نگاه دولت به مطبوعات بخش خصوصی باید تغییر کند

جشن بیستمین سال تاسیس انجمن صنفی مدیران نشریات ایران عصر شنبه با حضور برخی از مسوولان و مدیران نشریه‌ها در مجموعه فرهنگی و هنری عرفان در تهران برگزار شد.
علی جنتی وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی،‌ محمدعلی وکیلی نماینده و عضو هیات رئیسه مجلس ، الیاس حضرتی نماینده مجلس ، مهدی احمدی ‌سرپرست معاونت مطبوعاتی وزارت کشور و بسیاری از مدیران مطبوعات و همچنین روزنامه‌نگاران از جمله حاضران در این نشست بودند.
این مراسم با موضوع نگرش بر عملکرد دولت در حوزه رسانه‌ها، با  خوش‌آمد‌گویی‌ مرتضوی، مدیر عامل انجمن نشریات ایران آغاز شد و محمدعلی وکیلی از نمایندگان مجلس و مدیرمسئول روزنامه ابتکار در سخنانی گفت: یکی از مشکلات ما در ایران این است که آنقدر که برای دولت سازی هزینه کرده‌ایم، برای جامعه سازی هزینه نکرده‌ایم به همین جهت یک دولت فربه سرمایه‌دار داریم با یک ملت نحیف و ضعیف، این درحالی است که در جاهای دیگرعمدتا روی جامعه‌سازی هزینه می‌شود.
وی با اشاره به لزوم شکل گیری تشکل‌ها و ان جی اوهای مختلف مردمی و واقعی درجامعه ، اظهارداشت: در زمینه مطبوعات خوشبختانه به لحاظ کمیت به نصاب قابل توجهی رسیده‌اند و حتما می‌بایست سخنگویان متشکلی داشته باشند تا مسائلشان به صورت فردی بیان نشود، به همین دلیل تکثر انجمن‌های مطبوعاتی مفید است.
این نماینده مجلس دهم تصریح کرد: از لحاظ حقوقی ما گمشده‌ها و حلقه‌های مفقوده زیادی داریم از جمله این حلقه‌های مفقوده نبود یک نظام رسانه ای مشخص است؛ نظام رسانه‌ای که استاندارد باشد و در ارتباط با حقوق مطبوعات، خبرنگاران و منزلت آن‌ها و مصونیت جامعه رسانه ای و حقوق معنوی این جامعه فعالیت کند.
وکیلی افزود: با توجه به نبود چنین ساختاری، دچار افت منزلت و پایین بودن ضریب مصونیت هستیم به همین جهت مطالبه جامعه رسانه از دولت‌های مختلف این بود که قانون مطبوعات مورد تجدید نظر قرار گیرد و به روز شود و دستگاه‌های نظارتی که در این قانون با یکدیگر هم پوشانی مضر دارند را در ویرایش جدید اصلاح کند و همچنین نظام رسانه‌ای که بتواند تامین کننده مطالبات صنف باشد را تشکیل دهد.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه دولت تدبیروامید وعده داده بود که در قالب لایحه هر دو موضوع مذکور را به مجلس می‌برد، ما هم به عنوان نمایندگان در مجلس مطالبه‌گر بودیم که هرچه زودتر این دو لایحه تقدیم شود، تاکید کرد: دولت مدعی است که کار لایحه اصلاح قانون مطبوعات تمام شده و به زودی به مجلس می‌رسد.
وکیلی ابرازامیدواری کرد: در این یک سال باقیمانده این لایحه به سرانجام برسد.
نمایندقوه مقننه درهیئت نظارت بر مطبوعات درعین حال خاطرنشان کرد: هماکنون با توجه به داشتن این نمایندگی شاهد کاستی‌های قانون مطبوعات را هم در بعد نظارتی و هم در بعد مجوزی هستم اما لایحه دوم که لایحه نظام جامع رسانه است و به هدف تامین مطالبات صنف و ارتقا منزلت قرار بود تنظیم شود، در دولت به دلیل ویرایشی که داشت مورد نقد و حجم جامعه رسانه‌ای قرار گرفت چراکه جامعه رسانه ای به آن انتقاد زیاد داشت، و به همین جهت دولت از تقدیم این لایحه منصرف شد.
به گفته وی، به دلیل آنکه این قانون را ضروری می‌دانستیم، روی لایحه دولت اصلاحاتی انجام دادیم، به خصوص اصلاحاتی که مد نظر جامعه رسانه‌ای بود، و آن را در قالب طرح نظام جامع، کلیاتش را به تصویب رساندیم و در حال حاضر در دستور کار کمیسیون فرهنگی است که البته هنوز برای نقد و ابرام جا دارد و دست شما کاملا باز است که روی آن نظر بدهید.
مدیرمسئول روزنامه ابتکار در ادامه، گفت: این لایحه و طرح اگر در زمان باقیمانده از این مجلس به سرانجام برسد، فکر می‌کنم که پیش شما می‌توانیم سربلند باشیم اما در ارتباط با وضعیت مطبوعات باید بگویم مطبوعات تابعی از روند وضعیت اقتصادی کشور هستند.
وکیلی تاکید کرد: این لایحه‌ای هم که وارد مجلس شد و ما بعد از رفع اشکالات توسط شورای نگهبان می‌خواهیم در صحن نهایی کنیم از رهگذر این لایحه هم چیزی متفاوت بر آن چه که سال جاری شاهدش بودیم چیز دندادن گیری برای ملت ندارد، مگر اینکه یک اتفاقی بیفتد و یا منبع جدیدی رونمایی شود و یا گشایشی در بخشی از ارتباطات ما انجام شود و گرنه شاید وضع بدتر از این شود.
وی گفت: در گذشته کمیته‌ای را در وزارت صنعت پیش‌بینی کرده بودند که کارش تخصیص ارز به مشمولان گروه یک بود که خود این هم در لایحه بودجه سال 98، اما و اگرهایی دارد.
این نماینده مجلس دهم خاطرنشان کرد: الان به دولت اجازه دادیم مشمولین گروه یک را با ارز 4200 تومانی خودش متولی انتخاب کند، در عین حال به دولت اجازه دادیم در یک پروسه این ارز 4200 تومانی را حذف کند و با ارز نیمایی مشمولین گروه یک را تامین کند. یعنی اگر این شق دوم که دولت بخواهد متولی بودنش را کم کند و از حوزه عرضه دست بر دارد و اجازه دهد که بخش خصوصی خودش قدام کند، معنایش این می‌شود که ما سال اینده ارز 4200 تومانی نخواهیم داشت. چه برای کاغذ مطبوعات، چه برای گوشت، چه برای دارو، چه برای نهادهای دامی و....اگر این اتفاق بیفتد آن زمان وزارت ارشاد باید برای حوزه کاغذ فکری بکند. همین الان که فرض این است که کاغذ را باید با ارز 4200 تومان وارد کنند، از قبل آن کمیته‌ای که در وزارت صنعت تشکیل شده و کمیته تخصیص نام داشت، حرف و حددیث‌های فراوانی پیرامونش درست شد که دو برادر 26 میلیون یورو کاغذ را گرفتند و هویت سجلی و صنفی‌شان معلوم نیست.
این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: وقتی با چنین پدیده‌ای مواجه شدیم، وزرای مربوطه را به کمیسیون فرهنگی دعوت کردیم و آن جا خود من به اصرار فشار آوردم که این کمیته به وزارت ارشاد منتقل شود، چون دوستان ما که با این کمیته مرتبط بودند مدعی بودند که کارشناسان ما در وزارت صمت اشرافی بر معذورات جامعه رسانه‌ای ندارند. و ضرورت‌های این حوزه برایشان مفهوم نیست، پس اجازه بدهیم این کمیته در معاون مطبوعات بیاید که یک زبان مفهوم تری داشته باشد و امکان جمع بندی وجود داشته باشد و این کمیته به وزارت ارشاد منتقل شد. قرار بر این بود دو نفر از نمایندگان مجلس ناظر این کمیته باشند و به حکم اتفاق من و آقای قاضی‌زاده هم به عنوان آن دو نماینده به عنوان ناظر برکمیته تعیین شدیم. اما تا الان که از این تصمیم حدود یک سال می‌گذرد تا الان ما دو نفر به این کمیته دعوت نشدیم و بی اطلاع هستیم که در این کمیته چه می‌گذرد.
وکیلی گفت: در ارتباط با یارانه مطبوعات همانطور که مستحضر هستید ردیف یارانه مطبوعات با کتاب ردیف واحدی دارد، ردیفی که در سازمان برنامه به ردیف کتاب، نشر و مطبوعات معروف است. وقتی ما به مجلس رفتیم، عدد کل این ردیف 80 میلیارد تومان بود. این ردیف وقتی به وزارت ارشاد می‌امد، بسته به ذائقه وزیر مربوطه تقسیم تناسبی می‌شد. اگر وزیر گراییش کتابی داشت، این 70 به 30 تقسیم می‌شد، اگر وزیر گرایش مطبوعاتی داشت، احتمالا این 40 به 60 می‌شد. من یادم می‌آید زمان آقای جنتی این ردیف 40 به 60 شد ولی در زمان پیش از او30 به 70 بود. ما هم خیلی تلاش کردیم که آن را به 50 به 50 برسانیم ولی به هرحال همین شد. ما امسال توانتسیم در کمیسیون تلفیق، ردیف مطبوعات و کتاب را از یکدیگر جدا کنیم و از سال 98 ردیف مطبوعات مستقل شد. آن عدد 226 میلیارد تومان بود و ردیف 50 به 50 کردیم،‌123 میلیارد برای مطبوعات بود و 100 میلیارد هم با کوپن تلفیقی برای مطبوعات گذاشتیم تا ردیف مطبوعات برای سال 98 بشود 223 میلیارد تومان برسد. البته این عدد هرچه بشود، در انتها تفاوتی نمی‌کند و مثل قیمت نفت است، قیمت نفت هم هرقدر بشود وضع سفره مردم همین است و مطبوعات هم همین اوضاع را خواهد داشت.

* ساماندهی و رشد امور رسانه ای
مدیرکل مطبوعات داخلی معاونت امور مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در این مراسم با اشاره به سخنان آقای وکیلی، گفت: هرچقدر عدد یارانه بیشتر می‌شود برای مطبوعات همان عدد قبلی توزیع می‌شود که به اعتقاد من این حرف درست نیست. سال گذشته یارانه این حوزه حدود 40 میلیارد تومان بود در حالی که ما تا کنون 60 میلیارد تومان توزیع کرده‌ایم البته باید این را بگویم که بودجه سال گذشته به طور کامل پرداخت شده است امسال اما از همان ابتدا آقای جهانگیری بخش‌نامه‌ای ارسال کردند که طبق آن به همه سازمان‌‌ها اعلام شد بیش از 70 درصد بودجه به آن‌ها پرداخت نمی‌شود اما در عین حال ما تا کنون که یارانه‌ها را پرداخت کردیم میزان آن نسبت به گذشته بیشتر بوده است.
محمدرضا دربندی درادامه همچنین درباره بیمه خبرنگاران نیز باید بگویم در زمان حسین انتظامی معاون مطبوعاتی وقت بخشی از یارانه یعنی حدود یک سوم بودجه یارانه مستقیم به مدیران مسئول داده می‌شد برای بیمه خبرنگارن و روزنامه‌نگاران غیر از اشکالاتی که مجلس به این طرح وارد کرد، اشکال مهم‌تری هم داشت که دیوان عدالت اداری با این طرح مخالفت کرد و به ما اعلام کرد حق نداریم یارانه کاغذ را به عنوان پول بیمه که کارفرما باید پرداخت کند استفاده کنیم چون اشکال قانونی دارد و ما هیچ وقت دیگر نمی‌توانیم این کار را احیا کنیم به همین دلیل برای جبران سه کار انجام دادیم یکی از آن‌ها صحبت با صندق هنر بود، بر همین اساس سه هزار سهمیه بیمه پایه و سه هزار سهیمه بیمه تکمیلی گرفتیم و بین مطبوعات توزیع کردیم همچنین با سازمان تامین اجتماعی تفاهم‌نامه‌‌ای امضا کردیم تا بسیاری از کسانی که در حوزه مطبوعات کار می‌کنند اما خبرنگار و روزنامه‌نگار نسیتند برای جبران این‌که آن‌ها هم بتوانند بیمه شود این تفاهم‌نامه که مانند بیمه خویش‌فرماست امضا شد، البته این بیمه مزایای بیشتری از آن دارد که به زودی جزئیاتش را اعلام خواهیم کرد.
مدیر کل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه اظهارداشت : یارانه از همان روز اول بر اساس بسته‌ای که در سامانه معاونت وزارت ارشاد تعریف شده بود بین مطبوعات توزیع می‌شد حالا هم مانند سابق با کمی تغییرات جزئی این یارانه توزیع می‌شود و می‌توانید اطلاعات آن را سامانه معاونت مطبوعاتی مشاهدهر کنید که یارانه بر اساس چه فرمولی پرداخت می شود. یکی از اشکالات این بسته‌ها عدم توجه به محتوای مطبوعات است یعنی یارانه رسانه‌ای که کار تولیدی انجام می‌دهد با رسانه‌ای که محتویات آن کپی است چندان تفاوتی ندارد در واقع این یارانه کاغذ است هر رسانه بر اساس میزان صفحات یارانه دریافت می‌کند.
دربندی با بیان این‌که تا دو سال پیش یارانه طرح ترافیک به عهده معاونت مطبوعاتی بود و همه راضی بودند بیان کرد: سال گذشته معاونت حمل و نقش شهرداری آن را به عهده گرفت و تشخصی هویت خبرنگار را خودش به عهده گرفت، ما از آن‌ها خواستیم طرح را به رسانه ارئه دهند نه به خبرنگار تا رسانه با تشخیص خود آن را بین خبرنگاران توزیع کند حتی از آن‌ها خواستیم آن را در سایت بارگذاری کنند تا اگر کسی خواست آن را به نزدیکان خود بدهد مشخص شود. ما حتی به آن‌ها گفتیم حاضریم در این کار به شما کمک کنیم اما همچنان پاسخی در این زمینه به ما نداده‌‌اند.

فرزاد يوسفي، مدير کل سازمان‌هاي کارگري و کارفرمايي وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعي، نيز در گردهمايي انجمن صنفي کارفرمايي مديران نشريات ايران و مديران مطبوعات و رسانه‌اي کشور از جمله کساني بود که حضور داشت و سخنراني کرد، يوسفي با تبريک بيستمين سال فعاليت انجمن صنفي کارفرمايي مديران نشريات ايران، با ارائه گزارش از رشد 65درصدي تشکل‌هاي کارگري و کارفرمايي از ابتداي سال 92  تا به حال، از تأسيس و تجديد انتخابات، تشکل‌هاي مربوط به رسانه و نشريات که از اقدامات اين اداره کل بوده است، خبر داد. علي جنتي، وزير سابق ارشاد، نيز از ديگر سخنرانان اين مراسم بود. جنتي در صحبت‌هاي خود گفت: آقاي دربندي که در حال حاضر رئيس اداره کل مطبوعات داخلي را عهده‌دارند، از قديم مي‌شناسم و واقعا جزء عناصر علاقه‌مند و پرتحرک و دلسوز و آشنا به کار هستند و ان‌شاءالله با حضور ايشان در اين حوزه اميدوار هستيم مسائلي که به وزارت ارشاد مربوط مي‌شود، بدون دغدغه دنبال شود. سال 92 که به وزارت ارشاد آمدم بيشتر با خود مديران مسئول جلسه گذاشتيم و گفتيم خودتان يک مجموعه را انتخاب کنيد و آنها يک شاخصي را براي پرداخت يارانه مشخص کنند. چند نفر انتخاب شدند و جلساتي گذاشتند و خودشان شاخص تعيين کردند و ما هم اصلا در موارد تعيين‌شده دستي نبرديم و هماني که بود را روي سايت گذاشتيم تا ديگران هم نظرات اصلاحي بدهند. ما نظرات اصلاحي را هم گرفتيم و آيين‌نامه تهيه شد و روي سايت گذاشتيم تا همه بدانند بر چه اساسي قرار است يارانه پرداخت شود.
وي افزود: بعد هم که قرار شد يارانه پرداخت شود، قرار شد در سايت مشخص شود چه کساني  يارانه گرفته‌اند و ميزانش هم معلوم شود. حالا اشاره شده که معيارها معيارهاي کمي است، اما تا جايي که خاطرم هست، مسائل کيفي هم مورد نظر بود و برخي معيارهاي محتوايي هم در تعيين مقدار يارانه مؤثر بود منتها اين مشکل کاغذ که به آن اشاره شد، به نظر من آن‌قدر هم لاينحل نيست،  جاهايي به قول طلاب، بايد عمامه زمين زد و معرکه‌گيري کرد. من فکر مي‌کنم آقاي صالحي، وزير ارشاد، بسيار محجوب هستند و نمي‌روند در اين‌باره معرکه بگيرند، من توي دولت که بودم هر سه سال آقاي نعمت‌زاده به عنوان وزير صنعت مي‌آمدند و اين چهار درصد تعرفه گمرکي را 10 درصد بکنند و من هر سه سال مخالفت کردم و داد و قال راه انداختم و دولت هم همراهي مي‌کرد و نمي‌گذاشت اين افزايش اتفاق بيفتد و با اين راه حل مي‌شود جلوي بالارفتن تعرفه یارانه‌ها را گرفت. الان مبلغ يارانه کاغذ نسبت به ساير یارانه‌ها چيزي نيست که بانک مرکزي آن‌قدر برايش محدوديت ايجاد مي‌کند و مي‌شود اين مسئله را با صحبت حل کرد.

* تلاش برای کم کردن تعرفه های گمرکی کاغذ
وزیراسبق فرهنگ و ارشاداسلامی نیز گفت:سال 92 که به وزارت ارشاد آمدم بیشتر با خود مدیران مسئول جلسه گذاشتیم و گفتیم خودتان یک مجموعه را انتخاب کنید و آن ها یک شاخصی را برای پرداخت یارانه مشخص کنند. چند نفر انتخاب شدند و جلساتی گذاشتند و خودشان شاخص تعیین کردند و ما هم اصلا در موارد تعیین شده دستی نبردیم و همانی که بود را روی سایت گذاشتیم تا دیگران هم نظرات اصلاحی بدهند. ما نظرات اصلاحی را هم گرفتیم و آیین نامه تهیه شد و روی سایت گذاشتیم تا همه بدانند بر چه اساسی قرار است یارانه پرداخت شود.
علی جنتی با اشاره به اینکه قرار براین بود که ضمن پرداخت یارانه های کاغذ و مطبوعات در سایت هم شفاف سازی شود ،افزود: حالا اشاره شده که معیارها معیارهای کمی است، اما تا جایی که خاطرم هست، مسائل کیفی هم مورد نظر بود و برخی معیارهای محتوایی هم در تایین مقدار یارانه موثر بود. منتهی این مشکل کاغذ که به آن اشاره شد به نظر من آنقدر هم لاینجل نیست.
او یاداور شد: فکر می‌کنم آقای سید عباس صالحی وزیرفرهنگ و ارشاد اسلامی بسیار محجوب هستند و نمی‌روند در این باره معرکه بگیرند، من توی دولت که بودم هر 3 سال آقای نعمت زاده به عنوان وزیر صنعت می‌آمدند و این 4 درصد تعرفه گمرکی را 10 درصد بکند و من هر 3 سال مخالفت کردم و دولت هم همراهی می‌کرد و نمی‌گذاشت این افزایش اتفاق بیفتد و با این راه حل می‌شود جلوی بالا رفتن تعرفه کاغذ را گرفت.
به گفته وی الان مبلغ یارانه کاغذ نسبت به سایر کاغذ چیزی نیست که بانک مرکزی انقدر برایش محدودیت ایجاد می‌کند و می‌شود این مساله را با صحبت حل کرد.
در این نشست علیرضا بختیاری، رئیس انجمن روزنامه‌های غیر دولتی یکی از سخنرانان بود. وی با تبریک بیستمین سالگرد تاسیس انجمن مدیران نشریات گفت: یکی از دوستان از من پرسید به نظرتان موضوع این جلسه علاوه بر جشن سالگرد،‌ چه چیز دیگری باید باشد؟ من پیشنهاد کردم نقد عملکرد دولت تدبیر و امید در این مدت نسبت به مطبوعات، بهترین موضوعی است که می‌شود درباره‌اش صحبت کرد. البته این را بگویم که نقد حتما باید هم وجوه مثبت و هم وجوه منفی داشته باشد و دقیق همه جانبه صورت بگیرد. ممکن است بخشی از اتفاقاتی که برای مطبوعات افتاده است ناگزیر باشد، ‌به این مفهوم که برای همه بخش های اقتصادی کشور این اتفاق افتاده است، اما بخشی از این اتفاقات به طور خاص مربوط به مطبوعات است. درست است که مطبوعات در حال تغییر شکل هستند، ولی به نظر شما آیا سرعت این نزول هم درست است؟ یعنی تیراژی که مطبوعات داشتند و حالا دارند، نسبت به اول دوره دولت یازدهم درست و منطقی است؟‌
وی افزود: متاسفانه سرعت نزول تیراژ مطبوعات ما خیلی بالاست و اگر تیراژمان را با کشورهای دیگر مقایسه کنیم، سرعت نزول ما خیلی زیاد است. من در جلسه هفته پیش در دفتر آقای واعظی هم گفتم که به نظرم دولت بخش خصوصی واقعی در مطبوعات را قبول ندارد. گفتم شاید به نظر خودتان این گروه را قبول دارید،‌ اما عملکردها این را نشان نمی‌دهد. من نمونه‌اش را عرض میکنم؛ هیئت نظارت بر مطبوعات یک سهم خصوصی دارد،‌اما ساز و کارها به گونه‌ای است که آن یک نفر هم نمی‌تواند از بخش خصوصی واقعی باشد. یا عملا همه حمایت‌ها به سمتی است که دولتی‌ها و شبه دولتی‌ها در آن قرار دارند.
بختیاری افزود:‌یکی از سئوالات مطرح شده این است که در شرایط فعلی آیا قانون مطبوعات نیاز به تغییر دارد؟ پاسخ من این است که حتما نیاز به تغییر دارد. بحثی در این نیست. آیا به نظرشما می تواند یک مطبوعه درست شکل بگیرد،‌اما قانون مطبوعات به گونه‌ای باشد که بشود آن مطبوعه را ظرف یک لحظه تعطیل کرد؟ آیا هیچ فرد عاقلی حاضر به سرمایه‌گذاری در صنعتی که هر لحظه در معرض تهدید تعطیلی است، می‌شود؟ نگاه بخش رسانه به معاونت مطبوعاتی نگاه پدرانه است، سوای از اینکه چه کسی‌ ان جا قرار بگیرد. درست است که در سراشیبی قرار گرفتیم، اما به نظر شما کسی که باید مطالبات مطبوعات را پیگیری کند چه کسی است؟ آیا جز معاونت مطبوعاتی مسئول این پیگیری است؟ قطعا ما نمی‌توانیم به وزیری که انتخاب شده بگوییم معاون شما چه کسی باشد، اما می‌توانیم بگوییم که چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد.