گروه راه و مسکن: حمل و نقل ریلی از میان سایر شقوق حمل و نقل ایمن تر، پاک تر و ارزان تر محسوب میشود اما متاسفانه با وجود تاکیدات بسیار مقام معظم رهبری در خصوص توسعه حمل و نقل ریلی در کشور، این صنعت از برنامه توسعه پنج ساله پنجم و پنج ساله ششم بسیار عقب مانده است. همچنین ادامه روند بیتوجهی مسئولان به توسعه صنعت حمل و نقل ریلی، کشور را از مزیتهای نسبی این صنعت که میتواند منبع درآمدزایی بسیار بالایی به همراه داشته باشد، دور کرده است.
*توسعه حمل و نقل ریلی از لایحه بودجه 97 جا ماند
علیرغم اینکه توسعه حمل و نقل ریلی در جهت کاهش هزینه جابجایی مسافر و
بار و همچنین کاهش آمار تصادفات جادهای بسیار حائز اهمیت است، اما
متاسفانه وضعیت اعتبار حمل و نقل
ریلی در بودجههای سنواتی به ویژه بودجه ۹۷ هم به هیچ عنوان مطلوب نیست. به عبارتی
در سالهای گذشته اعتبار کافی برای توسعه حمل و نقل ریلی تخصیص داده نشده بود، لذا
در لایحه بودجه 97 اعتبار مشخصی برای این بخش در نظر گرفته شد و کمیسیون عمران
مجلس هم برای توسعه این حوزه پیشنهادات کارسازی ارائه داد، اما کمیسیون تلفیق با
این پیشنهادها موافقت نکرده است. به گفته حسن خسته بند عضو کمیسیون عمران مجلس،
نمایندگان هنوز به اطلاعات کافی در خصوص ضرورت توسعه حمل و نقل ریلی نرسیده و
اهمیت موضوع را درک نکردهاند، عدم استقبال نمایندگان از پیشنهادات مرتبط با رشد
اعتبارات بخش حمل و نقل ریلی به ضرر کشور است، زیرا هر چه میزان تردد در جادهها
بیشتر باشد تصادفات و مرگ و میر افزایش یافته و هزینه حمل و نقل و سوخت بیشتری به
کشور تحمیل میشود، لذا سرمایه گذاری در حمل و نقل ریلی باید در کشور تقویت شود،
زیرا با توجه به ارزآوری بالا و امنیتی که در بردارد کشورهای پیشرفته از دو قرن
پیش تاکنون به این باور رسیدند و در حوزه حمل و نقل ریلی کاملا سرمایهگذاری
کردند. با توجه به عدم توفیق پیشنهادات مرتبط با حوزه حمل و نقل ریلی در کمیسیون
تلفیق بودجه 97 کل کشور امید است در صحن علنی مجلس نمایندگان با توجه به اهمیت
موضوع به اختصاص اعتبارت بیشتر برای این حوزه رای مثبت دهند.
وضعیت حمل و نقل ریلی در ایران به نسبت بسیاری از کشورها
همسایه در وضعیت بسیار نامطلوبی قرار دارد به طوری که کشورهای اروپایی و حتی کشور
همسایه همانند چین از قطارهایی با سرعت 300 تا 320 کیلومتر در ساعت در ناوگان حمل
و نقل ریلی خود استفاده میکنند، اما متاسفانه در شبکه حمل و نقل ریلی ایران
همچنان از قطارهایی با سرعت 80 تا 100 کیلومتر در ساعت استفاده میشود، براساس
برآوردها برای توسعه خطوط ریلی جدید سالیانه به 75 هزار تن
ریل نیاز است، اما تولید ریل در داخل کشور پاسخگوی 75 هزار تن ریل مورد نیاز در
سال نیست، به عبارتی چندی پیش قراردادی برای تامین ریل مابین وزارت راه و
شهرسازی و شرکت فولاد منعقد و پیش پرداختی هم از سوی وزارت راه و شهرسازی پرداخت
شد، اما شرکت فولاد به دلیل اینکه نقدینگی
کافی برای خرید مواد و تجهیزات مورد نیاز برای تولید ریل را نداشت به بدعهدی
پرداخت.
* توسعه خطوط ریلی عامل توسعهیافتگی کشورها
توسعه حمل و نقل ریلی درجهت کاهش مصرف سوخت و کاهش هزینه جابه جایی مسافر و بار و آمار تصادفات جادهای بسیار ضرورت دارد، اما تاکنون توجه بسزایی از سوی مسئولان به توسعه خطوط ریلی نشده است، هر چند که در دیدار چند روز پیش وزیر راه و شهرسازی با مقامات هندی توسعه خطوط ریلی مورد توجه قرار گرفته است به عبارتی در نشست وزیر راه و شهرسازی با مقامات هندی سه موضوع مهم بررسی قرار گرفته است که اولین موضوع شامل توسعه راهآهن چابهار به زاهدان به ارزش یک میلیارد دلار است. نکته دوم که در دیدار با مقامات هندی بررسی شده است، شامل تولید ۲۰۰ لکوموتیو برای قطارهای باری است که بخشی از این لکوموتیوها در ایران تولید خواهد شد، ارزش این پروژه ۶۰۰ میلیون دلار تخمین زده شده که هند برای تامین مالی این پروژه اعلام آمادگی کرده است. موضوع سوم مورد مذاکره، تولید مشترک ریل میان هند و ایران است به عبارتی بخشی از این ریل به صورت مستقیم از هند خریداری شده و بخش اعظم تولید ریل در شرکت ذوب آهن اصفهان انجام خواهد شد. شرکت ذوب آهن اصفهان میتواند ۴۰۰ هزار تن شمش فولاد را از هند دریافت کند که دولت هند علاقهمندی خود را به تامین اعتبار این پروژه اعلام کرده است. اما با این اوصاف هنوز مسئولان و نمایندگان مجلس اهمیت توسعه حمل و نقل ریلی را درک نکردهاند که این امر را میزان بودجه بخش صنعت حمل و نقل ریلی در لایحه بودجه سال 97 نشان میدهد. در این خصوص یوناتن بت کلیا نماینده مسیحیان آشوری و کلدانی در مجلس در گفت و گو با «تجارت» میگوید: در بسیاری از کشورهای توسعه یافته توسعه خطوط ریلی به منظور کاهش مصرف سوخت و کاهش هزینه جابه جایی مسافر و بار و آمار تصادفات جادهای بسیار ضرورت دارد، به عبارتی هر کشوری که در حوزه توسعه خطوط ریلی گامی برداشته است این امر باعث توسعه یافتگی و پیشرفت آن کشور شده است. معتقدم هر چقدر سرمایه گذاری در بخش حمل و نقل ریلی کشور صورت گیرد برای آینده کشور سود و منفعت بسیاری به همراه دارد.
*ضرورت افزایش بودجه حمل و نقل ریلی در لایحه بودجه 97
عضو کمیسیون عمران مجلس تصریح میکند: با توجه به اینکه آلودگی هوا تمام شهرهای ایران را فراگرفته است، لذا توسعه خطوط ریلی بسیار اولویت دارد، اما متاسفانه به افزایش بودجه حمل و نقل ریلی در کمیسیون تلفیق مجلس رای مثبت داده نشد که این امر بسیار تعجببرانگیز است. امیدوارم بودجه بخش حمل و نقل ریلی برای سال آینده در صحن علنی مجلس با رای مثبت نمایندگان افزایش پیدا کند.
وی ادامه میدهد: در سفر اخیر خود با چند تن از مسئولان به کشور آلمان، در بنادر این کشور به وضوح مشاهده کردم که چگونه تمام بارها به صورت مستقیم از کشتی با قطار باربری جابه جا میشود، لذا توسعه حمل و نقل ترکیبی در کشورما بسیار ضرورت دارد.
این نماینده مردم در مجلس دهم میافزاید: پس از اجرایی شدن برجام قراردادهای فاینانس یا تامین مالی برای اجرا و تکمیل پروژههای ریلی کشور منعقد شده است که چندی پیش برای توسعه خطوط ریلی تفاهنامهای بین ایران و کشور هند به امضا رسید، لذا دولت باید توجه بسزایی در توسعه خطوط ریلی به منظور رشد و توسعه اقتصادی کشور داشته باشد.
*تحریمها تاثیری بر قراردادهای ریلی ایران نخواهد داشت
عضو کمیسیون عمران مجلس در پاسخ به این سوال که آیا موضع گیری ترامپ در خصوص برجام بر روی قراردادهای ریلی ایران از جمله با هند اثر منفی میگذارد یا خیر؟ تصریح میکند: بعید میدانم. خوشبختانه رفتار ایران بر طبق توافق برجام بوده است و تمام کشورها این موضوع را تایید میکنند، لذا خروج آمریکا از برجام تنها خود را منزوی میکند. تنها در خصوص اتصال به شبکه سوئیفت و گشایش اعتبار اسنادی با مشکلاتی روبه رو هستیم که امیدواریم این موضوع هر چه سریعتر حل شود و با بانکهای خارجی بتوانیم مراودات و تعاملات تجاری داشته باشیم. معتقدم با برجام انسانیت، شخصیت و فرهنگ ایرانی خود را به تمام دنیا نشان دادیم بهطوری که بسیاری از کشورهایی که تا دیروز دشمن ما بودند در حال حاضر از ایران پشتیبانی میکنند.
*ضرورت واردات تکنولوژی روز دنیا برای تولید ریل
همچنین حسن خسته بند عضو کمیسیون عمران مجلس درخصوص بدعهدی برخی شرکتهای تولیدکننده داخلی در حوزه ریل، میگوید: نباید خودمان را گول بزنیم اینکه بگوییم تحت هر شرایطی باید نیاز کشور با تولیدات داخل تامین شود صحیح نیست، زیرا گاهی مواقع با واردات میتوان از ضرر احتمالی جلوگیری کرد. با توجه به اینکه تولید داخل کفاف نیاز کشور به ریل را نمیدهد برای متوقف نشدن روند توسعه شبکه ریلی باید واردات در دستور کار قرار بگیرد. متاسفانه برخی قراردادهایی که برای تولید ریل منعقد شده به قدری طولانی شده و مورد بدعهدی قرار گرفته که به آثار باستانی شدن پروژههای شبکه حمل و نقل ریلی منجر شده و روند اتصال به کریدورهای بین المللی را با وقفه مواجه کرده است از این رو واردات میتواند تا حدودی به صرفه باشد. نمی توان شرکت راه آهن را معطل برخی بدعهدیها کرد از این رو با توجه به برخی مصلحت اندیشیها باید مابهتفاوت تولید ریل در کشور واردات انجام شود. تولیدکنندگان داخلی باید بدانند که در صورت بدعهدی یا به روز نبودن در تولید ریل جایی در صنعت حمل و نقل ریلی نخواهند داشت، لذا باید تولیدات خود را با متد روز ارتقا دهند. واردات تکنولوژی روز دنیا برای تولید ریل هم میتواند گزینه بهتری به نسبت واردات ریل آماده باشد، اما به علت غالب بودن تفکر دولت و ریسک پذیر نبودن این موضوع در کشور تاکنون عملیاتی نشده است.
*لزوم اتصال خطوط ریلی به کریدورهای بین المللی
همچنین عبدالکریم حسین زاده عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی درخصوص واردات ریل به ایران، میگوید: برای پیشبرد اهداف کشور در توسعه خطوط ریلی و اتصال هر چه سریع تر به کریدورهای بین المللی باید برنامهریزی منسجم همراه با بودجه کافی برای تکمیل خطوط در نظر گرفته شود. توسعه حمل و نقل ریلی و اتصال به کریدورهای بین المللی باید در اولویت کارها قرارگیرد. شاید برای بهبود وضعیت حمل و نقل ریلی مجبور به خرید از خارج از کشور باشیم در این صورت باید مزیت نسبی واردات به نسبت تولید داخل را بسنجیم. با واردات ریل در برههای از زمان تا رسیدن میزان تولید داخل به خودکفایی میتوانیم منابع درآمدزایی برای کشور ایجاد کنیم، زیرا در غیر این صورت باید منتظر تولید داخل باشیم که این خود معطلی صنعت حمل و نقل ریلی را در پی دارد. باید خطوط ریلی اولویتدار را خریداری کرده و سایر آن را از تولید داخلی و ظرفیت کارخانجات کشور تهیه کنیم.