دو ساحت سخت و نرم را در بر می گیرد که اگر حوزه سخت آن را مرتبط با مقولات نظامی، اطلاعاتی و به طور کلی مسایل امنیتی میان کشورها در چارچوب های سنتی بدانیم، دیگر حوزه آن یعنی ساحت نرم عمدتا شامل مباحث جدید متناسب با شرایط نوظهور نظام بین‌الملل خواهد بود که مقولاتی چون امنیت مبادلات مالی، امنیت غذایی، امنیت انرژی و حوزه هایی مشابه با این مسائل که جهان در حال دست و پنجه نرم کردن با آن است، مطرح می شود.
وی با بیان اینکه امروز مفهوم نرم امنیت در کنار هدف توسعه بیش از هر زمانی مورد توجه چینی ها قرار گرفته، افزود: بنابراین در حوزه مناسبات بلندمدت با چینی ها غیر از بحث توسعه اقتصادی و تجاری باید در ساحت جدید حوزه های امنیتی نیز برنامه داشته باشیم. در این چارچوب امنیت در حوزه نرم مقوله گسترده ای است و باید توجه داشت که با توجه به تعریف فضاهای جدید و نقش آفرینی در قالب سازمان های بین المللی از جمله سازمان شانگهای توسط قدرت هایی چون چین، حضور برنامه دار ایران در این عرصه ها طبعا اهمیت زیادی خواهد داشت.
وفایی با اشاره به آغاز فرآیند عضویت دائم ایران در سازمان شانگهای اظهار کرد: این موضوع نشان می دهد که کشورهایی چون چین و روسیه علاقه‌مند به استفاده از ظرفیت های ایران در ساحت های نوظهور امنیتی مورد اشاره هستند و قطعا ایران نیز باید در این زمینه سناریوها و برنامه های بلندمدتی داشته باشد وگرنه مجبور می شود در زمین دیگران بازی کند. بنابراین این موضوع مهمی است که ایران در چارچوب منافع ملی خود باید زمینی را برای حضور در فضای معادلات امنیتی آتی در حوزه و قلمرو آسیایی تعریف کند وگرنه چاره ای نخواهد داشت جز اینکه وارد سناریوهای دیگران شود و در زمین منافع دیگران بازی کند. این کارشناس ارشد مسائل چین در بخش دیگری از صحبت های خود با ایسنا با بیان اینکه رهبر چین در این گفت وگوی تلفنی اخیر خود با رییس جمهور کشورمان بعد از اینکه به تحولات خاورمیانه اشاره می کند بر این موضوع تاکید می کند که پکن بر حل مسائل خاورمیانه توسط اعضای این منطقه اصرار دارد، گفت: نکته قابل توجه اینکه شی جین پینگ در سخنانش به همتای ایرانی بلافاصله پیرو این موضوع به علاقه مندی و امیدواری پکن برای همکاری با ایران در قالب سازمان هایی همچون سازمان شانگهای اشاره می کند و این نشان می دهد که چینی ها هم انتظار دارند که ایران نقش آفرینی فعالی در قالب سازمان شانگهای با نگاهی به تحولات غرب آسیا داشته باشد.وفایی در این ارتباط افزود: در همین چارچوب لازم است نهادهایی که در ایران با این گونه سازمان ها از جمله سازمان شانگهای در تماس و تعامل هستند در این زمینه برنامه ریزی راهبردی داشته باشند و از این فرصت در راستای تامین منافع ملی کشور به نحو مناسب استفاده کنند؛ چرا که عضویت در این سازمان فرصت بسیار خوبی است و امید است نهادهای دیپلماتیک و امنیتی و دیگر نهادهایی که به نوعی با اقتصاد و تجارت کشور سر و کار دارند کارگروهی را برای تدوین سناریوهای چند بعدی و گام های منسجم ایران در خصوص ایفای نقش در سازمان شانگهای و تعامل با کشورهایی همچون چین تهیه و طراحی کنند.این کارشناس ارشد مسائل چین با تاکید بر اینکه یکی دیگر از نکات مهم در تعامل با کشور چین این است که باید از چارچوب هایی که چینی ها در مناسبات خارجی خود تعیین می کنند به طور بی واسطه و مستقیم اطلاع و آگاهی داشته باشیم، افزود: وقتی نگاه ما برای کار با چینی ها راهبردی باشد، مهم است که بدانیم نگاه و برنامه های چینی ها به طرح ها و ابتکاراتی که از سوی راس هرم قدرت در این کشور مطرح می شود به چه شکل است و با اطلاع از آنها در قالب همکاری های مشترک به تعریف سناریو هایی بپردازیم که بتواند منافع ملی کشورمان را تامین کند.وی با بیان اینکه در کنار ابتکار" یک پهنه یک راه "که سال های قبل توسط چینی ها مطرح شده است امروزه بحث های جدیدی از سوی رهبران و مقامات این کشور مطرح می شود که قابل توجه است، ادامه داد: ما باید در مورد این دیدگاه ها نگاه دقیق و تحلیلی داشته باشیم. مثلا توجه کنیم که موضوع توسعه جهانی و یا امنیت جهانی که از سوی رهبران چین مطرح می شود چه ساحت هایی را شامل می شود
که قابلیت کار با پکن و تعریف فضاهای تعاملی را بین ایران و چین فراهم می آورد.وفایی در همین چارچوب ادامه داد: نکته قابل توجه در این زمینه این است که چینی ها به این نتیجه رسیده اند که برای تحقق اهدافشان در قالب این ابتکارات و طرح هایی که تعیین می کنند باید از ظرفیت ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک ایران نیز استفاده کنند و این فضای مناسبی را برای کشور ما فراهم می کند و من امیدوارم که مسئولان دستگاه دیپلماسی و سیاستگذاران کشور با توجه و تمرکز بر این نکات راهبردی ریل گذاری صحیحی را برای مناسبات ایران و چین در قالب سه اصل عزت، حکمت و مصلحت انجام دهند تا منافع ملی کشور در جریان تعامل با چین که دومین اقتصاد جهان و عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل است تامین شود.
